Sommige films zijn lastig te interpreteren, anderen doen geen moeite om hun betekenis voor de kijker te verhullen. En dan is er een derde categorie: de films die ogenschijnlijk eenvoudig lijken, maar waar de regisseur zo veel weerhaakjes en aanwijzingen in heeft gestopt dat de ware betekenis nooit helemaal te kennen zal zijn. Zo’n film is Aftersun.

Score: 8/10

In het langspeeldebuut van de Schotse regisseur Charlotte Wells gebeurt niet zo gek veel. We zien hoe de jonge vader Calum (Paul Mescal is genomineerd voor een Oscar) op vakantie is in Turkije met zijn elfjarige dochter Sophie (Frankie Corio). Op die vakantie doen de twee doodgewone dingen als zonnebaden, eten en drinken, zwemmen en een enkele dag een uitstap naar een archeologische site. De soundtrack verraadt dat we ons in het midden van de jaren 90 bevinden: niet alleen de Macarena en Chumbawumba hebben hun plaats, maar ook Blur, All Saints, Steps en Aqua zijn op te merken.

En dat is het eigenlijk. Meestal bevinden we ons in de vakantie en volgen we de dialogen tussen vader en dochter. Soms krijgen we het perspectief van door Sophie gemaakte videobeelden. In de openingsscène leren we dat Sophie bijna 11 jaar wordt en dat ook Calums verjaardag nog tijdens de vakantie zal plaatsvinden. Hoe het voor hem was toen hij elf werd, wil Sophie graag weten. Waarna Calum antwoordt dat niemand er op zijn 11^e verjaardag aan had gedacht dat hij jarig was. De eerste slag is uitgedeeld en komt hard aan.

Kruimels

Het is de eerste van vele kruimels die Charlotte Wells op het pad heeft achtergelaten zodat de aandachtige kijker ze kan oprapen. In een gesprek met Sophie vraagt Calum hoe het nu tussen haar en haar moeder gaat. “Ik kan er niet naar vragen wanneer ik je bel”, zegt hij. Waarop zij antwoordt: “We hebben betere tijden gekend.” Wanneer Sophie later haar moeder opbelt wil de vrouw aan de andere kant van de lijn ook graag nog Calum even spreken: “Are you checking up on me?”, vraagt hij. Er is dus duidelijk iets aan de hand en toch sluit hij af met “Ik hou van je”, een uitspraak die Sophie danig verwart aangezien haar ouders toch niet meer bij elkaar wonen?

Vader en dochter lijken een goeie band te hebben. Sophie staat met een zekere spontaniteit en nieuwsgierigheid in het leven, brengt haar tijd door in het lunapark, maakt indruk tijdens een potje biljart en doet mee aan een wedstrijd waterpolo in het zwembad van het hotel.

De pijnlijkste scène vindt plaats tijdens de karaokeavond: Sophie had haar en haar vader opgegeven om Losing My Religion van REM te zingen (“We doen dat al sinds ik vijf ben!“), maar Calum weigert categoriek om met haar mee het podium op te gaan. Hij blijft star toekijken en drinkt van zijn biertje terwijl zij zich door de song worstelt. Wanneer ze terugkeert zegt hij: “Als je zanglessen wil, kunnen we dat wel regelen.” Waarop zij: “Je moet geen dingen voorstellen die je niet kan betalen.” Waarop hij naar bed gaat en Sophie alleen achterlaat.

Beste vakantie van haar leven

Het is de enige grote haar in de boter tijdens een vakantie die Sophie zal beschrijven als de beste van haar leven. Een vakantie waarvan ze zou willen dat die eeuwig zou blijven duren. Een vakantie ook tijdens dewelke ze voor de eerste keer een jongen heeft gekust. We leren Sophie – de in 2010 geboren Frankie Corio debuteert fantastisch! – kennen als een meisje dat schijnbaar nog niet verzwaard is door het leven.

Calum is dat duidelijk al wel. Wanneer Sophie als verrassing alle mensen met wie ze op uitstap zijn een verjaardagsliedje laat zingen voor haar vader lijkt hij daar niet uitzonderlijk blij mee te zijn. Die scène laat regisseur Charlotte Wells zachtjes overgaan in het beeld van Calum die op de rand van zijn bed zit te huilen. En weer heeft ze je aan de grond genageld met een beeld.

Het is opnieuw een aanwijzing richting de moeilijke relatie met de verjaardag, met het vieren van het leven. Van zijn leven. Calum probeert die zwaarte te verbergen voor zijn meisje omdat hij haar de best mogelijke vakantie wil schenken.

Hij wil er zijn voor haar als vader. In een andere scène, waarin ze met hun tweeën op het water dobberen, zegt hij haar dat hij wil dat ze weet dat ze altijd met alles over hem kan praten. De jongens die ze leert kennen. De feestjes waar ze naartoe zal gaan. De drugs die ze neemt. “Ik heb het ook allemaal gedaan”, zegt hij, waardoor we opnieuw een hint krijgen naar een zwaar verleden.

Vragen zonder antwoord

In één verontrustende scène leert Calum zijn dochter hoe ze zich moet losworstelen wanneer ze vastgegrepen wordt. Het is geen spelletje maar bittere ernst en hij blijft haar corrigeren. Ze moet het echt onder de knie krijgen. Is het de angst van de vader van een zich ontwikkelende tiener in een wereld vol roofdieren? Of heeft Calum zelf iets meegemaakt in zijn eigen leven waardoor hij zich nog meer bewust is van het gevaar dat Sophie kan lopen? Niemand die het ons vertelt, maar het zijn weer kruimels die worden achtergelaten.

In enkele korte scènes – flitsen bijna – krijgen we de volwassen Sophie (Celia Rowlson-Hall) te zien die de videobeelden van die bewuste vakantie zit te herbekijken. In één scène krijgen we ook aanwijzingen dat ze zelf recent moeder geworden is. Heeft dit de herinneringen aan haar vader getriggerd? Is het gemis vergroot nu ze zelf ouder is geworden van een kind? Zijn dit de laatste beelden die ze van hen samen heeft?

Het zijn vragen die worden opgeroepen, maar waar Charlotte Wells weigert een antwoord op te geven. In interviews zei de regisseur al wel dat het verdriet dat in de film zit het hare is. We weten dus al zeker dat Aftersun voor haar een persoonlijke film is.

Dat we niet meer antwoorden krijgen kan frustrerend zijn voor iemand die die antwoorden wel verwacht. Tegelijkertijd kan je Aftersun ook zien als een metafoor voor het leven: we proberen ons allemaal staande te houden op ons pad met alle uitdagingen die ons voor de voeten geworpen worden. En er zullen altijd mysteries blijven, vragen waarop we nooit antwoord zullen krijgen.