Het moest hét beslissingsorgaan worden, waar dynamische partijvoorzitters samen, schouder aan schouder, het land zouden redden. Vandaag is de nieuwste meeting van de superkern nog slechts een formaliteit, de belangrijkste zaken worden voortaan in het Parlement geregeld.

In het nieuws: Een nieuwe superkern vandaag levert niets spectaculairs op.

De details: Deze manier van regeren lijkt doodgebloed.

• Vandaag om 10.30 uur komen de vier ministers van het kernkabinet, premier Sophie Wilmès (MR), Alexander De Croo (Open Vld), Koen Geens (CD&V) en David Clarinval (MR), opnieuw samen met de negen partijvoorzitters en N-VA-fractieleider Peter De Roover, via videoconferentie.
• Veel staat er echt niet op de agenda deze keer, nadat het ook vorige week al niet veel soeps was:
  • Er liggen twee koninklijke besluiten voor die de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging regelen, iets van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld).
  • En De Block wil ook via KB de opleidingen voor artsen in uitzonderlijke coronatijden regelen.
  • Daarnaast komt Denis Ducarme (MR), vandaag de minister van Middenstand en kmo’s, moest u dat vergeten zijn, nog wat uitleg geven over studenten- en seizoensarbeiders en geeft Philippe De Backer (Open Vld) een update over waar men staat met het wetsvoorstel van de tracing.
• Dat laatste is best symptomatisch voor heel de aanpak van de superkern: was die net niet bedoeld voor KB’s en niet voor wetsvoorstellen?
• Niet dus, blijkbaar. De Backer wilde eerst nochtans het wettelijk kader van de tracing via de volmachten regelen, het dossier kwam zelfs op de zogenaamde IKW, de vergadering van kabinetschefs die regeringswerk voorbereidt. Maar daar stak de Kamer een stokje voor, zelfs leden van de regeringspartijen wilden het zo: nu komt er dus een wetsvoorstel, waarbij de regering gewoon langs het Parlement gaat, en een meerderheid zoekt in de Kamer.
• Vandaag beschouwen alle deelnemers de superkern nog slechts als een formaliteit, een moment om even in te checken. Het woord ‘superkern’, dat de indruk geeft als zou dit orgaan boven de kern van de regering zelf gaan, is nooit waargemaakt, integendeel.
• Het heeft meer kwaad dan goed gedaan, in de zoektocht naar een stabiele meerderheid voor deze regering: de urenlange vergaderingen zetten de menselijke relaties op scherp, en legden pijnlijk de breuklijnen bloot.

In de marge: Net op moment van deze superkern steelt een ander event de show.

• Om 11 uur begint ‘Het Corona Debat’. Dat was oorspronkelijk het symposium ‘Medische Wereld’ van de VUB. Maar VRT Nieuws en VTM maken er iets grootser van: een debat, maar ook een inzamelactie tegen corona. Het geheel is in livestream te volgen tussen 11 en 13 uur, waarbij men meteen ook kijkers zal vragen te doneren voor ‘Health For Life’, een inzamelactie voor de zorg.
• Birgit van Mol (VTM) en Annelies Van Herck (VRT) presenteren, terwijl Michaël Van Droogenbroeck (VRT) en Freek Braeckman (VTM) de debatten modereren. De line-up is opvallend: twee blauwe ministers, met De Block en De Croo (raakt die op tijd weg op de superkern?), maar ook N-VA-voorzitter Bart De Wever. Opvallend dus: geen echt debat, want geen oppositie, maar ook geen CD&V-politici of iemand van Franstalig België.
• Wel van de partij in het groot debat, alsof ze tegenwoordig belangrijker zijn dan de oppositie, de experten: Marc Van Ranst en Erika Vlieghe zullen aanwezig zijn, aangevuld met Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, Marc Noppen, CEO van UZ Brussel, en Pieter Timmermans, de VBO-topman.
• Er zijn drie debatten: ‘de stand van het land’, ‘de stand van zaken in de volksgezondheid’, en ‘de impact op de economie’. De beloofde ‘clash‘ tussen De Wever en Van Ranst, zou zo niet plaatsvinden: beiden zitten niet in hetzelfde debat.

Even terug naar de oorsprong: Waarom leek de superkern op papier een goed idee, maar mislukte het?

• Het was, in de cruciale namiddag van zondag 15 maart, een idee van Meyrem Almaci (Groen): of de kernregering dan op regelmatige tijdstippen, één maal per week, zou kunnen overleggen met de voorzitters van alle partijen die het ‘reddingskabinet’, die minderheidsregering Wilmès II, gingen steunen?
• Het voorstel werd gretig aanvaard, door onder meer Georges-Louis Bouchez (MR): elke week zouden zij, de voorzitters, op de eerste rij staan, om ‘allemaal samen’ het land te redden. Dat elk zo ook z’n plekje onder de zon kon krijgen, en ‘deel van de oplossing’ kon zijn, was mooi meegenomen.
• Maar meer fundamenteel: de PS, maar ook de groenen, cdH en zelfs DéFI waren dan wel niet in de regering geraakt, maar voelden wel de drang om ooit in een coalitie te stappen en “verantwoordelijkheid” te nemen. Was die superkern dan de voorafspiegeling van de uitbreiding van de regering richting een brede Vivaldi?
• Dat was in elk geval het gevoel bij de N-VA, die zondag. Meteen besliste Bart De Wever (N-VA) daar al dat hij absoluut geen zin had om in dat theater mee te spelen: hij zou z’n kat sturen naar de meetings. Of beter, Peter De Roover (N-VA), de fractieleider in de Kamer. Om toch maar het paars-groene feestje toch minstens scherp in het oog te kunnen houden.

De essentie: Tussen droom en daad stonden voor de superkern wetten en praktische bezwaren.

• In praktijk doken al snel een aantal grote obstakels op voor de goede werking van de superkern.
  • Videomeetings met tien partijvoorzitters zijn hoe dan ook een uitdaging. Het feit dat de tussenkomsten soms bijzonder langdradig en repetitief waren, maakte dat de sfeer onder nul zakte. Zeker omdat ook voorzitters van de regeringspartijen zich nog begonnen te roeren in de discussies en het onderling met de regering niet altijd eens waren. ‘Inefficiënt’ is nog een vriendelijk adjectief, in vergelijking met alle commentaar die we de afgelopen weken konden noteren.
  • Zeker ook omdat de status van de superkernen nooit duidelijk werd: was het nu samen ‘beslissen’, of de oppositie die mocht komen luisteren naar wat al beslist was? En waren er überhaupt wel notulen van die vergadering, of hoe wisten die voorzitters wat dan precies was beslist?
  • Ten gronde bovendien, werkt het systeem van volmachten ook niet echt om snelheid te maken: het vereist uiterst performante kabinetten, die dag en nacht werken om het wetgevend werk te doen. Niet elke minister kon dat leveren: na meer dan een jaar halvelings regeren, met allerlei vervangingen aan de top, zit er bij velen zand in de machine van hun kabinet. Zeker als de Raad van State daar dan telkens ook nog eens haar oordeel over moet vellen, gaat het gewoon sneller via de Kamer.
• Een proces dat zo tot schade leidde: voorzitters zijn nu eenmaal zonnekoningen in hun eigen partij(tje), maar werden nu allemaal geconfronteerd met de verplichting te luisteren en te ondergaan. Banden worden in zo’n situatie niet gesmeed. Zeker niet omdat de premier er ook niet in lukte het geheel tot één groep te smeden, de leider die anderen meetrekt, kneedt en boetseert.
• Vervolgens zoeken vandaag steeds meer ministers hun eigen weg via het Parlement, los van de superkern. Voor de tweede grote bazooka om de economie en meer bepaald noodlijdende bedrijven te helpen, werkte De Croo (Open Vld) bijvoorbeeld zo met de commissie Financiën in de Kamer.
• Het idee is twee fiscale maatregelen te nemen, die allebei bedoeld zijn om cash vrij te maken in vennootschappen, waarbij de overheid dat voorziet, door minder belastingen te eisen.
  • Een ‘carry back‘, waarbij bedrijven hun verliezen van 2020 kunnen aftrekken van hun winst van 2019.
  • Een wederopbouwreserve aanleggen de komende drie jaar, voor het verlies van dit jaar, dat ook weer taksvrij gebeurt.
• Vooraf pleegde De Croo overleg met de linkse ‘oppositie’. Zo zijn er nu ruime ethische voorwaarden: bedrijven die de steun willen, moeten hun personeelsbestand op peil houden (op 85 procent), ze mogen geen dividenden uitkeren, geen kapitaalsvermindering doen en geen activiteiten in belastingparadijzen hebben.

Het borrelt in de Kamer: Het valt op, uit het halfrond komen ondertussen een pak initiatieven, waarbij het Parlement de overhand lijkt te halen op de regering.

• Deze week was er het pensioen van de mijnwerkers, dat plots met een spectaculaire meerderheid geregeld werd: elke ex-mijnwerker krijgt er 25.000 euro pensioen bij. Zelfs regeringspartner CD&V stemde mee, terwijl de liberalen zich met hand en tand verzetten: Open Vld en MR konden alleen de zaak niet tegenhouden, zeker omdat N-VA zich uiteindelijk onthield.
• Maar evengoed was er de resolutie voor opvang van kinderen uit Griekse kampen, die de groenen erdoor kregen en minister De Block aanzette om zo 18 minderjarigen hierheen te brengen. Een ruime meerderheid stemde voor, ook Open Vld. Enkel N-VA en Vlaams Belang waren tegen.
• In het dossier rond de corona-app en de privacy ging de Kamer op haar strepen staan, en komt er na een resolutie die opriep tot bescherming van die privacy, nu ook een wettelijk kader via parlementaire weg.
• De kamer stemde onder impuls van sp.a een kader om elke toekomstige financiële steun aan bedrijven te verbinden aan voorwaarden, zoals die fiscale paradijzen.
• Het idee om tijdelijk de bedrijfsvoorheffing te verlagen voor mensen in tijdelijke werkloosheid, waardoor ze nu extra inkomen hebben in plaats van later geld terugkrijgen van de fiscus, kwam uit de koker van de groenen en socialisten, waarna de regering het overnam.

Wat dit betekent: Die herwonnen vrijheid in de Kamer legt meteen de breuklijnen opnieuw scherp bloot.

• In het dossier van de mijnwerkers kwam de frictie tussen ‘links’ en ‘rechts’ op de sociaal-economische as bloot te liggen. Over de minderjarige asielzoekers in Griekenland was de clash over migratie goed zichtbaar. En nu doemt ook een ander monster van Loch Ness op in de Kamer: de fiscaliteit.
• Een ‘coronataks’ van de PVDA, in feite een forse vermogensbelasting, raakte er niet door. Maar wel erg symbolisch: de PS steunde het voorstel wel. Het idee is een progressieve belasting voor vermogens vanaf 1,25 miljoen euro die oploopt tot 1,5 procent voor elk vermogen boven vijf miljoen euro.
• Een stevig links signaal, dat alvast belooft als de Franstalige socialisten straks opnieuw over coalities moeten gaan praten. Zeker bij de N-VA, maar evengoed bij de liberalen is dit soort voorstellen ‘no pasarán‘. Elke nieuwe fiscale maatregel zien ze niet zitten, op een moment dat de belastingdruk al immens is.
• Niet toevallig leidt Ahmed Laaouej de PS-kamerfractie: die Brusselse PS-baas is erg links, en wil niets weten van zijn partij in een centrumcoalitie met de N-VA. Het is de PS dan ook vooral te doen om een ‘signaal’ te geven: het debat over vermogensbelasting, of vermogenswinstbelasting, moet opnieuw opgestart.
• Ook andere partijen kijken in die richting: de groenen willen al langer een forse verschuiving van taksen naar vermogens, ook de sp.a wil best over een vermogenswinstbelasting praten. CD&V heeft in de Zweedse coalitie regelmatig geprobeerd het debat te openen, met Kris Peeters (CD&V) die als vicepremier telkens maar voorstellen op tafel legde. Dat leidde tot grote spanningen met de coalitiepartners. Vraag is of het straks, in tijden van crisis, opnieuw in het centrum van het politieke debat komt te staan.
• Eén ding is wel duidelijk: pas in juni start men nieuwe gesprekken op over een mogelijke coalitie. Maar week aan week de open zenuw van gevoelige dossiers in de Kamer blootleggen, dat maakt het allemaal niet bepaald makkelijker, om straks een meerderheid te vinden rond een regering.

Interessant om volgen: Staatsbank Belfius en bouwondernemer Besix steken opnieuw “miljoenen euro’s” in mediaproject LN24.

• Terwijl in Vlaanderen nog steeds niets soortgelijks bestaat, timmert in Franstalig België een 24/7-nieuwszender nog steeds aan de weg op televisie. Wie in 2019 dacht dat zo’n zender out of date was, wel think again: tot de coronacrisis zat de zender op zo’n 0,5 procent marktaandeel, maar nu zijn ze plots doorgeschoten naar 2 procent en bij momenten zelfs 2,7 procent van de markt. Dat is exact wat ze op voorhand altijd als target hadden gezet om levensvatbaar te zijn.
• Maar de coronacrisis is niet alleen een zegen: de inkomsten volgen niet bepaald. Met 70 medewerkers, of 50 voltijdse banen, zijn alleen al de personeelskosten van dergelijk project niet min. Die doen de inkomsten in no time verdampen.
• Want tussen januari en april haalde LN24 welgeteld 156.000 euro aan bruto-inkomsten binnen, volgens L’Echo. Het resultaat, volgens de Franstalige zakenkrant: de 4,5 miljoen euro startkapitaal is ondertussen weggebrand.
• Op zoek naar vers geld, stopten staatsbank Belfius, waar CEO Marc Raisière persoonlijk een grote trekker van het dossier is, en bouwconcern Besix opnieuw geld in de tv-zender. Volgens de zakenkrant investeerden ze elk al 1,8 miljoen euro, de bank leende daarbovenop nog.
• Nu is er een nieuwe kapitaalsronde, en een nieuwe voorzitter van de raad van bestuur, Philippe Lhomme. De nieuwe kapitaalsronde, gefinancierd door Besix en Belfius, zou opnieuw “meerdere miljoenen euro” aan cash opleveren voor LN24, waardoor de zender verder kan.
• LN24 blijft overigens plannen koesteren voor een uitbreiding naar Vlaanderen. Maar eerst willen ze een andere veldslag winnen. In juli 2019 haalden ze als één van de zes mediaspelers een landelijke radiolicentie binnen via de Franse Gemeenschap. Maar DH Radio stapte naar de Raad van State, en in tussentijd is er nog steeds geen uitspraak en dus ook geen radiolicentie.
• Een inkomstenverlies dat potentieel groot is, en dat ze via de rechter graag gecompenseerd zien. Radio is, net omwille van het beperkt aantal licenties, een quasimonopolie en nog steeds een goudmijn in België. Ook in Vlaanderen is er daarom steeds een koehandel rond de licenties, plus de nodige politieke lobbying.

De harde waarheid: Johan Vande Lanotte (sp.a) houdt zich niet in over de crisis: “We hebben de mensen boven de 75 jaar opgeofferd.”

• In een interessant gesprek met De Standaard spaart de oud-vicepremier de medische aanpak van de crisis niet. “Men wilde vermijden dat de ziekenhuizen overrompeld werden. In tien dagen heeft men hier dus 2.000 plaatsen gecreëerd op intensieve zorg, goed. Maar tegelijk heeft men beslist om de mensen in de woonzorgcentra zo veel mogelijk daar te houden. In deze crisis hebben we dus tegen de zwaksten gezegd dat ze minder zorg zouden krijgen. Ik vind dat beroerd”, zo stelt hij.
• Wie thuis woonde en 75 jaar was, kon naar een ziekenhuis. Maar wie in een woonzorgcentrum zat, had die mogelijkheid zelfs niet, zo zegt Vande Lanotte. “Mensen die ziek waren, bleven daar. Met minder zorg, want een woonzorgcentrum is geen ziekenhuis. Dat is de keuze die we als maatschappij gemaakt hebben.”
• “Als inwoner van dit land voel ik me daar slecht bij. (…) Mocht mijn vader daar nog gezeten hebben, en niet de zorg gekregen hebben die hij nodig had, dan zou ik naar de rechter gestapt zijn“, zegt de advocaat wel zeer duidelijk.
• Vande Lanotte vraagt zich af of er meer plaatsen konden gecreëerd zijn op intensieve zorgen. Hij dringt er in elk geval op aan om lessen te trekken uit deze crisis. “Die werking van de ziekenhuizen hebben we perfect georganiseerd. Maar het is ten koste gegaan van de ouderen in die centra en dat hebben we als maatschappij aanvaard. Hebben wij die mensen boven de 75 opgeofferd? Ja, ik vind van wel.”