Verhalen over zware aardbevingen en gigantische vloedgolven, het lijkt ver van ons bed, maar dat is het niet helemaal. Wat als er een serieuze aardbeving onder de Middellandse Zee zou voorkomen? Volgens wetenschappers zijn dan 130 miljoen mensen in gevaar en dreigen tal van vakantiebestemmingen te worden verwoest. En de regio is kwetsbaarder dan je denkt.

Wetenschappers hebben een model gemaakt waarmee ze de effecten van een grote tsunami in de Middellandse Zee kunnen simuleren. Gemiddeld één keer per eeuw is er een aardbeving die vloedgolven in de Zuid-Europese zee veroorzaakt. De gevolgen kunnen in het slechtste geval enorm zijn. Zo’n 3,5 vierkante kilometer van Kreta zou onder water kunnen staan. Het zuiden van Italië en Griekenland zou met overstromingen te maken krijgen, en ook Noord-Afrika en Turkije zouden kwetsbaar zijn voor hoge golven. De studie in het tijdschrift Ocean Science legt uit dat het risico op veel slachtoffers groot is, aangezien de kustgebieden langs de Middellandse Zee erg dichtbevolkt zijn.

Veel tijd om een tsunami-alarm af te kondigen en de kust te evacueren is er ook niet. De zee is immers niet zo groot als een oceaan en de golven zouden bijgevolg snel toeslaan. Je zou denken dat de kans op zo’n ramp niet zo groot is, maar uit onderzoek blijkt dat 10 procent van de tsunami’s in de Middellandse Zee voorkomt. Ze ontstaan hoofdzakelijk door aardbevingen die voorkomen wanneer de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat schuift.

Het is al eerder gebeurd

Doorheen de geschiedenis zijn er al een paar serieuze tsunami’s geweest. In 365 AD deden zich enkele aardbevingen voor de kust van Kreta voor, de zwaarste zou een kracht van 8.0 tot 8.5 hebben gehad. Er volgde een tsunami die oude steden in Griekenland, Italië en Egypte heeft verwoest. Daarbij kwamen in Alexandrië alleen al zowat 5.000 mensen om het leven. Recenter, in 1908, was er een aardbeving van 7.0 in de Italiaanse regio van Messina. Daar heeft een tsunami, met golven van tien meter hoog, eveneens duizenden mensenlevens geëist.

De onderzoekers keken vooral naar de meest gevoelige regio’s, waar de seismische activiteit het grootst is en waar zich al eerder tsunami’s hebben voorgedaan. En dan komen ze uit bij Kreta en dus ook bij Messina, een stadje dat aan Siciliaanse kant op de voet van de Italiaanse laars ligt. Hun computermodel houdt rekening met de diepte van de zee, de kustlijn en de topografie. Vervolgens genereerden ze tsunami’s met een kracht van ongeveer 7.0 voor de zuidkust van Kreta en de oostkust van Sicilië. In beide gevallen zou een tsunami de gebieden treffen die tot vijf meter boven de zeespiegel liggen.

De wetenschappers weten niet exact wat er gebeurt van zodra een tsunami het land nadert en landinwaarts beweegt. Het gaat dan vooral over het moment waarop de golven transformeren en veel steiler worden, net voor ze op de kust botsen. Ze willen ons met hun studie geen schrik aanjagen, ze hopen vooral dat de overheden op basis van hun resultaten maatregelen kunnen nemen om de schade en de menselijke tol in te perken.