De groen-linkse partij Vrijheidsbeweging (GS) onder leiding van Robert Golob heeft zondag de parlementaire verkiezingen in Slovenië gewonnen. Hij versloeg de rechtse Sloveense Democratische Partij (SDS) van premier Janez Janša.

De Vrijheidsbeweging haalt een score van 34,5 procent nadat bijna alle stemmen geteld zijn. De Sloveense Democratische Partij haalde 23,6 procent van de stemmen. Daarnaast haalde de christendemocratische partij Nieuw Slovenië (NSi) 6,9 procent van de stemmen.

Gestemd tegen de premier

“Ons doel is bereikt: een overwinning die ons in staat zal stellen het land terug te leiden naar de vrijheid”, zei Golob zondagavond in een overwinningsspeech. Zijn partij, GS, is nog splinternieuw nadat ze pas in januari werd gevormd. “De mensen vertrouwen er echt op dat wij de enigen zijn die de hoop op verandering kunnen vervullen.”

De overwinning van GS zou echter geen grote verassing zijn voor de Slovenen. In de peilingen voor de verkiezingen stond de partij al bovenaan: GS scoorde 27 procent, SDS 24 procent.

“Mensen hebben gestemd tegen Janša”, zegt politiek analist Miha Kovac aan The Guardian. “Tegen Slovenië op het Hongaarse pad, tegen een illiberale democratie in Slovenië, tegen de overname door de regering van de publieke televisie, tegen de controle over de rechterlijke macht.”

Volgens een rapport van het onderzoeksinstituut Freedom House heeft de Sloveense regering onder leiding van premier Janša “het parlement buitenspel gezet en aanzienlijke politieke en financiële druk uitgeoefend op maatschappelijke organisaties, de publieke mediadiensten, de rechterlijke macht en het Europees Openbaar Ministerie.”

Kovac waarschuwde wel dat GS geen regeringservaring heeft. Het is dan ook niet duidelijk welke coalitie de nieuwe regering in Slovenië zal vormen. Samenwerken met de meer ervaren Sociaaldemocraten (SD), die 6,7 procent van de stemmen hebben, zal niet voldoende zijn.

“Het is als een bedrijf dat abrupt groeit”, voegde Kovac nog toe. “Het heeft geen infrastructuur, geen knowhow, geen mensen die weten hoe ze in parlementaire organen moeten werken.”

Stemgedrag is “zeer wisselvallig”

70 procent van een electoraat van 1,7 miljoen mensen heeft zondag een stem uitgebracht. Dat is opvallend meer dan bij de laatste verkiezingen in 2018. Toen stemde maar 52 procent van de stemgerechtigden.

Het stemgedrag in Slovenië is “zeer wisselvallig. Ongeveer 20 procent van de kiezers verschuift bij elke verkiezing regelmatig van stemvoorkeur”, zegt politiek wetenschapper Alem Maksuti aan Politico.

(kg)