Uit onderzoek van de Britse omroep BBC blijkt dat Roman Abramovitsj, de eigenaar van voetbalclub Chelsea FC, zijn fortuin vergaarde door schimmige en corrupte deals te sluiten. Onder meer de verkoop van oliemaatschappij Sibneft werd daarbij onder de loep genomen.

Van Russische oligarchen wordt regelmatig gezegd dat ze hun fortuin verdienden door allerlei louche zaakjes. Hoewel dit natuurlijk een grove veralgemening is, klopt het wel in sommige gevallen. Zo wist een onderzoeker van de Britse omroep BBC enkele zaken bloot te leggen over de Russische oligarch Roman Abramovitsj.

Sibneft

In 1995 kocht de Rus de oliemaatschappij Sibneft op van de Russische overheid, die na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie steeds meer overheidsbedrijven ging privatiseren. Volgens het Russische leningen-voor-aandelen-programma kon de overheid geld lenen bij banken, die bedrijfsaandelen als onderpand kregen.

Via zijn investeringsfonds Millhouse Capital kon Abramovitsj , samen met Boris Berezovski, het bedrijf Sibneft kopen. Ze boden elk 100 miljoen dollar voor elk 50 procent van het bedrijf; veel meer dan de waarde van 150 miljoen dollar. Al snel bleek olie echt het zwarte goud te zijn, het bedrijf draaide snel meerdere miljarden dollars omzet.

Achteraf bleek dat Abramovitsj enkele ambtenaren in het Kremlin had omgekocht om de prijs voor het bedrijf (en dus de waarde van de aandelen) te verlagen en ervoor te zorgen dat hij het in handen zou krijgen. Kort na de overname nam Abramovitsj ook de aandelen van Berezovski over. In 2005 verkocht Millhouse Capital 75,7 procent van de aandelen van Sibneft aan Gazprom (terug aan de Russische overheid dus) voor 13,1 miljard dollar.

In een document dat BBC in handen kon krijgen, staat vermeld dat de Russische overheid 2,7 miljard dollar is misgelopen door het gesjoemel van Abramovitsj. Dit werd ook al in een parlementaire onderzoekscommissie in 1997 aangehaald, maar kon nooit worden hard gemaakt. Nu zou, volgens datzelfde dossier, de Russische staat Abramovitsj willen aanklagen voor “fraude door een georganiseerde criminele organisatie”.

Yuri Skuratov

De Sibneftdeal werd in de jaren 1990 al nauwkeurig uitgezocht door Yuri Skuratov, die toen Russisch procureur-generaal was. Hoewel hij het door BBC ingekeken document niet kende, kon Skuratov veel details over de deal bevestigen: “Dit was een frauduleus stelsel, waar iedereen die de privatisering moest regelen samenspande, waardoor Abramovitsj en Berezovski de Russische overheid kon oplichten.”

Ook de claim dat Abramovitsj de hand boven het hoofd werd gehouden door toenmalig president Boris Yeltsin werd door Skuratov bevestigd. Zijn onderzoek werd, net zoals elk politieonderzoek naar Abramovitsj, overgedragen naar het Kremlin, en Skuratovs eigen onderzoek werd door president Yeltsin zelf tegengehouden.

Dit laatste staat ook vermeld in het document: “Skuratov was een rechtszaak aan het voorbereiden voor de confiscatie van Sibneft, op basis van het onderzoek naar de privatisering. Het onderzoek werd stilgelegd door president Yeltsin, en Skuratov werd uit zijn ambt ontzet.”

In april 1999 werd namelijk een sextape gelekt, waarop twee vrouwen te zien waren met een man die erg leek op Skuratov. Niet enkel werd de tape gelekt, ook gaven de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken en het hoofd van de geheime dienst FSB een persconferentie, om aan te kondigen dat Skuratov uit zijn ambt werd ontzet. Die twee mannen waren Sergei Stepashin en… Vladimir Poetin.

Het toeval wil dat Skuratov op dat moment onderzoek deed naar enkele corrupte oligarchen en politici: president Yeltsin, bankiers Alexander Mamut, Pavel Borodin en… Vladimir Poetin. Ook toen Boris Yeltsin moest opgevolgd worden als president, was het Abramovitsj die de naam van Poetin liet vallen als mogelijke opvolger. Tot op de dag van vandaag vertoeft de oligarch nog steeds in de inner circle van het Kremlin. Die banden komen hem duur te staan: de Britse overheid heeft alle tegoeden van de Rus bevroren als onderdeel van de sancties tegen Rusland.

(lb)