De laatste weken zijn we aan het grasduinen geweest in het aanbod van Netflix en hebben we een onverwachte parel opgerakeld. ‘Utopia’ is niet de bekendste reeks en de plot klinkt nogal van de pot gerukt, maar we willen je toch vragen om deze tot Britse cultreeks (winnaar van de International Emmy in 2014) uitgegroeide televisierariteit wat van je aandacht te geven. Doe het wel snel – en dat is de reden waarom we de reeks nu bovenhalen -, want ‘Utopia’ zal nog maar enkele weken op Netflix blijven staan.

Twee seizoenen telde Utopia, in 2013 en 2014, waarna de reeks door de Britse zender Channel 4 stopgezet werd en de reeks het zonder het einde moest doen dat bedenker Dennis Kelly in gedachten had. Een voorstel om een afsluitende dubbelaflevering te maken om de losse eindjes aan elkaar te knopen werd afgekeurd. De reden voor de stopzetting doet in tijden van streamingdiensten toch al ietwat prehistorisch aan: de kijkcijfers waren destijds niet om over naar huis te schrijven.

Aan de andere kant van de Oceaan was David Fincher fel geïnteresseerd in een remake. Hij zou samen met Gone Girl-auteur Gillian Flynn werken aan een adaptatie voor HBO, maar die zou er uiteindelijk nooit komen. De scripts waren geschreven, de cast was in orde, maar Fincher en HBO raakten het niet eens over het budget en bleven steken op een kloof tussen vraag en aanbod van (amper) 9 miljoen dollar. De reden waarom het budget zo hoog moest zijn volgens Fincher was omdat hij de serie absoluut in chronologische volgorde wilde draaien.

Het valt allemaal binnen de logica van een reeks die draait om een groep van vijf mensen – Bejean, Becky, Ian, Grant en Wilson Wilson – die elkaar online op een forum hebben leren kennen. Het betreft fans van een cult graphic novel, getiteld The Utopia Experiments, over een wetenschapper die een deal sluit met de duivel in ruil voor kennis. Die graphic novel is tot een fenomeen uitgegroeid omdat hij de grootste rampen van de voorbije eeuw voorspeld had. Er zou een tweede deel van de beeldroman bestaan, maar dat manuscript werd nooit uitgegeven. Uit de vrees dat het tweede deel de grootste rampen van de toekomst zou gaan voorspellen gaat de groep op zoek naar dat tweede deel. Ze moeten vluchten voor hun leven om een geheimzinnige organisatie The Network, die ook op het manuscript aast, te slim af te zijn. En dan is er nog de vraag: wie is Jessica Hyde? En waar is ze?

Wanneer Jessica Hyde dan uiteindelijk opduikt, komt ze met de onheilspellende boodschap: “Jullie leven zoals jullie het kenden, is voorbij.”

Drie personages om te zien:

1. Philip Carvel (Tom Burke)

De man waar het allemaal om draait, komt maar in één aflevering in beeld. Carvel blijkt de maker te zijn van de Utopia-manuscripten en was ooit een bekende geneticus. Die werd de werd van een geheimzinnige organisatie die zich The Network noemde. Ze hielden Jessica, zijn dochter, als gijzelaar, om hem te dwingen naar de pijpen van The Network te dansen.

Uiteindelijk kon zijn brein het niet meer aan en ging hij ten onder aan psychoses en wanen. Hij werd weggesmokkeld, kreeg een nieuwe naam en werd weggestopt in een psychiatrisch ziekenhuis. Een therapeut liet hem daar tekenen en die tekeningen waren geweldig.

2. Jessica Hyde (Fiona O’Shaughnessy)

Jessica Hyde blijkt de dochter te zijn geweest van Carvel. Zij werd samen met haar vader weggesmokkeld toen ze vier was, sindsdien is ze op de vlucht.

Ze neemt Ian, Becky, Wilson Wilson en even later ook nog de elfjarige Grant onder haar hoede, stopt hen in andere kleding en maakt hen meteen duidelijk dat het leven zoals ze dat kenden voorbij is.

De meest hilarische van de groep, maar al snel wordt WIlson Wilson (zijn echte naam) het meest tragische personage.

Hij bezit over een heerlijk droog gevoel voor humor, maar tegelijkertijd is hij er rotsvast van overtuigd dat de wereld ten onder gaat aan complotten. Wilson is ook – actueel! – fanatiek bezig met het uitwisselen van zijn online sporen en hij gebruikt alleen maar gemaskeerde en gecodeerde IP-adressen. Hij heeft een eigen schuilkelder, denkt dat cafeïne een uitvinding is van de CIA en gelooft dat de tsunami van 2004 veroorzaakt werd door een wapentest van de Amerikaanse regering, een strategisch geplaatste bom op de bodem van de Oceaan die een tsunami veroorzaakt.

Toeval of niet, het zal hij zijn die als eerste getekend wordt door The Network.

Waarom kijken?

Eén van de voornaamste redenen om naar Utopia te kijken is zijn unieke toon. De ene keer is de reeks droogkomisch, een volgende keer hilarisch (de mislukte seksscène in de eerste aflevering!) en dan weer aardedonker.

Wanneer de vijf in de eerste aflevering bijvoorbeeld besluiten om elkaar te ontmoeten en afspreken om blauw te dragen om elkaar te kunnen herkennen zitten twee mensen in de bar ongemakkelijk naar elkaar te kijken. Het blijken Ian en Wilson Wilson te zijn, maar Wilson Wilson draagt geen blauw. “Dat staat me niet” is zijn droge antwoord.

Niet heel lang daarna wordt dezelfde Wilson Wilson gemarteld door Arby, een huurmoordenaar die voor The Network werkt. Wilson krijgt eerst chilipeper in de ogen, vervolgens zand en bleekmiddel. Het is een ander soort geweld dan we doorgaans op televisie zien en net daardoor is het meer ontregelend. De scène duurt ook ongemakkelijk lang, maar je wordt gedwongen om te blijven kijken.

Het is tevens ook één van de redenen waarom Utopia onder vuur kwam te liggen. Sommige critici hadden het over onnodig geweld, anderen de “re-inventing from on-screen violence“. De Britse mediaregulator Ofcom kreeg 44 klachten binnen over de reeks, waarvan 37 over een scène die zich afspeelt tijdens een schietpartij op een lagere school. Channel 4 zelf ontving ook nog eens 28 klachten over diezelfde scène, ze werd een maand uitgezonden na een schietpartij op een lagere school in Connecticut.

Visuele flair

Visueel ziet Utopia er ook echt knap uit. Van de knalgele sporttas uit de beginscène tot het paarse bloemenveld, de fluogroene grasvelden of de knalroze outfit van Becky: het kleurpalet dat gebruikt wordt binnen de reeks valt op door zijn visuele flair. Maar wat Utopia nog het meest van al is, is een road movie. Het groepje vlucht, aflevering per aflevering, naar een andere locatie om The Network voor te blijven en daarbij wordt er al eens een vuurtje gestookt.

Het tweede seizoen van Utopia moet het met wat minder mysterie doen dan het eerste en gaat een stuk langzamer dan het eerste seizoen, maar zelfs dan nog blijft Utopia één van de meest originele dingen die we ooit op televisie hebben gezien. Als nu iemand die remake van David Fincher weer zou willen oppikken? Netflix misschien?

Wie Utopia nog op Netflix wil zien moet snel zijn: binnen enkele weken wordt de reeks verwijderd.