Het dossier rond de F-16’s ontploft. Nieuwe mails die de VRT kon inkijken bewijzen dat minister Steven Vandeput (N-VA) manifest werd voorgelogen door z’n eigen legertop. De baas van de luchtmacht, generaal Frederic Vansina, heeft intussen tijdelijk een stap opzij gezet. Maar het is het één of het ander: ofwel moet Vandeput zelf z’n conclusies trekken, ofwel moet de legertop helemaal ontdaan worden van diegenen die de minister niet ingelicht hebben. Een tussenweg lijkt onmogelijk.
Het is een vertrouwensbreuk zonder voorgaande, de hele saga rond de aankoop van een opvolger voor de F-16. Een breuk tussen het legertop en de minister. Want nadat de afgelopen dagen steeds duidelijker werd dat minister Steven Vandeput niet op de hoogte was van belangrijke info over de levensduur van de huidige toestellen, wordt het verhaal nu meer en meer grimmig.
De VRT bracht vandaag een nieuw verhaal, waaruit blijkt dat heel het dossier door centrale figuren binnen Defensie gemanipuleerd is. Zeker drie generaals zijn hierbij betrokken, wat bijzonder bezwarend is voor de minister, die blijkbaar geen greep had op z’n hoogste officieren.
Nieuw is dat een cruciale klokkenluider naar voren komt, die in 2016 documenten in handen krijgt van de Amerikaanse constructeur Lockheed Martin, die de F-16’s bouwt. Die zeggen dat de toestellen veel langer meegaan dan de voorziene 8.000 vlieguren. De klokkenluider meldt de zaak aan zijn overste, kolonel Letten. Maar het gevolg is dat de baas van de luchtmacht, generaal Frederic Vansina, Lockheed Martin contacteert en vraagt elke communicatie te stoppen over de F-16’s en hun levensduur.
In een mail vraagt kolonel Letten voorzichtig te zijn: “Zolang maar niemand gaat denken dat de F-16’s meer dan 8.000 uren kunnen vliegen. Kijk goed uit!” De klokkenluider mailt uiteindelijk de info wel naar twee generaals en kolonel Harold Van Pee, de projectleider van de opvolgers voor de F-16’s.
Generaal Vansina en kolonel Van Pee “trekken zich terug”
Daar blijft de info hangen, zonder dat de stafchef of de minister op de hoogte zouden zijn gebracht. Dat heeft de minister zelf al verklaard. Het feit dat de klokkenluider expliciet de vraag kreeg om op te letten met de info, ook op het moment dat hij die info binnen Defensie voorstelt, duidt op een doofpotoperatie. Want ook op een ander moment, bij de voorstelling van de cijfers aan een groep hogere officieren krijgt de klokkenluider de zelfde boodschap van een hogere officier: “Gelieve de slide met de cijfers over de langere levensduur niet te gebruiken. Het is niet het juiste moment. Het aankoopprogramma zit in een cruciale fase nu. We willen dit gevoelige moment niet verstoren.”
De info plaatst Vandeput nu voor het blok. Want het beeld dat achterblijft is er één van een minister die geen greep heeft op z’n departement, van een minister die rondgereden wordt door z’n eigen leger. Stevig ingrijpen is de enige optie. Daarbij is een eerste stap het feit dat generaal Vansina, de baas van de luchtmacht, en kolonel Van Pee, de beheerder van het dossier vrijwillig op “non-actief” gezet zijn. Maar het is ondenkbaar dat het daarbij blijft: een dossier van 15 miljard euro manipuleren weegt veel te zwaar om zomaar verder te kunnen met dezelfde top bij Defensie.
Ondertussen reageert minister Vandeput ook fel, en schiet hij op de partij die het dossier bracht, de sp.a. “Ze willen mij politiek beschadigen en ze kiezen er de facto voor om Defensie verder af te bouwen.” Het is maar de vraag of die communicatie volstaat, met alle details in het dossier die op straat liggen.
