Vriendschappen zijn enorm belangrijk in ons leven. Sommige vrienden kunnen zelfs aanvoelen als familie. Een goede vriendschap bestaat uit geven en nemen, een goede balans en zorgt ervoor dat je altijd volledig jezelf kunt zijn. Maar wat als dat niet het geval is? Toxische vriendschappen komen vaker voor dan je denkt. Psychologe Liesanne Vanacker geeft je in dit artikel enkele signalen die wijzen op een toxische vriendschap en helpt je op weg in je zoektocht naar een gezonde relatie.
“Toxische vriendschappen komen minstens even vaak voor als toxische liefdesrelaties”, begint Liesanne Vanacker. “De persoon die zich toxisch tegenover jou gedraagt, is niet per se een slecht persoon. Vaak groeit toxisch gedrag vanuit een bepaalde betrokkenheid. Het begint bij een goede vriendschap, maar naarmate je meer betrokken raakt, kan er wel eens jaloezie naar boven komen of de behoefte om controlerend te zijn.”
Duidelijke signalen
“Bij een toxische vriendschap wordt één van beide partijen heel betrokken, claimend en controlerend. De persoon in kwestie vraagt je bijvoorbeeld waar je bent en met wie en geeft je het gevoel dat je continu gecontroleerd wordt. Heb je het gevoel dat je bepaalde dingen doet of laat omdat je schrik hebt voor de reactie van de ander? Dan is dat zeker een teken aan de wand. Nog een signaal van een toxische vriendschap: wanneer de ander van het ene moment op het andere volledig afstand van je neemt, waardoor je jezelf afvraagt wat je fout deed. Je legt de schuld met andere woorden bij jezelf. Een laatste belangrijk signaal: dat je niet 100 procent jezelf kunt zijn bij de ander.”
“Meestal weet je ergens wel dat de vriendschap in kwestie niet helemaal goed zit. Maar de ander heeft natuurlijk ook goede eigenschappen en jullie beleven ook leuke momenten samen, waardoor je de vriendschap verderzet. Het belangrijkste is om op je buikgevoel af te gaan. Vraag jezelf af hoe je zou reageren mocht een goede vriend of vriendin in dezelfde situatie zitten. Zou je hem of haar aanraden om een punt te zetten achter de toxische vriendschap? Als je vindt dat een situatie voor iemand anders niet oké is, dan is ze dat voor jou ook niet.”
Praten is belangrijk
“Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om met de ander te praten. Je moet vertellen hoe je je voelt, aangeven wat je niet fijn vindt en je grenzen stellen. Als de ander niet openstaat voor communicatie en zich manipulatief opstelt, neem je het beste een stapje terug. Niet evident, want dan beëindig je misschien een vriendschap.”
“Houd er ook rekening mee dat iedereen verandert, door de jaren heen. Vriendschappen die je nu nodig hebt, heb je binnen enkele jaren misschien niét meer nodig. Hoe ouder je wordt, hoe meer je ontdekt wie je bent en wat je nodig hebt. En soms merk je nu eenmaal dat bepaalde mensen niet meer bij je passen.”
Gezonde vriendschap
“Bij een gezonde vriendschap kun je helemaal jezelf zijn en bestaat er een goede balans tussen elkaar horen en zien en tijd nemen voor jezelf en anderen. Ruzies en frustraties komen bij de beste vriendschappen voor, maar het is belangrijk dat je allebei openstaat om erover te praten. Sorry kunnen zeggen en je eigen aandeel zien bij een ruzie, is ook een belangrijk punt. Veel leer je gaandeweg. Je stoot immers altijd op bepaalde moeilijkheden, maar leert daar ook meestal uit.”
“Jij bent het belangrijkste. Als jij je niet meer goed voelt in een vriendschap of er geen voldoening meer uit haalt, is het je volste recht om weg te stappen. En dat kan pijnlijk en moeilijk zijn, maar ik denk dat het op lange termijn het beste is. Merk je dat jij degene bent die zich toxisch gedraagt ten opzichte van een vriend of vriendin? Sta daar dan ook even bij stil. Bespreek je gedrag met de ander en probeer er verandering in te brengen. Nogmaals: je bent geen slecht persoon als je je toxisch gedraagt ten opzichte van iemand anders. Vaak doe je het gewoon omdat je de in kwestie persoon heel graag ziet.”