Het lijkt ons niet heel erg om, met behoud van onze huidige leeftijd, teruggeflitst te worden naar 1986. Dan kunnen we de opkomst van de walkman meemaken, legendarische edities van Torhout/Werchter, Jeff Buckley en Nirvana zien optreden en terug een leven zonder smartphone of internet ervaren. Het is iets minder aangenaam als het je overkomt zonder dat je weet wat er aan de hand is, zoals in Dark.

Er is een nieuw fenomeen ontstaan in streamingland onder impuls van de sociale media: seriehypes. Dat zijn series die iedereen – maar dan ook werkelijk iedereen – bijna tegelijkertijd kijkt onder impuls van elkaar. Momenteel is het de beurt aan The End Of The F***ing World, eind 2017 keek iedereen collectief naar Dark. Wij waren toen stevig met onze eindejaarslijstjes bezig en dus keken we iets later en met als resultaat dat we ons al verschrikkelijk voelden achterlopen.

De schade is ingehaald en dus kunnen we ondertussen ook één en ander over Dark zeggen. Dat de serie een hit werd stond ergens in de sterren geschreven en toch ook weer niet. Het concept had grote kans van slagen omdat het DNA in zich draagt van onder andere Stranger Things, Twin Peaks, Tabula Rasa en het Waalse La Trêve en dus op het perfecte moment kwam om zich nog aan die wagons aan te haken.

Anderzijds was er een taalbarrière, want Dark is de eerste Duitse Netflix-productie. Dat taal absoluut geen barrière hoeft te zijn bewees Netflix eerder al met onder andere Narcos dat, hoewel grotendeels Spaanstalig toch een gigantische hit werd, en met 3%, – in het Portugees – dat hoewel minder populair dan Narcos toch ook zijn publiek vond. Sindsdien zijn ook al twee Mexicaanse reeksen (Club De Cuervos en Igobernable) gemaakt en het Franse Marseille waar het tweede seizoen ondertussen eindelijk van in de maak is.

Winden

Dergelijke series bewijzen dat Netflix niet zozeer een bedreiging hoeft te zijn van producties in eigen land, maar er net een stimulerende factor in kan zijn. Om concreet te zijn: 1,7 miljard (!) heeft Netflix geïnvesteerd in Europese series voor in totaal meer dan negentig series. Ook zoeken ze voor co-producties meer en meer aansluiting bij de Europese zenders: Troy: Fall Of A City bijvoorbeeld moet een paradepaardje worden en is een co-productie met de BBC.

En daarmee hebben we nog niets gezegd over Dark zelf, de serie waar het hier toch om draait, maar we wilden dit toch even kaderen. Dark speelt zich af in het kleine dorpje Winden, een dorpje waar eigenlijk nooit iets gebeurt, maar waar wel een eng bos in te vinden is met daarin een eng stel grotten en een grote kerncentrale. Het dorpje wordt opgeschrikt wanneer op korte tijd twee kinderen verdwijnen, Eric en Mikkel. Het roept herinneringen op in Winden, want 33 jaar geleden verscheen ook een kind. De verbindende figuur lijkt Ulrich Nielsen te zijn. Het was zijn broer die 33 jaar geleden verdween en nu is het zijn zoon Mikkel die verdwenen is.

Al snel leren we dat Mikkel niet ontvoerd of vermoord is, maar dat hij op één of andere manier door de tijd is gereisd en in het jaar 1986 terecht is gekomen. Tegelijkertijd vallen de vogels met bakken dood uit de lucht, sterven de schapen met 33 tegelijkertijd en zijn er mysterieuze onverklaarbare stroomonderbrekingen. En dan wordt ook nog het lijk gevonden van een onbekende derde jongen: hij is gekleed in typische jaren 80-kleding en draagt een walkman bij zich, maar het meest opvallende is dat hij verminkt is aan zijn ogen.

Drie personages om te zien:

1. Mikkel (Daan Lennard Liebrenz)

In het algemeen duurde het een aflevering of vijf voor we een connectie begonnen te voelen met welk personage dan ook. Het eerst kwam die connectie er met Mikkel, de jongen die door één of ander mysterie in het jaar 1986 terecht komt en daar zijn ouders niet vindt. Zuster Ines (Anne Ratte-Polle) neemt hem dan onder haar hoede, maar wanneer hij haar de waarheid vertelt (“Ik kom uit de toekomst”) gelooft ook zij hem niet. Ons hart maakte een sprongetje toen hij de jonge Hannah tegen kwam (Ella Lee), want bij haar voelde hij meteen de gedeelde fascinatie voor goochelen, Mikkels passie.

2. Hannah (Maja Schöne en Ella Lee)

Het meest tragische personage uit Dark is als je ’t ons vraagt Hannah. Hannah is al heel haar leven verliefd op Ulrich (Oliver Masucci en Ludger Bökelmann), maar hij voelt meer voor Katharina (Jördis Triebel en Nele Trebs). Maar Hannah heeft ook een donkere kant: ze doet alles om te krijgen wat ze wil. Zoals Ulrich zegt: “Je plakt als honing, maar eigenlijk ben je gif.”

3. Elisabeth (Carlotta von Falkenhayn)

Elisabeth is het meest bijzondere meisje van de reeks, al was het maar omdat ze doof is en we haar dus de hele tijd zien communiceren in gebarentaal. Dat zo’n personage ‘gewoon’ wordt opgevoerd zonder dat haar doof zijn een issue is in de reeks of in de plot, dat is ontzettend belangrijk. Haar ouders zijn de hardwerkende politieinspecteur Charlotte (Karoline Eichhorn) en de therapeut Peter (Stephan Kampwirth). Wanneer blijkt dat Peter meer voor de mannen is, blijven haar ouders in hetzelfde huis wonen. Samen, maar apart. Ook met haar stevig puberende zus Franziska (Gina Stiebitz) heeft ze het niet bepaald getroffen en dan verdwijnt ook nog eens haar vriendje

Waarom kijken?

Als de serie al kritiek krijgt, dan is het omdat ze misschien wat veel leentje buur heeft gespeeld bij andere populaire series. Dat klopt als je naar de sfeerschepping gaat kijken. En tegelijkertijd is er niets van waar.

Dat de serie teveel op Stranger Things zou lijken bijvoorbeeld. Ja,er verdwijnen kinderen en ja, er is een bos, maar dat is het uitgangspunt van vele reeksen. Bovendien is Stranger Things zelf op een dozijn andere films en reeksen gebaseerd, het was een eerbetoon. Dark verwijten dat het op Stranger Things lijkt is niet alleen onwaar, het is ook nog eens zinloos. Het is zoals de welig tierende plagiaatzaken in de muziek: het is niet omdat twee liedjes een paar noten gemeenschappelijk hebben dat het daarom ook dezelfde liedjes zijn. Hoe meer er gemaakt wordt, hoe groter de kans wordt dat iets op iets anders gaat lijken.

Aan alle voorgaand genoemde reeksen voegt Dark een sleutelelement toe wat deze reeks anders maakt: het tijdreizen. Twelve Monkeys probeerde het, maar die reeks blonk al snel uit in overdreven complexiteit én middelmatigheid.

Het is zoals Kelly Luegenbiehl, vice-president bij Netflix voor de Europese Netflix Originals, zei bij de première van de Dark: “Toen we voor het eerst hoorden over deze reeks, realiseerden we ons al heel snel dat we zoiets nog niet eerder hadden gezien. Niet alleen in Duitsland, maar nergens ter wereld.”

Het is het tijdreizen dat Dark ook zijn complexe structuur geeft en maakt dat je bij de pinken moet blijven: de reeks speelt zich afwisselend af in 1953, 1986 en 2019. Wie goed kan tellen merkt ook daar weer het getal 33 op. De eerste aflevering is behoorlijk cliché, in de tweede en de derde word je overladen met mysteries en personages in twee tijdsvakken waardoor het allemaal nogal veel is, maar het loont om door te kijken. De opbouw is nodig om de uitgezette krijtlijnen tot volle bloei te laten komen. De latere afleveringen zullen alleen maar maken dat je meer en meer benieuwd raakt naar wat er nog komen gaat.

Als we ons toch nog enige detailkritiek mogen veroorloven: de soundtrack van Dark is soms knap en versterkend, maar even vaak te aanwezig en net daardoor irritant. En we herhalen wat we in de bespreking van In The Fade onlangs schreven: het hoeft echt niet de gehele tijd apocalyptisch hard te regenen om ons als kijker te doen inzien hoe hard klote alles is.

Dark is al vernieuwd voor een tweede seizoen. Het zal op zijn vroegst eind 2018 verschijnen, maar de makers hebben hun wereldwijde publiek beloofd dat ze nog genoeg verrassingen in petto hebben voor een tweede seizoen.