Na meer dan tien jaar oorlog is het tijdperk van Bashar al-Assad ten einde. Afgelopen weekend viel Damascus, het hart van Syrië, in handen van rebellen. De situatie ontwikkelt zich snel, maar één ding is zeker: het Syrische volk staat aan de vooravond van een nieuw hoofdstuk. Dit is wat we tot nu toe weten.
Het begon met berichten uit Homs, waar de rebellen zaterdagavond volledige controle kregen. Niet veel later, rond 3 uur ’s nachts (MEZ), verklaarde de islamistische militie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) via Telegram dat Damascus in handen was van hun coalitie. Het regeringsleger trok zich terug, waaronder ook de Presidentiële Garde. Zelfs het strategische vliegveld werd zonder noemenswaardige strijd opgegeven.
President Assad vluchtte naar verluidt per vliegtuig naar een onbekende locatie. Terwijl rebellen vanuit verschillende richtingen optrokken, stuitten ze op minimale weerstand. In Damascus zelf werden ze door inwoners onthaald met feestelijk geweervuur en gezang.
Internationale reacties
Leiders wereldwijd reageerden op de val van het Assad-regime. De Duitse kanselier Olaf Scholz noemde het een “belangrijke stap naar gerechtigheid”, terwijl Frankrijk benadrukte dat het Syrische volk jarenlang brute onderdrukking heeft doorstaan.
Tegelijkertijd waarschuwen experts voor de instabiliteit die nu dreigt. Het risico bestaat dat rivaliserende rebellengroeperingen de machtsstrijd voortzetten, met mogelijke gevolgen voor de hele regio.
Wie zijn de rebellen?
De coalitie die Damascus overnam, wordt geleid door HTS, een groep met een controversieel verleden. Hoewel HTS zich heeft gedistantieerd van ISIS en Al-Qaeda, blijven zorgen over hun islamistische agenda bestaan. Ook andere groepen, zoals Koerdische milities en zelfs cellen van ISIS, speelden een rol in de val van Assad. De toekomst van deze coalitie is onzeker, net als de vraag wie de macht in Syrië zal grijpen.
Rusland en Iran
Het regime van Assad overleefde jarenlang dankzij de steun van Rusland en Iran. De militaire interventie van Rusland in 2015 markeerde een keerpunt in de oorlog. Iraanse milities, zoals Hezbollah, boden cruciale hulp op de grond.
Maar deze bondgenoten hadden recent hun handen vol aan eigen crises. Rusland is verwikkeld in de oorlog in Oekraïne, terwijl Iran en Hezbollah onder druk staan door de escalaties in Gaza en confrontaties met Israël. Deze verschuivingen lijken Assad uiteindelijk fataal te zijn geworden.
Wat betekent dit voor Syrië?
De toekomst van Syrië blijft onzeker. Turkije, dat jarenlang oppositiegroepen steunde, speelt mogelijk een sleutelrol in de komende machtsstructuren. President Erdogan lijkt vooral te mikken op de terugkeer van Syrische vluchtelingen, wat in Turkije een heet politiek hangijzer is.
Tegelijkertijd blijft de vraag hoe de rebellen, met hun uiteenlopende agenda’s, een vreedzaam bestuur kunnen vormen. De internationale gemeenschap kijkt nauwlettend toe, in de hoop dat dit einde ook een nieuw begin kan zijn voor de miljoenen Syriërs die getroffen zijn door het conflict.