Het is vandaag exact 100 jaar geleden dat het eerste Belgische radioprogramma uitgezonden werd. Een ideaal moment voor een paar weetjes over de geschiedenis van de radio in België.

1. De eerste uitzending

De eerste publieke radio-uitzending vond plaats op 13 januari 1910 in New York, waar de inwoners een voorstelling van het Metropolitan Opera House live konden beluisteren. Dat gebeurde op publieke plaatsen in de stad waar ontvangers werden opgesteld, want een radio hadden de mensen nog niet. De experimentele uitzending werd verzorgd door uitvinder en operaliefhebber Lee De Forest.

Amper vier jaar later – op 28 maart 1914 – volgde de eerste radio-uitzending in België, live vanuit een bijgebouw van het koninklijk paleis in Laken, onder leiding van ingenieur Robert Bénédict Goldsmidt en Raymond Braillard. België was hier vrij vroeg mee, want bijvoorbeeld in Nederland moest men nog wachten tot 1919.

Vandaag vieren we #100jaarradio! 28 maart 1914 was de eerste radio-uitzending een feit!

— Nikeli De Ceuninck (@NikeliDC) March 12, 2014

Vandaag vieren we #100jaarradio ! Proficiat, wat zouden we zijn zonder… #fb

— Paulien Mathues (@paulien_mathues) March 12, 2014

2. De eerste woorden en het eerste concert

“Allo, allo, ici poste radiotélégraphique de Laeken”, dat waren de eerste woorden die de luisteraars toen te horen kregen (hier te beluisteren). Daarna volgde een concert, dat begon met een aria uit Tosca. Vanaf dan zonden Goldsmidt en Braillard regelmatig uit op zaterdag, met zowel concerten als hun gepraat.

3. De eerste luisteraars

De eerste radio-uitzending had amper 26 luisteraars, waaronder de hele koninklijke familie. Koning Albert I en vrouwlief Elizabeth financierden immers het project.

Er waren op dat moment amper 10 lampenradio’s in heel België. Niet onlogisch, want voor een exemplaar moest je 700 Belgische frank (of 18,5 euro) neertellen, wat toen natuurlijk een pak geld was. Ook na die eerste uitzending bleef luisteren naar de radio daarom een voorrecht voor de rijken. 

Feestje! #100jaarradio pic.twitter.com/1e9tnbtKMs

— René van Hoof (@renevanhoof) March 12, 2014

4. Het eerste radiostation en het eerste journaal

Maar het liedje duurde niet lang. In augustus 1914 gaf koning Albert I de opdracht om de uitzendinstallatie te vernietigen, zodat die niet in handen van de Duitsers kon vallen. Tijdens Wereldoorlog I werd de radio dan ook enkel militair gebruikt.

Pas op 24 november 1923 ging de eerste echte Belgische radio-omroep in de ether: Radio Bruxelles. Een maand later werd die naam veranderd in Radio Belgique. In 1926 volgde het eerste journaal op de radio.

5. De eerste openbare omroep

In 1930 ging Radio Belgique failliet en werd de openbare omroep NIR opgericht. Het Nationaal Instituut voor de Radio-omroep werd in 1937 opgesplitst in een Nederlands- en Franstalige afdeling.

In 1960 ging het NIR door de komst van de televisie over in BRT (Belgische Radio en Televisie) en de RTB (Radio Television Belge).

Vandaag zijn er drie grote Vlaamse radio-omroepen: VRT (Radio 1, Radio 2, Klara, Studio Brussel en MNM), Medialaan (JOE fm en Q-Music) en Nostalgie.

Morgen vieren wij van Medialaan met de collega's van de VRT #100jaarradio Pax Media voor een oud, maar springlevend, heerlijk medium.

— Sven Ornelis (@SvenOrnelis) March 11, 2014

VRT Televisie kijkt op naar de collega's van Radio. Proficiat met 100 jaar Radio !

— Jean Philip DeTender (@jeanphilip) March 12, 2014

6. En we zijn nog altijd fan

Uit een onderzoek van de VRT-studiedienst, waarvan de resultaten vandaag gepubliceerd werden, blijkt dat de gemiddelde Vlaming 276 minuten per dag naar de radio luistert. In Europa ligt dat gemiddelde op 192 minuten. Alleen de Tsjechen doen het beter dan ons, met gemiddeld 311 minuten.

Vlaming luistert na Tsjechen het meest naar radio: 5 u/dag. De Vlaming staat ongeveer 3 à 4 u in de file. Toeval bestaat niet. #100jaarRadio

— Bert Reymen (@BertReymen) March 12, 2014

7. De beste presentator?

In datzelfde onderzoek van de VRT werd ook nog nagegaan wie onze favoriete radiopresentator is van de afgelopen jaren. Lutgart Simoens, die jarenlang het programma Vragen staat vrij presenteerde op Radio 2, kwam als winnares uit de bus. Ze wordt gevolgd door Sven Ornelis (Q-music) en Michel Follet (Donna, Radio 2 en nu Joe FM).

8. Het beste radioprogramma?

Nog uit dat onderzoek blijkt dat Radio 2 ook de prijs voor het populairste radioprogramma van de laatste jaren wegkaapt, met de De Pré Historie. Dat programma van Guy De Pré wordt nog steeds elke zondag uitgezonden.

Niet iedereen is het daar echter mee eens. Veel Twitteraars zouden liever Het Leugenpaleis (Studio Brussel) op nummer één zien staan. En jij?

1.Leugenpaleis 2.DeLieveLust 3. De vuile beats v lokale johnnyradio RGR 4. DeZoeteInval 5.Alles v RogerSimons, Londen. #100jaarradio

— Karolien Debecker (@KDebecker) March 12, 2014