Donald Trump heeft zijn grote hervorming van het belastingstelsel ontvouwd. Het eerste wat meteen opvalt: bijna al de maatregelen komen de allerrijkste Amerikanen ten goede. Ook Trumps eigen bedrijf zou enorm profiteren. Het hele belastingpakket gaat ook regelrecht tegen zijn campagnebeloftes in: Trump beloofde op te komen voor de gewone Amerikaan en de verwaarloosde middenklasse.
“De vergeten mannen en vrouwen van dit land zijn niet langer vergeten”, verkondigde de president in zijn inauguratiespeech. Ze zijn alvast wel vergeten in Trumps belastingplan.
Het plan dat het Witte Huis nu presenteerde lijkt vooral te zijn bedoeld om het soort mensen die dit voorstel in elkaar knutselden, nog rijker te maken.
Mensen zoals Gary Cohn, de voormalige bestuursvoorzitter van Goldman Sachs die nu de National Economic Council in het Witte Huis leidt, en Steven Mnuchin, de voormalige investeringsbankier van Goldman Sachs die nu minister van Financiën is.
Trumps plan is vooralsnog niet meer dan een verlanglijstje, want het Congres moet instemmen met de plannen. De fiscale conservatieven (de budget hawks van de Republikeinen) zullen niet blij zijn met het gat op de begroting dat Trumps voorstel slaat. Daarom heeft de president bijna zeker de steun nodig van Democraten en het lijkt onwaarschijnlijk dat hij die krijgt.
Wat wil Trump?
Wat zou Trump willen? Een verlaging van de winstbelasting naar 15%. De hoogste schijf van de inkomstenbelasting gaat van 40% naar 35%. Het aantal schijven voor de inkomstenbelasting wordt teruggebracht van zeven naar drie: 10%, 25% en 35%. Het standaardbedrag dat consumenten kunnen aftrekken van hun belasting, wordt verdubbeld.
Trump wil de erfbelasting (onze successierechten) helemaal afschaffen. In de VS is dat een maatregel waar vooral rijke mensen van profiteren, want nu geldt een toeslag voor burgers die meer dan $5,5 miljoen erven. Hij wil ook de Alternative Minimum Tax (ATM) afschaffen. ATM is een wettelijke limiet die is ingesteld om te voorkomen dat de rijke burgers te veel mazen in de wet gebruiken om hun belastingafdracht te verlagen.
Trumps eigen bedrijf zou enorm profiteren van zijn voorgesteld belastingsplan. Niet alleen de verlaging van de winstbelasting, maar vooral de afschaffing van de Alternative Minimum Tax (AMT) is gunstig voor Trump zelf.
Zijn “uitgelekte” belastingaangifte van 2005 laat zien hoe dat werkt. Trump had dat jaar een inkomen van $153 miljoen. Zijn boekhouder had zoveel aftrekposten ingediend dat zijn belastingafdracht minimaal zou zijn: 7,2 miljoen oftewel 4,5% van zijn inkomen. Maar door de AMT moest Trump toch 38,5 miljoen belasting betalen (25%). Zonder AMT zou Trump dus meer dan 30 miljoen hebben “bespaard”: het toont hoe de afschaffing van AMT hem en vele andere rijke Amerikanen dus miljoenen gaat opleveren.
Laffer en een gat in de begroting
Trumps belastingplan is nefast voor de Amerikaanse begroting bovendien. Vooral door Trumps verlaging van de winstbelasting zal de Amerikaanse schatkist veel geld mislopen. Trump heeft eigenlijk maar één manier om dat op te vangen: besparen in de overheidsuitgaven.
In de begroting die Trump vorige maand voorstelde, is voor 54 miljard aan bezuinigingen opgenomen, maar ook een verhoging van het defensiebudget met 54 miljard. Dat is dus een nuloperatie.
Waar Trump en zijn adviseurs op rekenen is de Laffercurve. De Laffercurve of Lafferkromme geeft het theoretische verband weer tussen de belastingtarieven en de belastingontvangsten. De curve is genoemd naar de Amerikaans supply-side econoom Arthur Laffer.
Waar het op neerkomt is dit: een forse daling van de belasting leidt tot extra economische groei en jobs, die op hun beurt extra belastinginkomsten genereren. Een forse belastingverlaging betaalt zich vanzelf terug met andere woorden.
Voodoo economics
Ook Ronald Reagan en George W. Bush waren grote aanhangers van de Laffercurve. George H. Bush was dat niet, hij noemde het “voodoo economics”. En de ouwe Bush had een punt: nog nooit is bewezen dat de Laffercurve werkt. Een belastingverlaging leidt ongetwijfeld tot meer economische activiteit (en dus op termijn meer belastinginkomsten), maar nooit genoeg om het gat op de begroting te dichten, volgens de meeste economen. Het effect van de Laffercurve is overdreven, stellen ze: hooguit een derde van het beoogde positieve effect kan erdoor gehaald worden. In de praktijk leidt ze dus naar nog grotere begrotingstekorten.
Trump beloofde nochtans tijdens zijn campagne dat hij het begrotingstekort zou ombuigen in een overschot, dat hij de hele staatsschuld (20.000 miljard dollar!) zou wegwerken, dat hij de belastingen fors zou verlagen en bovendien nog eens 1.000 miljard zou investeren in nieuwe infrastructuur. Hoe hij dat ooit gaat bewerkstelligen, zeker in het licht van zijn belastingplan, is meer dan ooit een mysterie.