Op zondag 13 november vinden de eerste lokale en provinciale verkiezingen zonder opkomstplicht plaats. Dit betekent niet alleen dat kiezers niet meer verplicht zijn om te gaan stemmen, maar ook dat werkgevers hun werknemers niet langer een volmacht hoeven te geven als ze moeten werken. Dit zorgt voor controverse, vooral bij partijen die vinden dat iedereen de mogelijkheid moet krijgen om zijn stem uit te brengen.

De afschaffing van de opkomstplicht is een belangrijk onderdeel van de komende verkiezingen. Voor het eerst sinds de invoering van de democratische verkiezingen in België zijn burgers niet langer wettelijk verplicht om hun stem uit te brengen. Maar wat betekent dit voor mensen die op verkiezingsdag moeten werken? Tot nu toe waren werkgevers verplicht om werknemers die niet konden stemmen, een volmacht te geven. Die regel is nu komen te vervallen, wat voor uitdagingen zorgt, vooral voor werknemers in sectoren zoals de gezondheidszorg en hulpdiensten.

Dispuut in het Vlaams Parlement

In het Vlaams Parlement bracht Thijs Verbeurgt, fractieleider van Vooruit, de kwestie opnieuw onder de aandacht. Vooruit is van mening dat de opkomstplicht opnieuw ingevoerd moet worden, en één van de redenen daarvoor is dat werknemers nu mogelijk hun stemrecht verliezen. “Ziekenhuispersoneel en anderen die op zondag werken, kunnen nu moeilijker gaan stemmen. En als je slecht ter been bent, is het ook niet langer mogelijk om met een doktersbriefje een volmacht te regelen”, zegt Verbeurgt.

Verbeurgt riep Vlaams minister voor Binnenlands Bestuur, Hilde Crevits (cd&v), op om in te grijpen. Volgens Crevits is het stemrecht een fundamenteel recht voor elke Vlaming en mogen werkgevers hun verantwoordelijkheid niet ontlopen.

Oproep aan werkgevers

Crevits heeft werkgevers opgeroepen om hun werknemers toch volmachten te geven, ook al is er geen opkomstplicht meer. Ze benadrukte dat het weigeren van deze volmachten een “schande” en “totaal onverantwoord” is.

Crevits overweegt zelfs om de kwestie aan te kaarten bij de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), waar zowel werkgevers- als werknemersorganisaties vertegenwoordigd zijn. “Werkgevers hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat iedereen de kans krijgt om te stemmen”, zegt Crevits.

Cd&v wil afschaffing evalueren

De discussie over de opkomstplicht is nog lang niet voorbij. Hoewel N-VA ervoor koos om de opkomstplicht af te schaffen, gaf cd&v aan dat de partij eerst de effecten van de maatregel wil evalueren. Voorzitter Sammy Mahdi liet in een interview met Radio1 weten dat de partij nog steeds voorstander is van de opkomstplicht, maar dat het herinvoeren ervan voor de komende verkiezingen niet haalbaar was.

Na de verkiezingen zal er volgens Mahdi sowieso een evaluatie plaatsvinden van de afschaffing. Het is aan Crevits om dit onderzoek te leiden en te beoordelen of de nieuwe maatregel de democratische werking in Vlaanderen schaadt.