FIFA-baas Infantino toonde deze week in de meest bizarre persconferentie ooit, dat de leiders van de FIFA (Fédération Internationale de Football Association) in hun eigen bubbel leven. De origine van dergelijk gedrag zit diep verweven in de organisatie zelf. De Netflix-documentaire FIFA uncovered en de onthullingen van voetbaljournalist Thomas Kistner nemen ons mee in de bubbel vol machtswellustelingen.

Alsof het nog niet voldoende is dat we verplicht zijn om naar een groep slome Rode Duivels te kijken, moesten we deze week lijdzaam toezien hoe de wereldvreemde FIFA-baas Gianni Infantino het hele Westen eigenlijk beschuldigde van hypocrisie en dubbele standaarden terwijl hij geen enkele kritiek aanvaardde op het Qatarese regime. 

In een monoloog van meer dan een uur ratelde hij maar door: “Nee natuurlijk ben ik geen Qatarees, niet Arabisch of Afrikaans. Natuurlijk ben ik geen homo of gehandicapt. Maar ik weet hoe het voelt. Ik werd ook gediscrimineerd en gepest. Ik voelde me ook als een vreemde in een vreemd land. Als kind werd ik gepest omdat ik rood haar en sproeten had. Bovendien was ik Italiaan en leefden we in Zwitserland. Ik sprak de taal niet eens goed.”

Wat dat te maken had met 6.500 sterfgevallen onder gastarbeiders, de inferieure rol die vrouwen spelen in Qatar en het amper welkom zijn van homo’s was volstrekt onduidelijk.

FIFA-presidenten denken echt dat ze boven iedereen staan, boven staatshoofden, boven regeringen omdat ze er echt van overtuigd zijn dat de grootste macht in de wereld ‘Koning Voetbal’ is, groter dan de VN, groter dan eender welke macht. 

De documentaire FIFA Uncovered waar alle kernspelers aan het woord komen, van Sepp Blatter zelf tot de organisator van het huidige WK, Hassan-al-Thawadi uit Qatar, maakt ons alvast iets wijzer. 

Een reconstructie in 7 delen:

1. Het is ooit anders geweest

Tot 1974 was de FIFA een relatief kleine amateurorganisatie, geleid door Stanley Rous, een wat oudere conservatieve Engelsman. De FIFA, in 1904 opgericht door 7 Europese voetbalbonden, organiseerde elke 4 jaar een Wereldbeker waar geld GEEN hoofdrol speelde. Het klinkt onwaarschijnlijk en het is allemaal nog niet zo lang geleden, maar voetbal werd in een niet zo ver verleden nog puur voor het plezier gespeeld.

2. De verkiezing van Havelange in 1974 

Met de verkiezing van Joao Havelange als president en de aanstelling van Sepp Blatter als secretaris-generaal, startte een nieuw regime. Om het voetbal een extra boost te geven was geld nodig en Blatter maakte voor de eerste keer deals met sponsors. Coca-Cola was de eerste, waarna velen volgden.

De fondsen werden voornamelijk aangebracht door International Sports and Leisure (ISL), een organisatie opgericht door Horst Dassler notabene, de grote baas van Adidas, die de uitzend- en marketingrechten kocht. Vanaf nu was het businessmodel duidelijk voor de heren van FIFA. 

Hier startte ook de corruptie. Horst Dassler betaalde Havelange op een privérekening om de rechten te mogen behouden.

3. Het eerste voorbeeld van sportswashing in het voetbal

In 1978 vond dan ook het voorlopig eerste dieptepunt plaats. Argentinië, dat onder de harde dictatuur van Generaal Jorge Videla leefde, kon zijn reputatie en dat van zijn regime oppoetsen dankzij het WK dat zijn land dat jaar mocht organiseren. Terwijl heel wat dissidenten werden opgesloten en vermoord, werd Argentinië wereldkampioen. Voetbal volgde dan ook in de voetsporen van de Olympische Spelen die in 1936 Hitlers’ legitimiteit opschroefden.

4. De verkiezing van Sepp Blatter in 1998

Blatter was al een hele tijd een loyale luitenant geweest maar had er na verloop van tijd genoeg van. Havelange was nooit op kantoor, reisde de wereld rond en leefde een luxeleventje. De Zwitser besliste hem te chanteren omdat hij wist van de privé-betalingen aan Havelange. Hij was dit te weten gekomen omdat één van de betalingen van Horst Dassler per vergissing op de rekening van FIFA was gestort. Havelange besefte dat zijn rijk uit was. 

Tijdens de volgende verkiezingen liet Blatter zien dat hij niet vies was van politiek. De zeer correcte en betrouwenswaardige Lennert Johansson van de Europese UEFA was verreweg de beste kandidaat, maar Blatter pakte zijn verkiezingen aan zoals een kandidaat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Omdat elk land één stem heeft, zijn de belangrijkste bonden deze van de Caraïben en van Afrika. Hij beloofde hen veel geld voor de ontwikkeling van voetbal en sprak zich uit voor de organisatie van een WK in Afrika. De leden van FIFA wisten nu dat hun stem telde en dat ze die konden verzilveren.

5. Zuid-Afrika kocht zijn WK

Hoewel Zuid-Afrika zeker een goede kandidaat was, moest daar toch nog voor betaald worden. Zelfs Nelson Mandela moest mee in het circus lopen. Op heel gevorderde leeftijd vloog hij nog naar Trinidad en Tobago waar Zuid-Afrika finaal 10 miljoen dollar beloofde aan de Caraïbische naties voor een zogenaamd goed doel: financiële steun aan afstammelingen van de slaven uit Afrika in de Caraïben. Dit geld zou finaal allemaal in de zakken verdwijnen van Jack Warner, de baas van de lokale FIFA-organisatie CONCACAF en zijn Amerikaanse collega Chuck Blazer. 

6. De fatale beslissing van Blatter

Ondertussen begon Sepp Blatter na zijn zoveelste herverkiezing – hij zou finaal van 1998 tot 2015 de FIFA leiden – in zijn eigen mythe te geloven en zich untouchable te voelen.  Hij trachtte een wedstrijd te organiseren tussen Israël en Palestina en dacht kans te maken op de Nobelprijs voor de Vrede.

Op het congres van 2008 in Australië maakte hij de kapitale fout om de beslissing over de locatie van de voleindende Wereldbeker over te laten aan het Executive Committee van de FIFA, waar 24 afgevaardigden zetelden van de verschillende regionale bonden. Engeland en de USA hadden met voorsprong het beste bod. Rusland en Qatar verreweg het slechtste. Rusland en Qatar wonnen. Bruine omslagen met cash, beloftes om wapens te kopen, te investeren in westerse voetbalclubs zoals PSG – De Franse president Nicolas Sarkozy speelde in de toewijzing ook een vuile rol-, gas te leveren en intimidatie, speelden allemaal een rol om deze twee schurkenstaten het WK toe te wijzen. 

7. De boel ontploft in 2015

De FBI had er schoon genoeg van en besloot een onderzoek te starten naar de corruptie binnen de FIFA. Die startte al in 2010. Finaal vielen zij tijdens een bijeenkomst van FIFA-bonzen in Genève in 2015 binnen en arresteerden daar een heel aantal leden van de bond. De FBI sprak van de ‘World Cup of fraud’. Blatter en zijn kompaan Platini worden ook beschuldigd, maar zouden finaal worden vrijgesproken. Heel wat andere leden zoals Jack Warner en Jeffrey Webb, beiden ex-voorzitters van de Caraïbische bond CONCACAF, zouden wel veroordeeld worden.

Twee dagen later, alsof er geen vuiltje aan de lucht is, wordt Sepp Blatter, met een staande ovatie, toch herverkozen.  Vier dagen na zijn herverkiezing beseft hij dat hij echt niet kan voortdoen en dient zijn ontslag in. Gianni Infantino, die toen secretaris-generaal was van UEFA, ziet zijn kans schoon en wordt de nieuwe FIFA-baas.

Infantino begint zijn regime in 2015. Hij wordt ondertussen al onderzocht door het Openbaar Ministerie in Zwitserland en is vorig jaar verhuisd naar Qatar. Volgens voetbaljournalist Thomas Kistner, auteur van FIFA-maffia: de smerige praktijk van de voetbalwereld, zal ook dit regime ten onder gaan in schandalen.

Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Zijn recente boek ‘Topsporters zijn CEO’s’, dat aantoont dat leiderschap het verschil maakt tussen kampioenen en superkampioenen, is te koop in de Standaard Boekhandel of online via https://topsporterszijnceos.businessam.be/