Een rapport van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) concludeert dat we behoorlijk machteloos staan, moesten de Russen Europa, en dan in het bijzonder de Baltische staten Estland Letland en Litouwen, binnenvallen. “Het is twijfelachtig geworden of de NAVO slagvaardig en eensgezind zal optreden als het erop aankomt”, staat erin te lezen.

De onderzoekers halen verschillende studies aan waarin staat hoe kwetsbaar de Baltische staten zijn en hoe moeilijk het voor de NAVO is om die te beschermen.

De Suwalki-bres

Een van de scenario’s is dat Rusland een strook land van zo’n 100 kilometer aan de grens tussen Polen en Litouwen verovert, de Suwalki-bres.

Als Rusland de Suwalki-bres vanuit de Russische enclave Kaliningrad inneemt en het gebied via Wit-Rusland afsluit, is het voor de NAVO onmogelijk om versterkingen aan te voeren.

Het rapport waarschuwt dat de Russen met raketsystemen in Kaliningrad een belangrijke troef in handen hebben die ertoe leidt dat de NAVO de Baltische staten nauwelijks te hulp kan schieten, ook niet via zee of luchtruim.

De raad concludeert dat de NAVO veel te afhankelijk is van de Verenigde Staten en dat de eensgezindheid van de NAVO-landen een probleem is. Het leiderschap van Trump leidt tot zorgen over de eenheid van het bondgenootschap. Ook wordt de moeizame relatie met NAVO-lid Turkije genoemd, dat “nota bene in Rusland nieuwe raketsystemen heeft besteld”.

“Het is twijfelachtig geworden of de NAVO slagvaardig en eensgezind zal optreden als het erop aankomt. Op een toenemend aantal terreinen is sprake van interne verdeeldheid”, zegt commissievoorzitter Joris Voorhoeve. Volgens de raad heeft de NAVO er sinds de Koude Oorlog niet zo slecht voor gestaan.

60 uur

Volgens de AIV zijn de kwetsbare delen van het NAVO-grondgebied, zoals de Baltische staten, daardoor niet goed beschermd en zou Rusland daar misbruik van kunnen maken.

De NAVO-landen zouden hun inzet in die grenslanden moeten verdrievoudigen omdat Putin anders binnen 60 uur Tallinn of Riga zou kunnen innemen, zegt de raad.

De raad wijst er verder op dat er nu ook een probleem is om snel militairen te kunnen verplaatsen over verschillende landen als dat nodig is. Nu moet voor elke grens afzonderlijk toestemming worden verleend door het betreffende NAVO-land. De AIV zegt dat er snel een soort militair Schengengebied moet komen, waarbij dit soort formaliteiten worden opgeheven.

Hoe?

De raad gelooft dat Rusland een oefening, zoals onlangs in Wit-Rusland, kan gebruiken om een verrassingsaanval voor te bereiden. De NAVO zou dan nauwelijks tijd hebben om te reageren als Russische troepen de grens overtrekken.

Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren als de NAVO-landen door een andere crisis zijn afgeleid, als reactie op een optreden van de VS in een ander deel van de wereld of om de aandacht af te leiden van binnenlandse problemen in Rusland zelf. Rusland heeft dan in elk geval een voorwendsel voorhanden: de Russische propagandamachine zal erop hameren dat de Russische minderheden in de Baltische landen moeten worden beschermd.

Cyberoorlog

De NAVO heeft volgens de AIV ook nog geen goed antwoord op cyberaanvallen, de nucleaire vernieuwing van Rusland en de dreiging uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten.