In een afgelegen fjord in Patagonië, tussen de Golf van Penas en Puerto Natales in Chili, zijn 337 dode Noorse vinvissen ontdekt. Het aantal gaat wellicht nog spectaculair oplopen, zeggen de wetenschappers die de zaak onderzoeken, want ze hebben nog maar een klein stuk van het gebied kunnen afkammen. Hoe de walvissen gestorven zijn en waarom ze allemaal daar strandden is nog een raadsel.

Momenteel zijn 305 karkassen en 32 skeletten ontdekt. “There are still a lot of areas we haven’t managed to reach, so it’s likely there are more dead whales”, zegt Vreni Hausermann, één van de wetenschappers die in juni al tijdens een vlucht over het gebied ontdekte dat er iets grondig mis was. Hausermann gebruikte het woord “apocalyptisch” om te omschrijven wat haar team heeft aangetroffen in het moeilijk toegankelijk gebied.

De walvissen lijken geen wonden te hebben. Het zijn allemaal Noorse vinvissen. De Noorse vinvis is één van de grootste dieren op aarde. Hij weegt ongeveer twintig tot vijfentwintig ton en heeft een gemiddelde kop-romplengte van 12 tot 16 meter (mannetjes 12,8 tot 18,5 meter, vrouwtjes 13,4 tot 21 meter). Alleen de blauwe vinvis en gewone vinvis worden groter.

Eet 900 kilo per dag

De Noorse vinvis eet ongeveer 900 kilo per dag, voornamelijk krill. Het is één van de snelste walvissen: hij kan veertig kilometer afleggen in een uur tijd. Er zijn naar schatting wereldwijd nog 70.000 Noorse vinvissen. De soort is beschermd, maar het is voornamelijk deze walvissoort die door de Japanners nog steeds bejaagd wordt onder het mom van wetenschappelijk onderzoek.

Wat het erg vreemd maakt

Wat het allemaal des te vreemder maakt is dat Noorse vinvissen doorgaans alleen of in groepen van maximaal zes leven en ook zo hun migratieroutes doen. Over die migratieroutes – ze trekken rond deze tijd normaal richting antarctica – is bijzonder weinig geweten. Het drama voltrok zich echter op een moment dat de walvissen van de zuidpool wegzwommen naar het noorden om daar te overwinteren.

De theorieën over wat er gebeurd is gaan van een virus onder de dieren tot de opwarming van de aarde. Dat laatste veroorzaakt twee dingen waar de walvissen erg vatbaar voor zijn: giftige algenbloeien (red tides) en de warmere temperaturen van de oceaan zorgen ook voor minder krill, hun voornaamste voedselbron. Nog een theorie is dat de opgewarmde oceaan de migratieroute van de dieren in de war heeft gestuurd.