Ziek zijn is meer dan fysiek ziek zijn door bijvoorbeeld griep of Covid-19. Ook mentaal kunnen we ‘erdoor zitten’, soms zelfs zonder we het goed beseffen. Jezelf af en toe een psychologische en emotionele opkikker gunnen, kan je redden van chronische stress en gezondheidsproblemen op lange termijn.

Mentale gezondheidsproblemen worden helaas nog al te vaak gezien als een teken van zwakte. ‘Zet je erover, wees sterk, je moet doorzetten’, zijn veel voorkomende reacties als je vertelt dat je het moeilijk hebt. Maar als je mentale problemen niet aanpakt, zal je er vroeg of laat toch last van krijgen. Dat van die gezonde geest in een gezond lichaam. 

We zouden er allemaal af en toe deugd van hebben een spreekwoordelijke middenvinger op te steken naar de dagelijkse ratrace, om ons mentaal welzijn eens een dagje de volle aandacht te geven. Het verhoogt je energie en motivatie, en brengt je in een betere stemming. Het kan je ook beter leren omgaan met stress. Volgens de Amerikaanse klinisch psycholoog aan de Duke University Health System Shannon Byrne kan zo’n ‘mental health-day off’ zelfs onze productiviteit verhogen. Alleen maar goed precies, zo’n dagje mentaal ziek. 

Maar wanneer merk je dat je de mentale pauzeknop nodig hebt, dat genoeg echt genoeg is? Wanneer dingen te veel worden voor je geest, kan je lichaam je een aantal subtiele, maar belangrijke hints geven.

Check of jij deze 8 signalen herkent bij jezelf en of je nood hebt aan een dagje mentale rust.

1. Je bent uitgeput maar slaapt niet goed

Je bent moe maar eens je in bed ligt, kan je de slaap niet vatten. Of je wordt tig keer per nacht wakker. Herkenbaar? Wie voortdurend onder stress staat, kan slapeloosheid ontwikkelen. Het deel van de hersenen dat onze gedachten en gevoelens interpreteert, oefent een grote invloed uit op je slaap, volgens Alicia Clark, klinisch psycholoog in Washington D.C.. Hierdoor kan je problemen krijgen om in slaap te vallen of in slaap te blijven, ondanks het feit dat je je uitgeput voelt. Een rustdag nemen om uit te slapen of een dutje te doen, kan hierbij zeer heilzaam zijn als medicijn. ‘Want slaap kan een krachtig hulpmiddel zijn om onze cognitieve en emotionele bronnen te versterken’, aldus Clark.

2. Je zit met angsten

Zit je met angsten, dan kunnen die zich in verschillende gedaantes voordoen: van piekergedachten, over lichamelijke symptomen zoals benauwdheid op de borst, buikpijn of kortademigheid, tot paniekaanvallen. Heb je het heel moeilijk om je te relaxen? Dan is dat misschien een teken aan de wand voor een mentale adempauze. Probeer tijd door te brengen met de mensen die je graag ziet, volg yoga of meditatie, of laat je eens goed masseren. 

3. Je kan je moeilijk focussen

Heb je constant het gevoel dat je rondloopt als een kip zonder kop? Dat het allemaal wat te veel is aan je hoofd? Als je hersenen zo belast worden met gebeurtenissen thuis of op het werk, dan zit de kans erin dat je op den duur fouten begint te maken of dat je je niet meer kan focussen. Een dagje vrij kan je helpen om je gedachten op een rijtje te zetten en je focus terug op punt te stellen. Mindfulness zou hiervoor ook kunnen helpen. 

4. Je voelt je niet goed in je vel

Heb je een lastige dag door een tegenvaller thuis of op het werk, dan is het kwestie van jezelf weer op te krikken door dingen te doen die je leuk vindt: een film kijken, een boek lezen, iemand bezoeken, een rondje te lopen, enzovoort. Zo ga je jezelf automatisch weer goed voelen. Maar soms is er meer aan de hand. Voel je je diep verdrietig vanbinnen, ben je erg prikkelbaar, of verlies je je interesses in dingen die je normaal graag doet? Dan kan dit wijzen op een depressie. Eén dagje mentale rust kan dan misschien niet genoeg zijn. Dan kan je best eens langsgaan bij de dokter. 

5. Je raakt snel van je stuk

Kan je niets meer verdragen, loop je zo op de toppen van je tenen dat je spanningen en ruzie krijgt met iedereen? Ook dat is een duidelijk signaal dat je toe bent aan wat mentale rust. Een dagje volledig weg uit de stress van alledag, kan wonderen doen. Alicia Clark: ‘Zich rusteloos en gespannen voelen, is een teken dat je met te veel opgekropte energie en emoties zit. Zorg op je vrije dag dat je voldoende beweegt, maak een wandeling, ga een rondje lopen of fietsen in de natuur, volg een yogales, neem een warm bad om je spieren te ontspannen of laat je masseren. Het zal je spanningen wegnemen en je zal je rustiger en beter voelen.’

6. Je valt telkens opnieuw ziek

Ga je meer bij de dokter langs dan bij je vrienden? Dan heb je vast te veel spanningen en scheelt er misschien ook iets met je immuunsysteem. Marra Ackerman, directeur geestelijke gezondheid voor vrouwen van de afdeling psychiatrie van NYU Langone Health: ‘Terugkerende verkoudheden of andere lichamelijke kwalen betekenen dat je lichaam het rustiger aan moet doen en dat je toe bent aan een dagje mentale rust.’ Ook hierbij kan een massage helpen, of kan je je eetpatroon onder de loep nemen om je immuunsysteem te versterken.

7. Je leeft op koffie

Je denkt misschien dat het je allemaal wel lukt als je maar genoeg koppen koffie achterover kapt, maar na een tijdje heeft dit net het omgekeerde effect. Drink je te veel cafeïne, dan zal je je alleen maar slomer en minder energiek voelen. Cafeïne droogt je lichaam uit, drink daarom zo veel mogelijk water om de gifstoffen door te spoelen en je lichaam te hydrateren. Eet ook zo gezond mogelijk. Het kan je lichaam én geest de boost geven die het nodig heeft.

8. Je voelt je alleen op de wereld

Je werkt elke dag thuis, je ziet geen kat, alleen je laptopscherm. Je hebt een hoop to do’s en geen tijd om tussendoor een luchtje te scheppen. Hands up voor wie? Je zou je voor minder eenzaam en alleen voelen in deze omstandigheden. Gebruik je mentale ziektedag om contact te maken met mensen waarbij je je goed en begrepen voelt. Of wees zelf een luisterend oor voor een vriend(in) in nood of eenzaamheid. Het geeft je het gevoel van samenhorigheid en verbondenheid terug. En je stapt ermee uit je eigen, kleine leefwereld.

Als je tijd neemt voor jezelf, doe het dan ook écht. Shannon Byrne: ‘We leven vaak niet in het moment, maar laten ons afleiden door andere dingen en gedachten. Zet op zo’n mentale gezondheidsdag je telefoon af focus je op andere dingen. Laat alles wat ‘zou moeten’ los.’

Lijkt één mentale gezondheidsdag of een paar dagjes erop uit of zelfs een hele vakantie niet te werken voor jou, dan kan je best professionele hulp inschakelen. 

Lees ook: Coronapandemie dreigt wereldwijde mentale gezondheid te ondermijnen

(jvdh)