95 procent van de Vlamingen vindt dat er ­te veel of genoeg vluchtelingen zijn, drie op de vier is vragende partij voor grenscontroles blijkt uit een nieuwe peiling. Ook in Duitsland is voor het eerst een meerderheid van de bevolking bang dat er te veel vluchtelingen binnenstromen. Maar Angela Merkel houdt voet bij stuk. Of ze gelijk gaat krijgen of niet, in de jongste week ontpopte ze zich tot een groot politica. Hier is waarom.

Een meerderheid van de Belgen vindt dat er al te veel vluchtelingen opgevangen zijn. Opvallend: in Wallonië (60 procent) leeft dat gevoel nog sterker dan in Vlaanderen (53 procent). Het kamp dat vindt dat er ofwel te veel ofwel genoeg vluchtelingen in het land zijn, is 95 procent sterk. De bezorgdheid maakt bij de onder­vraagden de roep naar stevige maat­regelen los: 74 procent van de ­Belgen zijn gewonnen voor grenscontroles en dat gevoel leeft in alle politieke strekkingen. 42 procent van de Belgen zegt zich niet veilig te voelen in ons land.

In Duitsland is het niet zo uitgesproken, maar de jongste “Deutschlandtrend” van de ARD, van deze week, geeft toch aan dat voor het eerst een meerderheid ook daar vindt dat het wel welletjes is geweest met de vluchtelingen. 51 % geeft dat aan. Een maand geleden was dat nog maar 38 %. 47 % van de Duitsers staat nu nog achter de vluchtelingenpolitiek van Angela Merkel, vorige keer was dat een uitgesproken 61 %. Andere polls in Duitsland geven aan dat zelfs 59 % vindt dat er te veel of genoeg vluchtelingen zijn.

Eerlijk

Die peilingen werden wel afgenomen voor het offensief dat Merkel medio deze week lanceerde om haar politiek te verduidelijken. Ze deed dat onder meer in een interview in prime time op ARD met journaliste Anne Will. Merkel was erg duidelijk en straightforward in dat interview – en strijdvaardig. Er was geen ontwijken bij, en zowat iedereen, zelfs Der Spiegel, niet meteen haar beste vriend, moest toegeven dat Merkel in iets heel bijzonders was geslaagd als politica: of je het nu met haar eens was of niet, zowat iedereen zei achteraf overtuigd te zijn dat Merkel eerlijk was geweest. En dat ze wel degelijk echt gelooft in wat ze momenteel aan het doen is.

“An uncharacteristic outburst of compassion that is likely to go down in history” noemde Der Spiegel het inn z’n Engelstalige editie. Wat zei ze allemaal? Bijvoorbeeld dat het “onze verdomde plicht” is om vluchtelingen te helpen. Ze zei dat het een “illusie” is om te denken dat we de stroom vluchtelingen kunnen stoppen. “We kunnen onze grenzen niet sluiten, we kunnen geen hek bouwen dat 3.000 kilometer lang is, er is niet zoiets als dit stoppen.” Ze zei dat als hoofd van een partij die christelijke waarden vooropstelt, ze dat ook niet wilde. Integendeel: “ik ben er trots op dat we die mensen kunnen opvangen. Als christen kan ik niet anders kan dan in een vluchteling ook de naaste te zien”.

“Sie hat gezeigt, warum sie die Nummer 1 ist”

“Sie hat gezeigt, warum sie die Nummer 1 ist” was de meest ondersteunde evaluatie van Merkels tv-optreden. Maar daar stopte het niet. Achter gesloten deuren sprak Merkel deze week ook de leden van de christelijke fracties in het Europarlement toe, waar onze CD&V bijhoort. Wat ze daar zei was niet van de poes.

“De vluchtelingen zullen niet gestopt worden door hekken te bouwen”, zei ze ook daar. “En ik heb zelf lang genoeg achter een hek gewoond om daar alles van te weten”, alludeerde ze naar haar jeugd in de voormalige DDR. Merkel vertelde haar collega’s zich geen illusies te moeten maken. “Misschien kan je het een aantal jaar vertragen, maar ik garandeer je: die hekken en die muren zullen vallen. Wie denkt dat je Europa kan transformeren in een versterkte burcht, is mis. Dat gaat nooit werken.”

Verdrietig

“Het maakt me in het bijzonder erg verdrietig dat net die mensen die de Koude Oorlog en het IJzeren Gordijn nog hebben meegemaakt nu blijkbaar denken dat ze zich kunnen onttrekken aan hoe de wereld evolueert, aan de globalisering.”

Of: “Mensen die weigeren om meer vluchtelingen binnen te nemen, uit principe dan nog, die zijn een gevaar voor Europa.”

En: “Wanneer iemand zegt ‘Dit is niet mijn Europa, ik wil hier niet nog meer moslims’, wel dan is mijn antwoord: dit is niet open voor onderhandelingen. Als politieke leiders een verschil beginnen maken tussen christelijke vluchtelingen en moslims, dan zijn ze ongeloofwaardig. Wie zijn wij om te denken dat we in de wereld christelijke medemensen en waarden moeten verdedigen terwijl we geen moslims of moskees tolereren?”

Electorale zelfmoord en links-rechts-gedoe

Je moet het Merkel toch maar nageven: ze kiest niet voor het makkelijkste pad en ze is zowat de enige politieke leider in Europa momenteel die durft in te gaan tegen de stroom. Terwijl de anderen eieren voor hun geld kiezen en het kiespubliek vertellen wat ze willen horen, volgt Angela Merkel haar overtuiging. Ze moet zelf ondertussen beseffen dat ze electorale zelfmoord aan het plegen is – hoewel, onderschat de Duitsers niet op dat vlak.

Het is des te frappanter omdat het ingaat tegen die weer opgedoken links-rechts-polarisatie in de Europese politiek, waarbij iedereen zich weer moet gaan groeperen in ofwel het ene kamp ofwel het andere. Degenen die Merkel nog applaudisseerden voor haar aanpak van de Griekse crisis bijvoorbeeld, gruwen nu van haar standpunt in het vluchtelingenprobleem. Want het zou niet consequent zijn.

Angst

Wat uit Merkels optredens van deze week ook duidelijk is geworden is dat ze doorheeft dat we tegenwoordig leven in een angstmaatschappij. En dat het nefast voor ons zal zijn als we daar aan zullen blijven toegeven.

Als 42 procent van de Belgen zegt dat ze zich niet veilig voelen in eigen land, dan kan je daar eigenlijk maar één ding op zeggen: we hebben er duidelijk geen idee meer van hoe geprivilegieerd en gelukkig we zijn in dit deel van de wereld. Ondanks het feit dat dingen zoals het internet en de digitalisering van onze communicatietools onze kijk op die wereld zouden hebben moeten verruimen, blijkt die parochialer dan ooit.

Een parochialisme dat zich steeds meer reflecteert in ons politiek landschap. Da’s niet verwonderlijk: het kiesstelsel is wat het is, en laat ons eerlijk zijn, we leven in een wereld waarin de mensen die wij hier verkiezen niet echt een rol te spelen hebben in het oplossen van de echt grote problemen waar onze maatschappij tegen aankijkt. We zijn met 11 miljoen. Er wonen 7 miljard mensen op deze planeet.

Eerlijk, bis

Als je het geluk hebt gehad, of zelf het initiatief hebt genomen om die wereld eigenhandig te kunnen verkennen, dan sla je niet het soort nonsens uit waar we nu voortdurend mee geconfronteerd worden vandaag de dag. Dan weet je wat echte miserie is, en wat je onveilig voelen echt betekent. Daarmee willen we niet minimaliseren dat er dingen in onze straten gebeuren die we niet kunnen tolereren, maar, echt, laat ons toch een beetje eerlijk blijven tegenover onszelf.

Mensen als Angela Merkel zijn belangrijk en we hebben er meer nodig, want we staan voor een paar keiharde beslissingen de volgende jaren als we enigszins willen vasthouden aan wat we nu hebben. Er zullen leiders moeten opstaan die radicale en bijzonder onpopulaire maatregelen zullen moeten doordrukken om bijvoorbeeld de catastrofale opwarming van onze aarde enigszins binnen de perken te houden. Wat ze ons ook proberen wijs te maken: we zullen stappen terug moeten zetten, toch zeker voor een poosje.

Profetisch

We kunnen de mensen alleen maar omarmen, die die onpopulaire beslissingen willen nemen in een omgeving die democratisch is en uitgaat van de vrijheid van het individu: als we dat niet doen, zullen we ze moeten ondergaan in onderdrukking. De horror die dat inhoudt, gaat aan de meesten van ons voorbij.

Wie tussen de regels leest van wat Merkel deze week vertelde, kan zien dat ze daarvoor waarschuwt.

Het is bijna profetisch dat wat er nu aan het gebeuren is, plaatsvindt op een moment dat de mensen die zo’n onderdrukking bewust hebben ondergaan de laatste keer, ons bijna allemaal hebben verlaten. En het is mooi dat net het land dat dat toen aanrichtte net nu dit standpunt inneemt.

Jetzt ist es an der Zeit, Frau Merkel zu unterstützen.