Impasse totaal: grijpen PS en N-VA de waterkans, of komt dan eindelijk toch Wilmès een keer aan zet?

Na de mislukking van Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) om een paars-gele regering te vormen, rest er weinig tot niets in de Wetstraat. Zowel bij MR als de groenen zou men wel durven om vanuit de ’turquoise bubbel’ naar paars-groen te springen, maar bij Open Vld staan ze op de rem. Daar kijken ze, opnieuw, in de richting van premier Sophie Wilmès (MR). Maar misschien duwt de koning toch opnieuw naar paars-geel. De angst voor verkiezingen lijkt heel groot ondertussen: Open Vld stelt voor die in 2021 te organiseren.

In het nieuws: Om 11 uur ontvangt de koning de preformateurs.

De details: De impasse lijkt compleet, niemand weet hoe het verder moet.

De koning zat een beetje in een vervelend parket, vrijdag, toen vrij plots de twee voorzitters van de grote partijen, Magnette en De Wever, beslisten om hun opdracht te stoppen. Dat gebeurde op het eind van een meeting met de liberalen die welgeteld 21 minuten duurde, en waarop de PS-voorzitter op het eind de conclusie trok: “Dan houdt het op”.
Immers, het staatshoofd was niet in België op dat moment, niemand had zien aankomen dat het duo zo eensklaps zou beslissen ermee op te houden. Uiteindelijk keerde de koning pas dit weekend terug, en ontvangt hij zoals gepland vandaag het duo.
Dat had voor enige afkoeling kunnen zorgen, maar paars-geel, het project dat N-VA en PS op poten wilde zetten, lijkt alvast morsdood. Er zijn geen noemenswaardige pogingen meer geweest, en de moed is ook volledig op, zeker bij de PS: daar wilde men eigenlijk al langer stoppen.
Bij N-VA heerst eveneens een grote verslagenheid: de kans om op een ordentelijke manier een staatshervorming te doen, en een stap vooruit te zetten uit het huidige moeras, lijkt definitief verdampt.
De koning krijgt daarmee ook de mislukking op z’n bord van een combine die hij en z’n entourage langzaam mee hadden opgebouwd: het is een publiek geheim dat paars-geel voor het Paleis veruit het voorkeursscenario was. Op die manier kwamen de twee grootste formaties van het land bijeen, en werd er aan de ‘pacificatie van België’ gewerkt.
Bovendien was het voor het Paleis al langer duidelijk dat een figuur als Georges-Louis Bouchez (MR) niet diegene is op wie men moet rekenen om die stabiliteit voor het land te verzekeren. Toen die op het eind van z’n zelfverklaarde missie met de ‘drie koningen’ plots eigenhandig in het perscommuniqué neerpende dat De Wever en Magnette dan maar “aan hem en de voorzitters van Open Vld en CD&V verslag mochten komen uitbrengen”, was het hek van de dam: het zorgde er mee voor dat het Paleis in het spel kwam. De enige aan wie tot nader order een verslag moet uitgebracht worden, is toch de echte koning.

Wat nu? Het is koffiedik kijken hoe het verder moet.

De kans is groot dat de koning terugvalt op een format dat hoort bij een situatie van complete impasse: een rondje voorzitters raadplegen. Dat koopt wat tijd, maar heeft ook één voordeel: het einde van paars-geel is dan nog niet meteen een feit.
Wie weet krijgt de koning het duo toch zo ver om nog even verder te doen. Al oogt die kans bijzonder klein, na al wat gebeurd is.
In dat geval moet de koning ook niet meteen kleur bekennen, en mogelijk nu, toch wat bruusk, het steven wenden naar een andere formule.
Immers: vanuit MR en Ecolo wordt aangedrongen op een alternatief. Daar droomt men van het herlanceren van het paars-groene project. Dat zou inhouden dat pakweg Ecolo en Open Vld samen aan een opdracht beginnen.
Maar Egbert Lachaert, de voorzitter van Open Vld, houdt de boot daarover flink af: het lijkt hem te vroeg om voluit voor die piste te gaan. Bovendien zet hem dat ideologisch in een lastig parket: het is helemaal niet uitgeklaard of er überhaupt een inhoudelijk akkoord mogelijk is tussen zijn Vlaamse liberalen en de Franstalige ecologisten, zo klonk het afgelopen weekend.
De Vlaamse liberaal Lachaert komt daarom met een scenario dat zijn partij al eerder op tafel legde: premier Sophie Wilmès het veld in sturen. In een gesprek met De Standaard ziet hij het alvast als een optie. Maar in het verleden was er al ergernis, zowel bij Open Vld als CD&V, over het feit dat de huidige premier systematisch weigerde haar nek uit te steken.
Bij de MR klinkt altijd dezelfde mantra: het ambt van de premier mag “niet beschadigd” worden. “Want het is het enige dat nog wat stabiliteit geeft in deze crisis.” Achter die argumentatie verschuilt Wilmès zich al maandenlang, om toch maar geen risico te moeten nemen.
De vraag is, met de naderende vertrouwensstemming in het achterhoofd, of die positie nog langer houdbaar is. Hoe dan ook zal er iets moeten gebeuren: de liberalen pleiten er tegelijk wel voor om “vanuit de huidige” regering verder te werken. Lukt dat niet, en krijgt Wilmès midden september geen vertrouwen in de Kamer, dan valt die regering.
Maar daarmee is ze uiteraard nog niet weg: dan kan ze nog maanden en maanden in lopende zaken gaan. Zelfs Open Vld-voorzitter Lachaert mag dan wel beweren “dat die werkmethode geen optie is”, het is de facto gewoon het default-scenario, hetgeen wat juridisch gezien gebeurt, als er geen akkoord is. En dat weet men bij de MR zeer goed.
Zelfs in een scenario van verkiezingen, en daarna logischerwijze opnieuw maanden van moeilijke onderhandelingen, blijven dus steeds diezelfde mensen op post: een win-for-life dus voor de MR, met zeven royale kabinetten. Maar ook Open Vld en CD&V zijn dan ‘verplicht’ om op post te blijven en maar kabinetten te blijven bemannen: niet zo’n ‘zware straf’ in de Wetstraat.
Komt daar nog bij dat zowel MR als Open Vld de coronacrisis nu aangrijpen als reden om zeker niet meteen verkiezingen te organiseren. Lachaert schuift plots “ergens in 2021” naar voren als datum om, mogelijk, naar de kiezer te gaan. Opvallend voor een liberale partij: basisrechten als verkiezingen worden blijkbaar opgeschort met het gemak van een bananenrepubliek.

Om te noteren: Verwondering in de Wetstraat over de ‘methode Bouchez’, die bij Open Vld opduikt.

“Die aanpak, van constant aanwezig zijn in de media, van heel de tijd naar studio’s te lopen, en zo denken druk te zetten, dat werkt toch niet? Dat is nu wel bewezen”, zo is de bedenking die men zich ondertussen in de Wetstraat 89, het hoofdkwartier van CD&V, maakt.
Die methode, “zoals Bouchez ze systematisch hanteert”, wordt iets wat Lachaert de afgelopen weken steeds meer ook toepast, zo merken verschillende partijvoorzitters op. “Toen hij zelf aan zet was met de ‘drie koningen’ liep hij ook constant naar radiostudio’s, en gaf hij interviews: hij lijkt daarbij het evenbeeld van z’n liberale tegenhanger. En nu opnieuw, afgelopen weekend, vandaag nog: wat levert dat allemaal op?”
Tegelijk onderstreept men bij de christendemocraten dat het bewuste interview op Terzake, waarbij N-VA-voorzitter Bart De Wever tijdens z’n opdracht fors uithaalde naar Bouchez en stelde “dat niemand hem nog moet”, “ook niet bepaald nodig was, om de slaagkansen van paars-geel te verhogen”.
Bij N-VA klinkt het “dat dat misschien het enige moment was van heel die missie dat De Wever met wat plezier een opdracht uitvoerde“. “Iemand moest het vuile werk voor de PS en Magnette doen, die Bouchez niet in de coalitie wilden. Die snoeshaan eens van antwoord dienen, deed deugd”, zo valt in N-VA-kringen te horen.
Dat Lachaert en Bouchez, na maanden onderhandelen, met een compleet overdreven eigen nota/eisenbundel afkwamen, midden in de opdracht van Magnette en De Wever, blijft op de lever liggen, in de ‘bubbel van vijf’, de partijen die rond PS en N-VA verzameld waren.
Maar er is meer aan de hand: de Open Vld-voorzitter bleef afgelopen weekend maar fors door communiceren, ook op Twitter. Daar reageerde hij op een hele reeks kritische commentaren op het platform, telkens met een eigen antwoord. Daarbij kwamen twee punten systematisch naar boven:
- Volgens hem wilde hij helemaal niet “de PS en sp.a splitsen”, in Arizona: “Een leugen herhalen, maakt ze nog geen waarheid. Bij Arizona mocht de PS altijd mee aanschuiven als ze dat wou. Alleen zijn N-VA en sp.a achter onze rug met PS gaan praten om iets anders te doen.”
- De PS zou in paars-geel, zonder de MR, “liefst zes ministers krijgen”.
Dat fel gedrag op Twitter viel ook anderen op, en leidt tot nieuwe irritatie. Bij de sp.a reageerde onder meer parlementslid Joris Vandenbroucke: “Het hele opzet van Arizona was een regering zonder de PS en mét sp.a. Een legitieme oefening, maar achteraf de essentie ervan ontkennen, is niet correct.”
Achter de schermen klinkt het dat “Lachaert het zonlicht blijkbaar ontkent“. “Wat is hij dan op radio en in alle kranten gaan vertellen? Dat de sp.a moest springen, toch? Zonder de PS? En wanneer hebben ze dan de PS uitgenodigd voor gesprekken? Een beetje serieus blijven, hé.”
En ook het argument dat de PS “zes ministers” zou krijgen, wordt op hoongelach onthaald: “Kan men op de Melsensstraat misschien eens tellen hoeveel portefeuilles de MR heeft? Al jaren? Of is men dat even vergeten? Je moet wel durven, om nu met die redenering af te komen.”
“Als Lachaert zegt dat het ‘nu de formatie van de laatste kans is’, kan hij misschien stoppen met interviews geven, en te tweeten, en eindelijk eens gaan praten op een normale manier“, is in socialistische kringen te horen.

The big picture: Heel de formatie door is het telkens de herhaling van hetzelfde: paars-geel of paars-groen.

“L’enfer c’est la répétition“, schreef Eugène Ionesco ooit: de eeuwige herhaling van hetzelfde, dat is de hel. Het lijkt wel alsof de Wetstraat al lang niet meer in het vagevuur zit, maar middenin die hel.
Telkens opnieuw slaat immers de slinger door in de richting van het ene, paars-geel, om dan weer bruusk naar het andere, paars-groen (of varianten daarop met andere namen), te slaan.
Het is opvallend hoe uiteindelijk ook de poging van paars-geel van Magnette en De Wever opnieuw strandde, doordat Bouchez, samen met Jean-Marc Nollet van Ecolo, weer genoeg duwde in de richting van paars-groen.
Maar daarmee raakt paars-groen wel nog niet gerealiseerd: telkens opnieuw liggen anderen dwars. De hoofdrol lijkt daarbij, nu al, weggelegd voor Lachaert, die fameus op de rem gaat staan voor die formule.
Het is de complete ironie van deze onderhandelingen: zelfs de op papier grootste tegenstanders van zo’n paars-groene constructie, de N-VA, zouden het eigenlijk wel best wensen, dat er dergelijke regering komt. Dan zijn ze er tenminste van af, en kan de oppositie eindelijk deftig beginnen. Maar ook dat ‘plezier’ lijkt niemand voorlopig gegund: het grote niets dreigt.

De cijfers: Het gaat weer in de goede richting.

Wat er zat aan te komen: Een daling in de curve van de besmettingen. We gaan nu naar gemiddeld 574 per dag, dat is een daling met 5 procent.
De daling is vooral een Antwerps fenomeen, waar het eerst erg omhoogschoot. De vraag is wat er straks in Brussel gebeurt met de cijfers.
Voor het aantal opnames, dat wat trager gaat dan het aantal besmettingen, komt er nu een lichte stijging aan, tot 35 patiënten per dag gemiddeld.
Er liggen nu 336 patiënten in het ziekenhuis. Niets om ons zorgen over te maken, laat staan om pagina’s in kranten in te ruilen om alweer het ego van een viroloog op ons los te laten: het medische apparaat staat niet onder druk, een crisis dreigt niet.
Het aantal doden gaat naar 8 per dag. In relatieve cijfers een spectaculaire stijging. Maar in niets te vergelijken met de tientallen doden in de eerste golf.

Wel interessant: Een heuse opstand is bezig bij de ‘laatste dictator van Europa’.

Terwijl heel Europa focust op de eigen besognes in de coronacrisis, en zelfs ordinaire strandruzies live verslaggeving vanop het strand opleveren, is zich een boeiende en spannende strijd aan het ontrollen in Minsk, de hoofdstad van Wit-Rusland.
De inzet daar: niets minder dan vrijheid, voor de miljoenen Wit-Russen, die sinds 1994 al gebukt gaan onder de dictatuur van Alexander Loekasjenko.
Maar die ‘laatste dictator’ wankelt nu wel heel fel. De oppositie heeft een algemene staking uitgeroepen vanaf vandaag. Duizenden arbeiders in door de staat gecontroleerde fabrieken, normaal de machtsbasis van de president, zullen nu voor de keuze staan.
Maar als de actie lukt, en daar lijkt het op, dan gaan hele industrieën stilvallen, en krijgt het regime het bijzonder lastig.
Ondertussen weigert Loekasjenko op te stappen, en hunkert hij naar steun vanuit Moskou. Daar is de Russische sterke man, Vladimir Poetin, steeds de dictator blijven steunen, maar hoe lang dat vol te houden is, is maar de vraag. “Wij staan klaar om steun te geven, zoals in ons militair pact is afgesproken“, zo liet Moskou weten.
Maar de opstand is toch al zo ver doorgebroken dat een weg terug, ook met geweld, zeer moeilijk lijkt. Dit weekend kwamen 100.000 mensen samen in Minsk, om te betogen.
Het beloven spannende dagen te worden aan de grenzen van Europa, in een schouwspel waarvan de inzet bijzonder hoog is. Ondertussen kunnen we enkel maar tot vervelens toe herhalen dat de Europese Unie zich gedraagt zoals in het liedje van de twee beren: “Stond erbij en keek ernaar”.