De Amerikaanse president Donald Trump heeft Iran in de nacht van zaterdag op zondag in een tweet gewaarschuwd om geen wraak te nemen voor de dood van generaal Qassem Soleimani. Washington heeft 52 Iraanse doelen geselecteerd die aangevallen op hun beurt zullen worden als Iran Amerikaanse burgers, militairen of Amerikaanse eigendommen aanvalt. De Iraanse generaal stierf afgelopen donderdag bij een Amerikaanse raketaanval in de buurt van de luchthaven van Bagdad in Irak, een buurland van Iran.
“Iran praat heel brutaal over het aanvallen van Amerikaanse doelen uit wraak voor het uit de weg ruimen van hun terroristenleider”, schrijft Trump op Twitter. Hij benadrukt dat er onlangs een Amerikaan werd gedood en vele anderen ernstig gewond raakten bij een aanval waarvoor Soleimani verantwoordelijk zou zijn.
“Om maar te zwijgen over alle mensen die hij in zijn leven heeft gedood, inclusief honderden Iraanse actievoerders”, schrijft Trump verder. Als Iran Amerikanen aanvalt, zal Trump naar eigen zeggen “erg snel en erg hard” terugslaan. “De VS wil geen bedreigingen meer”, aldus Trump.
Gijzelingen in de jaren ’70
Trump stelt dat de 52 Iraanse doelwitten een verwijzing zijn naar de 52 Amerikanen die in 1979 langer dan een jaar werden gegijzeld in de Amerikaanse ambassade in Teheran, de hoofdstad van Iran. Dat gebeurde tijdens de Iraanse Revolutie. Daarbij werd de pro-Amerikaanse, dictatoriale sjah afgezet en greep ayatollah Khomeini de macht. De liberale en linkse fracties die de sjah hielpen verdrijven, werden de mond gesnoerd en Iran werd een strenge sjiitisch-Islamitische republiek.
“Oorlogsverklaring”
De Iraanse ambassadeur bij de Verenigde Naties noemde de aanval van Washington “een oorlogsverklaring”. Vrijwel meteen na de dood van Soleimani dreigde Iran met wraakacties.
Persbureau Reuters meldt dat de Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab volgende week naar Washington reist om over de spanningen te praten met zijn Amerikaanse ambtgenoot Mike Pompeo. In de dagen daarvoor zal Raab overleg plegen met de Franse en Duitse ministers van Buitenlandse Zaken.
Strijdlustig afscheid
In Irak woonden duizenden mensen het afscheid van Soleimani en de Iraakse militieleider Abu Mahdi al-Muhandis bij. Ook die laatste kwam om bij de Amerikaanse aanval. De lichamen zijn in een uitvaartprocessie vanuit Bagdad naar Najaf vervoerd, een sjiitisch pelgrimsoord in Irak. Ondertussen is het lichaam van Soleimani overgebracht naar Iran.
Zowel in Iran als Irak is het anti-Amerikaans sentiment nu zeer groot bij de bevolking, die overwegend sjiitisch is.
Pro-Iraanse milities in Irak
De Amerikaanse denktank Wilson Center denkt dat er in Irak momenteel zo’n 60 milities actief zijn met in totaal 100.000 tot 150.000 strijders van sjiitische, soennitische, christelijke, Koerdische en zelfs Iraaks-Turkmeense signatuur. Het leeuwendeel van deze milities is echter sjiitische, net als de bevolking van Irak, en geniet de steun van de Iraakse bevolking en het sjiitische Iran.
De sjiitische milities zijn onder te verdelen in drie grote groeperingen. De eerste groepering is getraind door de Iraanse Revolutionaire Garde, een tak van het Iraanse leger dat door de VS als terroristische organisatie wordt beschouwd. Zijn hebben trouw gezworen aan de Iraanse ayatollah Khamenei.
De tweede categorie milities heeft Iraanse sympathieën en is trouw aan de Iraakse geestelijke ayatollah Sistani. De derde groep hangt een andere Iraakse geestelijke, Muqtada al-Sadr, aan, maar heeft ook banden met Iran.
Zowel Washington als Teheran beschouwen de eerste groep milities als de gewapende arm van Iran in het buitenland. De gedode generaal Soleimani was het hoofd van de Quds-brigade. Deze militie won sterk aan macht en invloed na de Amerikaanse invasie van Irak in 2003 en nog meer na de val van Mosul uit IS-handen in 2014.