Het vertrouwen van de Russen in Vladimir Putin is weggezakt naar een dieptepunt. Amper 33,4% van de Russen vertrouwt de vader des vaderlands nog, zijn laagste cijfer sinds hij de touwtjes in handen nam, alweer bijna 19 jaar geleden. Het gaat dan ook niet echt goed in Rusland. De reële inkomens dalen al vijf jaar. Russen voelen dat heel sterk in hun portemonnee. Putin gaat dus iets moeten doen om de Russen weer achter zich te krijgen. En da’s gevaarlijk, want de crisis oplossen kan hij niet, dus het zal met iets anders moeten gebeuren.

Ook nadat er in het najaar van 2016 een einde was gekomen aan de economische crisis gingen voor de Russen hun reële inkomens niet omhoog. Dat is een gevolg van bijvoorbeeld verhoging van de btw en de benzineprijzen. De indexatie van lonen en pensioenen kan de prijsstijgingen niet bijhouden. Russen voelen dat heel sterk in hun portemonnee.

Pensioenen, pensioenen, pensioenen

De boost in populariteit die Putin kreeg na de annexatie van de Krim in 2014 en die verkocht werd als een “hereniging met het moederland” is ook voorbij. Maar de ergste en belangrijkste klap voor Putin was de verhoging van de pensioenleeftijden die hij afgelopen zomer aankondigde. De pensioenleeftijd van mannen ging omhoog van 60 naar 65 jaar, die van vrouwen van 55 naar 60. Putin gooide zijn volle gewicht in de strijd om die stap te verdedigen en dat verwijten veel Russen hem nu.

Tot voor de pensioenhervorming was de Russische bevolking bereid om heel veel van Putin te accepteren. Ze geloofden dat hij alles deed in het belang van het land en zijn inwoners. Maar zelfs het organiseren van een WK voetbal heeft niet kunnen voorkomen dat de Russen vooral pessimisten zijn nu.

Gevolgen niet mis

Russen willen in hun portemonnee voelen dat de economie weer groeit, zij het bescheiden. En met het verhogen van de pensioenleeftijd is de hoop verdwenen dat het binnen afzienbare tijd beter zal gaan. Het resultaat: er worden minder gezinnen gesticht, minder kinderen geboren, er wordt minder geïnvesteerd en minder geleend voor grote aankopen.

Gevaarlijke piste

Er moet dus iets groots gebeuren voor Putin, iets ingrijpends, iets waarvan je het effect kunt vergelijken met dat van de hereniging van de Krim. De kans dat Putin op sociaaleconomisch gebied hervormingen gaat of kan doorvoeren die de doorsnee Russen het gevoel gaan geven dat ze ineens een pak meer geld hebben, is quasi onbestaande. De boost in liefde voor de Grote Leider zal dus van iets anders moeten komen. En dat is een gevaarlijk situatie, want de meest voor de hand liggende pistes zijn opnieuw het moederland weer wat groter maken door annexatie van voormalige invloedsgebieden en/of de aandacht van de economische malaise afleiden naar het maken van of stoken tegen nieuwe en oude vijanden.