Trump heeft z’n eerste echte overwinning binnen: de Amerikaanse Senaat heeft met de kleinst mogelijke meerderheid zijn belastinghervormingsplan aanvaard. Die hervorming staat haaks op wat hij beloofde tijdens zijn campagne, namelijk om op te komen voor de “vergeten mannen en vrouwen van Amerika”. Want terwijl de rijksten een pak minder gaan betalen, gaan zij juist meer afdragen.

Het hervormingsplan van Trump is de eerste echt ingrijpende sinds 1986. Er is een hallucinant bedrag mee gemoeid: anderhalf biljoen dollar (1.500.000.000.000 dollar). De belastingen voor bedrijven en grootverdieners gaan spectaculair omlaag, terwijl andere groepen andere belastingvoordelen krijgen, maar in de praktijk gaat twee derde van de sociaal-economische middenklasse juist meer belasting betalen.

Volgens de Republikeinen zullen alle inkomensgroepen van de hervorming profiteren en zal de economie erdoor groeien. De Democraten schilderen het belastingplan af als een cadeau aan de rijken.

De laatste grote belastinghervorming dateert van de jaren tachtig onder Ronald Reagan. Sindsdien heeft elke president een poging gewaagd, maar telkens liepen ze stuk op de complexiteit van het Amerikaanse belastingstelsel. Succesvolle belastinghervormingen vergen jaren van voorbereiding, maar de Republikeinen proberen het nu in enkele maanden af te ronden.

Al eerder stemde het Huis van Afgevaardigden in met een eigen versie van een belastinghervorming. De plannen van de Senaat en het Huis zijn in grote lijnen hetzelfde. De vennootschapsbelasting gaat fors omlaag (van 35 naar 20%), er komt een stevige verhoging van de belastingvrije voet en tal van aftrekposten sneuvelen.

Maar er zijn ook cruciale verschillen. In het plan van de Senaat verdwijnt de verzekeringsplicht van Obamacare, terwijl het Huis die ongemoeid laat. De Senaat en het Huis hebben ook verschillende ideeën over welke aftrekposten moeten verdwijnen. De Senaat wil zeven belastingschijven handhaven voor de inkomstenbelasting, het Huis wil terug naar vier.

De Senaat en het Huis gaan nu in beraad om de twee wetten te combineren. Als die gecombineerde wet vervolgens is goedgekeurd, wordt hij ter ondertekening aangeboden aan de president.

Goed nieuws voor …

Dat is vooral goed nieuws voor de 540 miljardairs in de VS en de 10,4 miljoen dollarmiljonairs (vermogen zonder de eigen woning). Het Tax Policy Center, een onafhankelijke belastingdenktank in Washington, rekende uit dat bijna 62% van alle belastingvoordelen uit het plan van toepassing zijn op die rijkste Amerikanen. Twee derde van de sociaal-economische middenklasse gaat juist meer belasting betalen.

Een andere onafhankelijke denktank, het Congressional Budget Office (CBO), bekeek de gevolgen van het plan voor de armste Amerikanen. Zij worden het ergst getroffen, bijvoorbeeld omdat ze niet langer in aanmerking komen voor belastingvoordeel in het kader van de zorgwet Affordable Care Act, die onder vuur van de Republikeinen ligt.

Het staat haaks op de verkiezingsboodschap van Trump, die beloofde op te komen voor de “vergeten mannen en vrouwen” van Amerika.

Het Witte Huis voert aan dat de middenklasse wel van de belastingverlagingen voor bedrijven profiteert, omdat die vervolgens meer banen kunnen scheppen en de lonen kunnen verhogen. Veel directies van grote bedrijven hebben echter gezegd dat zij het extra geld eerder zullen gebruiken om aandeelhouders meer dividenten uit te keren.

Enorm gat in begroting

De verlaging van de vennootschapsbelasting zou de Amerikaanse overheid bovendien 100 miljard dollar per jaar kosten. Trump kan dat gat alleen maar vullen door nog meer te snijden in de schamele openbare diensten en sociale zekerheid.

Voor de Republikeinen is dat geen probleem. Lagere belastingen leiden tot meer economische groei, investeringen en banen, die op hun beurt tot hogere belastinginkomsten leiden, redeneren ze.

Kortom, de belastingverlaging betaalt zichzelf terug. Het probleem is alleen dat die redenering nog nooit in de praktijk bewezen is. Volgens de laatste berekeningen van het Congres betaalt het belastingplan zich hooguit deels terug en zal het begrotingstekort met 1.000 miljard dollar oplopen.

Ook Trump zelf wordt flink beter van de hervorming. Onafhankelijke analisten van accountants- en adviesbureau Marcum LLP rekenden dat uit. Daarbij gebruikten zij de enige belastingaangifte van Trump die door hem openbaar is gemaakt, uit 2005, en zijn geschatte vermogen.

Uit die analyse blijkt dat Trump persoonlijk meer dan 16 miljoen euro zou hebben bespaard als de geplande hervormingen in 2005 van toepassing waren geweest. Wanneer de Amerikaanse president komt te overlijden, zouden zijn erfgenamen 928 miljoen euro kunnen besparen dankzij veranderingen aan de erfbelasting. De maatregelen zouden hem op termijn makkelijk meer dan een miljard opleveren.