In de huidige polemiek tussen Rusland en de NAVO is het interessant om even naar de positie van Hongarije en diens premier Viktor Orbán te kijken. Het land is dan wel sinds 1999 lid van de NAVO, het onderhoudt nog steeds sterke banden met het Rusland van Vladimir Poetin. Hoewel Orbán de invasie van Oekraïne veroordeelt, is zijn regime toch bijzonder voorzichtig met sancties en steun.

De relaties tussen Hongarije en Rusland dateren van halverwege vorige eeuw: tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de Sovjet-Unie de controle over in het Balkanland, en in 1948 werd het (als onafhankelijke staat) lid van het Warschaupact, de alliantie die de dreiging van de westerse NAVO moest tegengaan. De eerste deuken in de relatie verschenen in 1956, toen de Hongaarse Revolutie plaatsvond, tegen het Stalinistische regime van Matyas Rakosi. Rusland greep hardhandig in, in een poging om Hongarije in de Russische invloedssfeer te houden. Dit mislukte schromelijk.

Viktor Orbán

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden de relaties tussen Hongarije en het nieuwe Rusland hersteld. Zeker toen Viktor Orbán in 2010 aan de macht kwam, werd de relatie tussen beide landen hartelijker. Orbán stelde een “Eastern Opening Policy” voor: Hongarije was als lid van de EU, NAVO en VN te veel bezig geweest met de westerse belangen, en te weinig met die van het Oosten.

Die relaties werden kracht bijgezet door de uitbreiding van een kerncentrale in het Hongaarse dorpje Paks in 2014. De bouwheer was namelijk het Russische staatsbedrijf Rosatom, die voor een totale kost van 13 miljard euro twee nieuwe reactoren zou bouwen, met een totaalcapaciteit van 2000 MW. Van die 13 miljard zou Rusland 80 procent lenen aan Hongarije. Dat land is nu al voor 50 procent van de energiemix afhankelijk van de kerncentrale, de rest komt uit Russische olie en gas.

Ook tijdens de coronapandemie bleken beide landen closer dan ooit: Hongarije was het eerste EU-lid dat het Russische Spoetnik-vaccin aankocht, hoewel het door het Europees Geneesmiddelenbureau EMA niet was goedgekeurd.

Oekraïne als hete aardappel

Over Oekraïne is de Hongaarse positie iets genuanceerder. Toen Rusland in 2014 binnenviel, en daarbij de Krim annexeerde en de separatistische rebellen in Oost-Oekraïne steunde bij hun strijd voor onafhankelijkheid, verwierp Viktor Orbán de Europese sancties tegen Rusland. Dat leverde hem de bijnaam “Trojaans Paard op”; lid van de EU maar handelen in het Russisch belang.

Deze invasie lijkt echter een stap te ver voor Orbán. Toen Rusland eenzijdig de onafhankelijkheid van de schurkenstaatjes Donetsk en Loehansk erkende en de EU sancties aankondigde, keek iedereen schichtig naar Hongarije. Dit was het moment van de waarheid: kiest het land voor de EU of voor Rusland?

Het werd het eerste: Orbán steunde de Europese sancties. Ook toen de Russische anti-Oekraïne-retoriek overging naar een invasie, trok Hongarije mee aan een zeel met de rest van de EU en de NAVO. Hongarije zou Oekraïense vluchtelingen opvangen, steunde de Oekraïense aanvraag om EU-lidstaat te worden en laat NAVO-troepen toe op Hongaars grondgebied.

De transit van wapens via Hongarije naar Kiev was echter een brug te ver, daar paste Orbán voor. Niet-dodelijke hulp, zoals medicijnen, bescherming en humanitaire middelen zijn voorlopig ook niet welkom via Hongarije. Op die manier toont Hongarije zich nog steeds voorzichtig als het om rechtstreekse steun voor Oekraïne gaat.

Verkiezingen, verkiezingen

Volgens Daniel Gros, fellow bij de denktank CEPS, heeft alles te maken met de politieke houding van Orbán. “Hij is een opportunist, de steun aan Rusland zou hem vandaag weinig opleveren. Ook in de toekomst is steun voor Poetin onzeker, aangezien dat niet goed zou vallen bij zijn eigen achterban. Daarom gaat hij ook mee in de sancties”, klonk Gros bij CNBC.

Toch lijkt er weer een groter, persoonlijker plaatje mee te spelen voor Orbán: de Hongaarse parlementsverkiezingen op 3 april. Daar neemt de Fidesz-partij van Orbán het op tegen een oppositie die zich als één man schaart achter Peter Marki-Zay. Die heeft maar één doel: Orbán uit de premiersstoel rijden, en daarmee de positie van Hongarije weer steviger in de EU plaatsen. In de polls heeft Fidesz momenteel nog de bovenhand, maar een foute beslissing in het Rusland-conflict kan dit wel eens snel doen omkeren.

(jvdh)