De Verenigde Naties vrezen een heropleving van de jihadistische activiteiten na de overwinning van de Taliban in Kaboel. De voornaamste aanval van een islamistische organisatie zou vanuit de Sahel kunnen komen, en met name vanuit Mali, waar Frankrijk onlangs zijn militaire terugtrekking heeft aangekondigd.
De snelle en totale overwinning van de Taliban op de Afghaanse regering zal waarschijnlijk een golf van enthousiasme teweegbrengen bij jihadistische bewegingen in de hele wereld; vele milities of terroristische groeperingen dromen ook van de oprichting van hun eigen emiraat.
Dat is geen onmogelijk scenario in de Sahel, de strook van Afrika die de overgang markeert tussen het Saharadomein in het noorden en de savannes van het Soedanese domein in het zuiden. Met andere woorden, een gebied dat zich uitstrekt van de Atlantische Oceaan tot de Rode Zee en waar twee belangrijke jihadistische bewegingen, de Groep ter Ondersteuning van de Islam en de Moslims (GSIM, die banden heeft met Al Qaida) en de Islamitische Staat in de Grotere Sahara (EIGS), actief zijn.
Doelwit Bamako?
Volgens VN-secretaris-generaal Antonio Guterres zouden die bewegingen wel eens vleugels kunnen krijgen: “Er is een reëel gevaar. Deze terroristische groeperingen kunnen zich opgewonden voelen en ambities hebben die verder gaan dan wat zij een paar maanden geleden dachten. Het is van essentieel belang om de veiligheidsmechanismen te versterken, omdat de Sahel het belangrijkste zwakke punt is dat moet worden aangepakt. Het is niet alleen Mali, Burkina of Niger, nu zijn er ook infiltraties in Ivoorkust en Ghana.”
Deze jihadistische bewegingen hadden in 2012 een groot gebied in het noorden van Mali veroverd, waarna ze het jaar daarop naar Bamako optrokken en in januari 2013 in extremis werden tegengehouden door de operatie Serval van het Franse leger. Dit werd Operatie Barkhane ter ondersteuning van het Malinese leger vanaf 1 augustus 2014. Maar sindsdien wordt de Franse militaire aanwezigheid in het land in vraag gesteld.
Voor Antonio Guterres is de situatie in de Sahel weliswaar heel anders dan in Afghanistan, maar mogen wij niet aarzelen er lessen uit te trekken om soortgelijke fouten te vermijden. De secretaris-generaal riep op tot de instelling van een internationale steunmissie voor Mali (MISMA), onder auspiciën van de Afrikaanse Unie en met de steun van de Verenigde Naties. Een project dat dateert van 2012, maar dat door de snelheid van de islamistische opmars niet kon worden uitgevoerd.
Franse terugtrekking aangekondigd
Gueterres denkt daarom aan de oprichting van een Afrikaanse strijdmacht voor terrorismebestrijding, met een mandaat onder hoofdstuk zeven (dat voorziet in het gebruik van geweld) van de Veiligheidsraad en met gereserveerde middelen, die een respons zou kunnen garanderen die in verhouding staat tot de dreiging. “Maar ik vrees vandaag dat het reactievermogen van de internationale gemeenschap en de landen in de regio niet toereikend is,” voegde hij eraan toe.
Op 10 juni kondigde president Macron het geplande einde van operatie Barkhane aan, zonder een tijdschema voor de terugtrekking aan te kondigen. Dit besluit houdt waarschijnlijk verband met de jongste staatsgreep in Mali. Indien Parijs van plan is zijn soldaten te repatriëren, zal Frankrijk het Malinese leger blijven steunen met zijn speciale strijdkrachten en zijn luchtmacht, en vooral zullen de Franse troepen worden vervangen door de Europese speciale strijdkrachtengroep “Takuba”, waaraan België deelneemt en die 600 soldaten zal tellen. Er is dus geen algemene terugtrekking in zicht, maar een duidelijke oproep tot waakzaamheid in deze regio van de wereld.
(mah)
Lees ook: