Vandaag gaan de Schotten naar de stembus, om over de onafhankelijkheid te stemmen. De laatste dagen gingen de campagne naar een climax, maar peilingen blijven een super spannende race voorspellen. Pas morgen in de vroege uurtjes weten we wie won. Dit kan je vandaag verwachten. 

De peilingen voorspellen een dead heat voor het Schotse referendum. Om zeven uur vanmorgen Britse tijd (een uurtje later dan bij ons) gaan 5.579 stembureau’s open. Die blijven open tot 22 uur Britse tijd. En dan gaan één na één de resultaten binnenlopen.

Record geregistreerde stemmers

In totaal hebben 4,29 miljoen Schotten zich geregistreerd om te gaan stemmen, een onwaarschijnlijk record. Want dat betekent dat bijna alle stemgerechtigde kiezers (97 procent) zich gaan uitspreken. Dat maakt het ook zo moeilijk voor peilers om zinnige uitspraken te doen: een deel van het publiek is een onzekere factor, omdat er geen data bestaat over hun voorgaand gedrag als kiezer.

Opvallend ook: de kiesgerechtigde leeftijd is verlaagd naar 16 jaar. Een slimme zet van de SNP, de Scottish National Party, omdat jonge mensen meer geneigd zijn “ja” te stemmen. 

Van die 4 miljoen hebben al bijna 800.000 stemmers hun beslissing genomen: zij stemden al per post. Die resultaten zullen in de loop van de nacht binnenkomen. 

Hier het draaiboek

Wat moet je weten om die verkiezingen dan deftig te volgen? Hier een chronologisch overzicht, in Britse tijd (tel er dus een uur bij). 

• Rond 2 uur komt de uitslag van de Hebriden, de eilanden ten noorden van het mainland, binnen. Die uitslag moet solide “ja” zijn, dit is een basis van de SNP. De hoofdstad van de eilandjes, Kirkwall, kan een indicatie zijn. 
• Om half drie komt dan Stirling binnen, een stadje tussen Glasgow en Edinburgh, dat traditioneel erg rood stemt. Labour en hun boegbeelden Gordon Brown en Alistair Darling voerden hard campagne voor “no”. Vraag is of die rode stemmen nu toch massaal voor de “ja” kiezen, of alsnog Labour volgen. Dit zal erg indicatief zijn.
• Verwacht om 4 uur: Dundee. Een even cruciale stad, midden in het “ja”-gebied normaal gezien. Als de SNP hier niet zwaar gewonnen heeft, is het referendum normaal gezien verloren.
• Rond 5 uur rollen dan de twee grote steden binnen: Glasgow en Edinburgh. Hier zit één kwart van alle Schotse kiezers.
• Glasgow: de kans is groot dat hier de strijd beslist wordt. Glasgow heeft ook traditioneel veel Labour-stemmers. Maar die liepen massaal over naar het “ja”-kamp de laatste weken, met harde confrontaties op de straat als gevolg. Het is bijzonder spannend daar.
• In de hoofdstad Edinbrugh gaat het “neen”-kamp uit van winst. Hier stemt men traditioneel meer centrum en conservatiever. 
• Tegen dan loopt ook het Zuiden van Schotland binnen: hier haalt het “neen”-kamp normaal een meerderheid. 
• Om 6 uur is het dan aan Aberdeen, de oliestad van Schotland. Slechts 4 procent van de Schotten wonen hier, maar de race is bijzonder close. Dit kan het laatste keerpunt zijn, want tegen dan wordt duidelijk of de Schotten een nieuw land in Europa gaan vormen of niet.