De 22-jarige Amanda Gorman stal gisteren vele harten met haar hoopvolle boodschap in dichtvorm, als jongste dichteres ooit op een presidentiële inauguratie. In 2036 hoopt ze zelf presidente te worden. Wie is deze jonge taalkunstenares, die naar eigen zeggen “trots is in Bidens clubje te zitten van mensen een spraakstoornis”?

Met haar 22 lentes gaat de charismatische Amanda Gorman de geschiedenis in als de jongste dichter ooit op een inauguratieceremonie voor een nieuwe Amerikaanse president. Zes dichters gingen haar voor, waaronder ook twee vrouwelijke: de inmiddels overleden Maya Angelou (toen 64) bij de inwijding van Clinton in 1993, en Elizabeth Alexander (toen 45) die het woord nam bij Obama’s inhuldiging in 2009.

Het was first lady Jill Biden die eind december aan Gorman vroeg of ze een gedicht wou voordragen op de presidentiële inauguratie, rond het brede thema ‘een verenigd Amerika’. De keuze voor de jonge dichteres kwam niet uit de lucht vallen. Gorman groeide op in Los Angeles, samen met tweelingzus Gabrielle en haar alleenstaande moeder, een lerares. Op haar zestiende werd ze Nationaal Jeugddichteres in L.A., om het drie jaar later in 2015 tot Nationaal Jeugddichteres van de Verenigde Staten te schoppen. Ze studeerde sociologie aan Harvard University en rondde die opleiding vorig jaar cum laude af.

“Ik schrijf al poëzie zolang ik me kan herinneren, sinds ik een jaar of vier à vijf ben”, vertelt ze in een interview met de Amerikaanse radiozender NPR. Een leraar die de roman Dandelion Wine van Ray Bradbury voorlas op de middelbare school, deed het literaire vuur nog meer aanwakkeren. In 2015 publiceerde ze haar eerste dichtbundel, The One for Whom Food Is Not Enough. Thema’s als racisme, onderdrukking en feminisme kleuren haar werk.

Inspiratie bij Martin Luther King

Haar gedicht voor de inauguratiespeech, The Hill we Climb, was begin januari al grotendeels af. “Ik had al veel research gedaan”, vertelde ze gisteren in een interview aan CNN. “Ik las de gedichten van vorige inauguratiedichters en verdiepte me in werk van onder meer Abraham Lincoln, Martin Luther King Jr. en Winston Churchill ter inspiratie. Zowat halverwege mijn voorbereiding werd het Capitool bestormd op 6 januari. Het gaf me een energieboost om mijn gedicht verder af te werken. Ik wilde dat het een boodschap van hoop zou worden.”

Inhoudelijk sluit het gedicht voor een groot deel aan bij Bidens speech, met de blik vooruit richting een hoopvolle en betere toekomst. “Waar kunnen we licht vinden in deze altijddurende schaduw”, klonk het. “We waren er niet op voorbereid om erfgenamen te worden van deze vreselijke tijd. Maar we hebben in onszelf de kracht gevonden om een nieuw hoofdstuk te schrijven, van hoop en vreugde.” En ook: “Democratie kan misschien tijdelijk opzij worden geduwd, maar nooit voor altijd verslagen worden.”

De “club met een spraakstoornis”

Wat Gorman nog meer gemeen heeft met Biden, is een spraakstoornis. De nieuwe president maakt er nooit een geheim van dat hij vroeger hevig stotterde, en ook de jonge dichteres had lange tijd problemen met haar uitspraak. “Ik ben trots dat ik mij tot de club van mensen met een spraakstoornis mag rekenen, waarin ook Biden en jijzelf zitten”, lachte Gorman in het interview met CNN, waarin de interviewer zelf ook te kennen gaf te hebben gestotterd vroeger. “Al sinds mijn jeugd sla ik bepaalde letters over. Tot twee à drie jaar geleden kon ik de letter ‘r’ niet zeggen. Vandaag gebeurt dat nog steeds soms. Dat is natuurlijk moeilijk als je vijf keer ‘rise’ wil zeggen in een gedicht.”

Ze gebruikte haar passie voor taal, schrijven en voordragen om te leren omgaan met die stoornis, waardoor het vandaag fel verbeterd is. En ook de musical Hamilton sleepte haar erdoor, die tot twee keer toe een inspiratiebron vormde in haar speech gisteren, zoals de oplettende luisteraar gemerkt heeft. “Ik luisterde heel vaak naar de song Aaron Burr Sir van Hamilton, een lied met veel r’en. Als ik dit lied kan zingen, moet ik het ook kunnen zeggen, dacht ik. Maar daarnaast is Hamilton ook een inspiratiebron omdat het een belangrijk verhaal is over hoe je een beter land kan worden.”

Zwarte, vrouwelijke president in 2036?

Hoe Amerika een beter land kan worden, daar heeft Gorman zeker ook een mening over. In een interview met LA Times in 2017 liet ze al vallen dat ze in 2036 – het eerste moment waarop ze oud genoeg is – ook graag president wil worden. Dat met Kamala Harris nu voor het eerst een zwarte gekleurde vrouw het tot vicepresident schopt, sterkt haar nog meer in dat voornemen. “Eenmaal kleine meisjes dat kunnen zien, kunnen kleine meisjes het ook worden”, zei ze daarover.

Aan CNN verklapte ze tot slot nog het inspirerende mantra dat ze herhaalt, elke keer ze een gedicht moet voordragen – wat ze dus gisteren ook deed. “Ik sluit mijn ogen, en zeg: I’m the daughter of black writers. I’m descendant from freedom fighters. Who broke their chains and changed the world.” (Vrij vertaald: ik ben de dochter van zwarte schrijvers. Ik ben een afstammeling van vrijheidsstrijders. Die hun kettingen hebben afgeworpen en de wereld hebben veranderd). Een jongedame met pit, wat ook onder meer Barack Obama en Hillary Clinton niet ontgaan is. Remember her name dus, om met een songtekst van een andere bekende musical te besluiten.