In het begin van dit decennium was Somalië niet bepaald welvarend. Het land zat in een burgeroorlog, onderging droogtes en er was amper werkgelegenheid. Piraten zagen toen de mogelijkheid om hun activiteiten uit te bouwen en te professionaliseren. Een collectief van zeerovers richtte in 2009 the Pirate Stock Exchange op.

• De Pirate Stock Exchange functioneerde zoals andere beurzen. Investeerders kochten een aandeel in ruil voor een deel van de winsten.
• Aandelen werden 24 uur per dag verhandeld.
• Op het hoogtepunt waren maar liefst 72 maritieme operaties op de beurs genoteerd.
• Tussen 2005 en 2012 zou volgens een rapport van de Wereldbank meer dan 400 miljoen dollar door piraten in de Hoorn van Afrika zijn buitgemaakt.

“De aandelen zijn vrij verhandelbaar en iedereen kan instappen. Of het nu op zee is, of ter land door geld, wapens of ander bruikbaar materiaal aan te dragen. We hebben van piraterij een gemeenschapsactiviteit gemaakt.” verklaarde een van de piraten aan nieuwsdienst Reuters.

Net als bij de legale aandelenmarkt, gaat een hoog risico gepaard met een hoog potentieel rendement. Het risico hier is dat de piraten gearresteerd worden of zelfs zinken. De winst wordt ook geherinvesteerd; in de gemeenschap maar ook in verdere piraterij of andere criminele activiteiten als drugs- en mensensmokkel.

Planet, People, Profit

De welvaart in de streek steeg immens en had dankzij het beurssysteem ook een herverdelend effect. De hoge ‘winsten’ die piraten realiseerden vloeiden voor een deel door naar de gewone bevolking die aandeelhouder van de operaties was. Een deel van de verworven gelden werd zelfs gebruikt voor scholen, ziekenhuizen en andere infrastructuur. Naast het roven van de cargo en de bemanning, waren gijzelingen de voornaamste bron van inkomsten.

Ook de vissersgemeenschap kon onrechtstreeks een graantje meepikken van de Somalische beurs. Omdat buitenlandse (vissers)schepen de wateren voor de Somalische kust begonnen te mijden, was er meer vangst voor de lokale vissers. Voordien werd het visbestand dermate uitgedund door externe schepen, dat er voor de kleine vissers amper nog wat overschoot. Nu zagen ze grotere vangsten en grotere vissen.

Omdat de piraterij zo winstgevend was voor de streek, was de overheid niet geneigd om snel in te grijpen. Het werd gezien als een noodzakelijk kwaad, met vooral nadelen voor buitenlandse partijen. Maar de regeringen van deze partijen, wiens schepen beroofd of gegijzeld werden, zagen dit anders.

Internationale reactie

De commerciële scheepvaart die toen in die regio actief was, nam voorzorgen. Naast strengere internationale surveillance namen veel schepen ook private beveiliging onder de arm. In de jaren nadien werden meer dan 1.400 piraten gearresteerd. In 2013 slaagden de piraten er niet in om ook maar één schip te kapen en de korte, maar lucratieve piratenbeurs kwam ten einde.

(as)