Dat Russen veel alcohol drinken, is een open deur intrappen. Een onderzoek van wetenschappers aan Oxford University heeft nu echter ook aangetoond dat de sterftecijfers sterk beïnvloed worden door de staat van het land.

Rusland heeft een hoog sterftecijfers onder jonge mannen. Er is dan ook veel geweld, ziekte en de zelfmoordcijfers liggen er hoog. Tussen dat alles bestaat een belangrijke link: wodka. Dat werd al algemeen aangenomen, maar de onderzoekers aan Oxford University hebben dat nu in een uitgebreide studie kunnen bevestigen. Maar er is meer. Zo bekeken ze ook de sociale situatie waarin het land zich bevond op momenten dat het sterftecijfer stijgende of dalende was, en daarmee kwamen ze toch tot enkele opmerkelijke conclusies.

“Russische sterftecijfers fluctueerden enorm over de laatste dertig jaar, in een zelfde mate als de sociale stabiliteit onder presidenten Gorbatsjov, Yeltsin en Putin, en het element dat voor deze fluctuatie zorgt, is wodka”, schrijven de onderzoekers in het rapport.

In de grafiek (rechts) vergelijken de wetenschappers het aantal vroegtijdige sterfgevallen van Russen met die van Britten. In Groot-Brittannië sterven steeds minder mannen tussen de leeftijd van 15 en 54,  vooral dankzij een dalend aantal rokers. In Rusland daarentegen fluctueert het cijfer enorm, maar zelfs op het laagste punt ligt het meer dan dubbel zo hoog (bijna 6 doden per duizend mannen).

De sterk fluctuerende cijfers kunnen echter verklaard worden:

1985: Sovjets leggen alcoholconsumptie aan banden

In 1985 nam Mikhail Gorbatsjov maatregelen tegen het hoge alcoholgebruik in de Sovjet-Unie. Dankzij die maatregelen zakte de consumptie al snel met ongeveer 25 procent, en de gevolgen waren ook in het aantal sterfgevallen te zien. Voor het eerst sinds lang zakte het aantal vroegtijdige overlijdens onder de zes per duizend mannen.

1991: Sovjet-Unie stort in

Enkele jaren later was alles echter te herdoen. Nadat in 1991 de Sovjet-Unie uit elkaar viel, steeg het alcoholgebruik enorm. Drie jaar later bereikte het sterftecijfer bij jonge mannen een hoogtepunt: meer dan dubbel zo veel mannen stierven vroegtijdig dan na de restricties in 1985.

1998: Devaluatie van roebel

Na de enorm hoge sterftecijfers in 1994 begon dat aantal stilletjes te dalen. Daar kwam echter opnieuw abrupt een einde aan toen de roebel – de Russische munt – in 1998 compleet instortte. Heel wat Russen kwamen aan lager wal en probeerden hun verdriet te verdrinken. Dat was ook te zien aan het aantal vroegtijdige sterfgevallen, dat opnieuw richting cijfers van 1994 steeg.

2006: Rusland reguleert alcoholconsumptie

In 2006 kwam Rusland opnieuw met hervormingen in de alcoholwetgeving, naar het voorbeeld van Gorbatsjov in 1985. Dat zorgde ervoor dat de consumptie van sterke drank met een derde afnam, en sindsdien is ook opnieuw een dalende trend merkbaar in het aantal vroegtijdige overlijdens. Toch is er nog een lange weg te gaan. De levensverwachting van een Russische man is met 64 jaar bij de laagste ter wereld. Russische vrouwen doen het met 76 jaar dan veel beter.