President Emmanuel Macron is een feit. De komende vijf jaar krijgt Frankrijk een jonge, onervaren leider. Niet links, niet rechts, uitgesproken pro-Europa, maar ook sterk pro-Navo en voor een internationaal gerichte aanpak. Een erg verrassend profiel voor een nieuwe president, die samen met Angela Merkel hét gezicht kan worden van een post-Brexit Europa. 

Emmanuel Macron krijgt straks een telefoontje van François Hollande. De socialist, die in de geschiedenis van Frankrijk als één van de minst populaire presidenten ooit in de coulissen verdwijnt, geeft dan de fakkel door aan z’n voormalige minister van economie.

Macron spreekt dan z’n fans toe in het Louvre, waar het rijen dik staat om toch maar een plekje op het overwinningsfeest van de nieuwe Franse president te bemachtigen.

Macron komt onverwacht, als iemand een jaar geleden had voorspeld dat deze man president zou worden, had men hem weinig geloofwaardig gevonden. Met z’n 39 jaar is hij één van de jongste regeringsleiders in heel Europa, zelfs jonger dan onze premier Charles Michel (MR). De Franse televisie had het over “het jongste Franse staatshoofd sinds Napoleon”, dat wil meteen wat zeggen.

In de hoofdsteden in heel Europa halen collega-regeringsleiders nu opgelucht adem. Want voor de Europese Unie heeft deze overwinning grote gevolgen. Marine Le Pen haar schaduw hing begin dit jaar, samen met die van Geert Wilders in Nederland en Frauke Petry in Duitsland boven de EU: deze drie extreem-rechtse kandidaten wilden Europa fors terugschroeven, of zelfs er gewoon uitstappen, net als de Britten. De euro? Afschaffen, als het van Le Pen afhing.

Maar ondertussen is Petry afgezet in haar eigen partij, haalde Wilders een teleurstellend resultaat en staat hij buitenspel in Nederland, en bijt nu ook Le Pen in het stof. Haar resultaat blijft wel enorm: extreem-rechts dat bijna 40 procent van de stemmen haalt.

Hoe ziet het Europa van Macron eruit?

Maar het Europa van Macron wordt iets héél anders. Hij is een internationalist: fors voorstander van de EU, van de VN, van internationale handel en samenwerking. Hij wil verder op het pad van Europese integratie, van verdere integratie om naar één sterk Europees blok in de wereld te gaan.

Zeker politiek is dat van groot belang. Jarenlang draaide de Frans-Duitse motor als de kracht van Europese integratie. Maar met de zwakke François Hollande viel de helft van die as weg: Angela Merkel moest steeds meer de boel alleen trekken. Met Macron krijgt ze er een sterke Franse partner bij, die op dezelfde lijn zit: meer Europa en niet minder is de oplossing.

Zo wil Macron een eigen budget en minister van Financiën, specifiek voor de eurozone. En hij wil actief gaan werken om de EU een “beter imago” te geven en het “Europese project nieuw leven in te blazen”. En hij wil een stevig Europees standpunt in de onderhandelingen rond de Brexit. Theresa May mag dus in de UK de verkiezingen straks winnen, maar ze krijgt er een ferme opponent bij aan de andere kant van het Kanaal.

Overigens loste Macron in de afgelopen dagen ook de discussie op bij wie hij precies politiek thuishoort. Hij kiest met z’n partij voor de ALDE, de fractie van de liberalen. Zeker voor de christendemocraten, die ook overal proberen het ‘centrum’-succes van Macron op te eisen, is dat een beetje zuur: Europees is hij dus eigenlijk een liberaal.

Hard tegen Putin, hard tegen Assad

Wat zeker in Oost-Europa ook een zucht van opluchting moet geven: de houding ten opzichte van Vladimir Putin en Rusland. In Polen, de Baltische staten, maar evengoed Roemenië, worden de Russen nog steeds hevig gewantrouwd. De warme relaties tussen Putin en Le Pen waren een nachtmerrie voor de Oost-Europeanen. Macron wil helemaal geen toenadering, maar staat pal achter de sancties. Elke (digitale) aanval van de Russen moet keihard beantwoord worden, zegt Macron.

Ook in Syrië is Macron voor de huidige lijn: president Bashar al-Assad moet weg. Hij heeft oorlogsmisdaden gepleegd, en moet voor het Internationaal Strafhof verschijnen.

Voor de rest van de wereld wil hij meer ontwikkelingshulp en minder Franse militaire basissen in Afrika. Maar dat wil niet zeggen dat Macron een watje is op vlak van Defensie, integendeel. Hij wil het budget voor het Franse leger optrekken tot 2 procent van het BNP, een forse stijging. Maar Macron wil dat Frankrijk in orde is met de Navo, die zo’n niveau van uitgaven eist. Macron wil ook expliciet een Europese Defensie organiseren, kwestie van niet te veel naar de Amerikanen en president Donald Trump te moeten kijken.

Geen ‘hervormingen’, maar een ’transformatie’

Wat z’n politiek in eigen land gaat geven, is helemaal niet duidelijk. Hij is een nieuwkomer, die met zijn “En Marche!” op een paar maanden een beweging uit de grond stampte die nu een stempel op de Franse politiek drukt.

Macron kiest dus niet voor links of rechts, en het valt maar te bezien of zijn nieuwe partij een meerderheid haalt in het parlement. Die verkiezingen volgen nu snel, en zullen bepalen hoe werkbaar de situatie is. Want ofwel moet hij met links of rechts gaan samenwerken, ofwel surft hij op het enthousiasme van z’n winst nu naar een meerderheid in het Franse parlement.

Dan kan Frankrijk zich opmaken voor een pak nieuwigheden. Macron wil de kandidaat van de ’transformatie’ van Frankrijk worden, niet die van gewoon maar ‘hervormingen’. Zo wil hij het “nepotisme” en “de belangenconflicten” eruit. Hij wil een propere politiek, en ook het aantal parlementsleden moet bijvoorbeeld drastisch omlaag, en ze mogen niet langer bijklussen voor bedrijven.

Op vlak van binnenlandse veiligheid laat hij in het midden of hij de “noodtoestand” die al nu meer dan een jaar geldt in Frankrijk, wil opheffen. Hij gaat ze “evalueren”. Maar hij wil wel “meer effectieve” veiligheidsmaatregelen dan huidige president François Hollande wilde doen.

Echt links kan je hem niet noemen…

Velen zagen in hem de opvolger van Hollande, Le Pen probeerde hem ook ferm te binden aan de voormalige president. Maar of hij echt links is? Neen, absoluut niet.

Hij legt een gigantische besparing op tafel: voor de komende jaren: 60 miljard euro gaat hij snoeien in vijf jaar. Bovendien wil hij de Franse arbeidsmarkt helemaal omgooien. Die zit behoorlijk vast door de vakbonden en systemen zoals de 35-urige werkweek, die hij overigens niet wil afschaffen. Wel wil hij de pensioenen van de publieke sector gelijkschakelen met die van de privé.

Het wordt dus een onvoorspelbare mix van linkse en rechtse maatregelen, in een totaal onuitgegeven rolverdeling voor de partijen in het parlement, en een president die met iedereen wil werken. Zeker in Europa zullen ze hem erg graag zien komen.