In de internationale pers worden Adil El Arbi en Bilall Fallah nu de “Batgirl-directors” genoemd. Het Batgirl-fiasco heeft Adil en Bilall bekendheid geen kwaad gedaan, hoe cynisch dat ook moge zijn. Intussen blijven de heren niet bij de pakken neerzitten: hun nieuwe film Rebel is klaar en loopt in de zalen en intussen is ook al bekend geraakt dat ze de serie Terroristenjager mee zullen vormgeven, een reeks over hoe het eliteteam van de Belgische federale politie jacht maakt op Salah Abdeslam.

Het blijft onwaarschijnlijk hoe véél projecten Adil en Bilall al tot een goed einde hebben gebracht sinds ze in 2014 debuteerden met hun eerste langspeelfilm Image. Sindsdien leverden ze in eigen land nog twee films af (Black en Patser) waarbij het eindresultaat telkens wat beter was dan de vorige film in het rijtje. Ze zorgden in het pandemiejaar 2020 voor de best scorende film van dat jaar (Bad Boys For Life), regisseerden twee afleveringen van een heuse Marvel-reeks (Ms. Marvel) en stonden ook nog mee aan de basis van één van de beste Vlaamse reeksen van de laatste jaren (Grond).

In bijna al die projecten zat hun moslimachtergrond wel op één of andere manier mee in het DNA, maar nu kiezen ze er met hun nieuwe film Rebel voor het eerst voluit voor om een verhaal te vertellen over een moslimthema. Op Radio 1 vertelden de regisseurs dat ze Rebel wilden maken omdat hen als Belgen met een Marokkaanse achtergrond vaak gevraagd werd wat ze vonden van de aanslagen in Europa of de oorlog in Syrië. Rebel is hun antwoord op die vragen. Adil noemde deze prent hun anti-IS-speech.

Propagandamachine

De film vertelt het verhaal van Kamil (Aboubakr Bensaihi) die zich na de dood van zijn vader verloren voelt, in de drugcriminaliteit verzeild raakt en uiteindelijk naar Syrië vertrekt om daar – denkt hij – tegen de dictator Assad te gaan strijden. Daar aangekomen wordt hij in het leger gedwongen waar hij zichzelf aandient als cameraman van het propagandateam van IS. Op het thuisfront blijven de moeder, Leila, en Kamils jongere broer Nassim radeloos achter.

Ons respect voor Adil en Bilall is groot: ze maken films met een overgave en een positieve energie die je in Vlaanderen zelden tegenkomt en daarbij snijden ze ook nog eens onderwerpen aan die niet eerder verteld werden. Dat doen ze hier ook met Rebel, alleen hebben we het gevoel dat de film aan de lange kant is (134 minuten) en zelfs enkele totaal overbodige scènes en zelfs een overbodig personage bevat. Na het bekijken van Rebel overheerste bij ons het gevoel dat less hier echt more was geweest.

Met het verhaal van Kamil tonen Adil en Bilall hun gave om het grote publiek aan te spreken. Deze scènes zijn rauw, bedoeld chaotisch en luid. De boodschap is duidelijk, voor moest ze nog gezegd worden: oorlog is niet fijn en IS bestaat niet uit lieverdjes. Kamil wordt al snel in posities geduwd waar hij niet in wilde zitten. De beste scènes in dit gedeelte van de film zijn diegene waarin je een blik achter de schermen van de propagandamachine van IS wordt gegeven.

Jeugdkamp

Toch is Rebel interessanter daar waar de focus draait naar het thuisfront waar de gladde paling Idriss (Fouad Hajji) de jonge Nassim (Amir El Arbi) begint te kneden op zo’n manier dat het niet lang duurt voor hij zijn broer Kamil achterna wil reizen. Hier zien we het proces van radicaliseren echt aan het werk: lief zijn tegen je doel, beloftes maken, luchtkastelen voorspiegelen en dat zo vaak en zo precies doen zodat het slachtoffer begint te denken dat alles wat hij hoort op het nieuws en leest in de krant onzin is.

Het zijn de hele kleine elementen binnen dit verhaal die Rebel zijn grote kracht geven. Hoe Hind (Malak Sebar), de beste vriendin van Nassim, haar vriend ziet veranderen. Hoe zij vervolgens door haar ouders van de jongen wordt weggehouden en zij Hind van klas doen veranderen. Iedereen ziet Nassim stilletjes radicaliseren en niemand lijkt het proces te kunnen stoppen. Moeder Leila (Lubna Azabal) doet alles wat binnen haar kracht ligt om haar zoon van die invloeden weg te houden, maar uiteindelijk staat ze machteloos tegenover de invloed van de ronselaars.

De krachtigste sequentie in Rebel is die waarin je Nassim samen met andere kinderen op het IS-jeugdkamp ziet. Ze leren een wapen hanteren, schieten, worden aan een militaire conditietraining onderworpen. Die scènes komen hard binnen omdat je weet: er zijn plekken ter wereld waar dit de harde realiteit is. Waar kinderen van hun kindertijd worden beroofd en klaargestoomd worden om de volgende generatie terroristen te worden.

Gedurfde intermezzo’s

De kracht van deze scènes wordt vervolgens bijna volledig teniet gedaan door het schijnbare gemak waarmee Leila van zodra ze weet waar Nassim zit als een soort Sarah Connor op speed naar Syrië trekt, haar zoon terugvindt én hem mee huiswaarts neemt in ongeveer een kwartier tijd. Het is even jammer dat het mooie personage Noor (Tara Abboud) niet echt iets fundamenteels te doen krijgt in Rebel. De scène waarin Kamil haar met de motor leert rijden is overbodige romantiek en ook wanneer je haar zou wegsnijden uit de uiteindelijke ontsnappingsscène verandert er niets wezenlijks aan de film.

De fameuze musicalscènes die Rebel bevat zijn trouwens knap: het is niet alleen een creatieve manier om moeilijke emoties te verbeelden, maar ook een duidelijke fuck you naar IS voor wie elke vorm van muziek haram is. Voor de film zijn het gedurfde intermezzo’s (niet iedereen zal ze wellicht smaken) en voor de kijker een vorm van ademruimte.

Rebel is dus een film die we vooral dapper vinden, maar waar we uiteindelijk toch gemengde gevoelens aan overhouden. Wat Adil en Bilall soms vooral nodig hebben is een goeie eindredacteur. Nu hebben we het gevoel dat ze zichzelf soms verliezen in hun eigen enthousiasme.

Zet iemand aan de opnames die durft te knippen en je houdt een indrukwekkende en strakke film over. Dat is het nu net niet geworden, ondanks de positieve elementen die er duidelijk wel zijn en de sterke casting, met de naturel van de jonge Amir El Arbi voorop.

Desondanks blijven we uitkijken naar de volgende projecten van dit duo omdat ze echt een meesterwerk in zich hebben, daar zijn we rotsvast van overtuigd.

Score: 6/10