MR duwt, "zo snel mogelijk met zes vergaderen", maar Arizona lijkt morsdood: de PS is opnieuw in het spel

De drie ‘koningen’, Georges-Louis Bouchez (MR), Joachim Coens (CD&V) en Egbert Lachaert (Open Vld), proberen krampachtig om hun rol in de cockpit te houden. Maar de politieke realiteit zit anders in elkaar: het zijn niet die drie, maar eerder PS en N-VA die samen moeten kijken of ze deze keer dan toch een deal kunnen maken. Arizona lijkt alvast gesneuveld, door de terugkeer van de PS aan tafel.

In het nieuws: De MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zat vanmorgen op televisie. Alweer.

De details: Men doet zelfs geen poging meer tot discretie bij de vorming van een Arizona-coalitie.

Er zijn geen zekerheden meer in de Wetstraat. Regeringsvorming was ooit de taak van het Paleis, waarbij de koninklijke ‘opdrachthouder’, liefst een informateur of formateur, zich in discretie hulde, vooral niet met de pers ging praten, en vervolgens achter de schermen naarstig inhoudelijk werk leverde.
Vandaag zitten we in een tijdsvlak waarbij politici zichzelf benoemen, waarbij zelfs de details van een technische meeting onder sherpa’s de kranten halen, en de ‘opdrachthouders’ doodleuk een vast abonnement op mediaoptredens lijken te hebben genomen.
Vanmorgen was Bouchez te gast op LN24, nadat hij gisterenochtend al bij de RTBF zat. Daar citeerde de jonge voorzitter van de Franstalige liberalen met veel zwier de Amerikaanse generaal Patton: “Als je al aan een nederlaag denkt, ben je reeds verloren“.
Dat Bouchez steeds nogal offensief denkt, net zoals Patton, is geweten. Ook vandaag. Immers, hij bouwde alweer de druk op, op zowel Conner Rousseau (sp.a) als Bart De Wever (N-VA), om te komen opdagen voor een gezamenlijke meeting met zes, de zogenaamde Arizona-coalitie van N-VA, MR, Open Vld, CD&V, sp.a en cdH.
“In de komende uren, voor 21 juli, zouden we toch moeten samenkomen. We schuiven op, in de goede richting, de nota gaat de juiste kant op“, zo pochte hij, terwijl de zender net daarvoor had gemeld dat “uit goede bron te horen is dat binnen enkele uren, vandaag al waarschijnlijk, de zes zouden samenkomen”. Wie die bronnen dan wel waren, was niet moeilijk uit te vissen: Bouchez stond in de gang.
Het zegt iets over hoe de MR-voorzitter werkt: steeds door gesprekspartners onder druk te zetten, en daarbij zijn waarheid misschien toch iets te vaak als werkelijkheid te nemen. “We gaan één nota neerleggen, en één kalender. En dan kunnen de andere partijen, inclusief de PS en de groenen, daarop reageren”, zo stelde hij opnieuw op LN24.
Die lijn, eerst met de zes van Arizona dooronderhandelen, en dan pas de PS, nochtans de grootste Franstalige partij, laten komen, proberen Bouchez en Open Vld-voorzitter Lachaert nu al twee dagen aan te houden. Maar die blufpoker lijkt niet houdbaar.

De essentie: Nu de PS gezegd heeft dat ze aan tafel komt, verandert de dynamiek van de onderhandelingen toch fundamenteel.

De meeting gisteren tussen de sherpa’s, waarvan bijna in realtime te volgen was wat er gebeurde, was veelbetekenend. Zowel de sp.a als N-VA waren allerminst enthousiast: ze hebben niet het eten en drinken dat ze denken nodig te hebben voor een deal.
En vooral: verschillende bronnen ergerden zich aan het feit dat er vooral nauwelijks iets in de nota veranderd was. “Wat doen die dan eigenlijk hele dagen?”, was de vraag die geopperd werd.
Hoe dan ook: de nota die voorligt is niet van die aard om een plenaire meeting bijeen te roepen. Zeker de sp.a-voorzitter zal dan gewoon opnieuw niet opdagen: waarom zouden ze dat doen, als er na verschillende sessies eigenlijk niets in hun richting is opgeschoven. Voor hogere pensioenen is er wel al iets gebeurd, maar een spoor richting meer belasting op vermogens is er nergens te bespeuren.
De strategie van vooral de liberalen, om toch maar vast te houden aan ‘Arizona’, en dat verhaal eerst te proberen schrijven, lijkt zo niet aan te slaan. “Wij hebben het gevoel dat sp.a en N-VA al met hun gedachten bij een andere samenstelling zitten, en met de PS spreken“, zo is bij de blauwe familie te horen.
Dat kan eigenlijk nauwelijks verwonderen: een deal voor een ‘grote coalitie’ is zowel voor de sp.a als N-VA in feite veel interessanter.
- Voor de sp.a draait het om de sociale dossiers: met het gewicht van 19 rode zetels extra wordt onderhandelen honderd keer makkelijker.
- Voor de N-VA is een communautaire deal enkel met de PS te maken. En het geeft een federale regering een veel stabieler verhaal, waarbij Bart De Wever (N-VA) niet plots afhankelijk is van vijf zeteltjes van cdH, of de facto eigenlijk elk Parlementslid uit die Arizona-meerderheid.

The big picture: Alle discussies komen zo weer terug op tafel: wie wil dan in zee met wie?

Dat de liberalen weigeren de PS aan tafel te nemen, valt slecht bij andere binnen Arizona. “Waarom moet men zo nodig de PS schofferen, en zeggen dat ze niet mee kunnen aanschuiven? Zo ga je toch niet om met partners? Elke dag in de media gaan toeteren, maar ondertussen wel aan alle andere onderhandelende partijen vragen hun mond te houden, hoe lang denken ze dat vol te houden?”, zo is te horen bij een hoge bron.
Voor de liberalen is het wat pijnlijk, hoe hun aanpak lijkt uiteen te rafelen. Ze klagen over “een gebrek aan respect“: “Wie doet hier al het werk, wie is heel de tijd in de weer om een oplossing te zoeken?”. Men vermoedt dat de anderen hen een succes “niet gunnen”. Ook dat speelt natuurlijk mee: wie lost uiteindelijk deze crisis op, wie komt er als grote triomfator uit?
De bal werd op de meeting van de technici gisteren dan ook wat teruggekaatst door de regeringspartijen: de andere partijen van Arizona mogen nu met eigen tekstvoorstellen komen.
De vraag is toch vooral nu hoe lang de ‘Arizona’-oefening nog kan volgehouden worden. Die coalitie was nooit levensvatbaar, en als ze het al geweest was, lag ze sinds vorige week, toen eerst Conner Rousseau weigerde te komen naar een ‘plenaire meeting’ en daarna de bom over abortus losbarstte, op de palliatieve afdeling.
Overigens zitten de ‘drie koningen’ daarbij niet op één lijn: terwijl de liberalen angstvallig proberen de PS uit de huidige onderhandelingen te houden, is Joachim Coens (CD&V) de komst van Magnette ook helemaal niet ongenegen. De lijnen tussen de Wetstraat 89 en de Keizerslaan zijn altijd ‘open’ gebleven en de analyse bij de christendemocraten bleef van bij de start dat dergelijke coalitie nauwelijks werkbaar was.
De liberalen zien ondertussen de bui al hangen, en denken ondertussen wel, net als de anderen, na over een ‘plan B’. Dat zou erin bestaan dat men terugvalt op het scenario van ‘paars-geel’. Meteen mag het cdH dan opkrassen, en mogelijk de sp.a ook.
De vraag is of ook dat realistisch is: de MR en Open Vld doen wel alsof ze met elkaar getrouwd zijn, maar bij de Vlaamse liberalen zijn er toch een pak mensen die grote ogen trekken bij de eigengereide aanpak van Bouchez. Alleen, voorzitter Lachaert vormt nu duidelijk één tandem met hem, en beiden lijken niet van plan elkaar te lossen.
Bovendien wijzen verschillende bronnen erop dat bij beide liberale partijen de appetijt om gewoon rustig verder te doen met Wilmès II wel bestaat: hun kopstukken zitten hoog en droog in het kreupele minderheidskabinet, en kunnen “als het echt moet, en in functie van het land dat in nood is”, nog maanden door na september.
Verschillende sleutelspelers houden met dat scenario stevig rekening: dat dergelijke status quo eigenlijk het enige doel is van de MR van Bouchez, en een deel van de Open Vld.
“Het is aan PS en N-VA om die status quo te doorbreken. Alleen zij samen kunnen dat”, zo vat een betrokkene mooi samen.
Overigens zetten de groenen ondertussen ook flink druk op de PS. Jean-Marc Nollet, de voorzitter van Ecolo, zat gisteren bij de RTBF, en vanmorgen ook al op LN24, om daar de nieuwste koerswijziging van Magnette af te branden. “Diegenen die zich voorstellen dat ze een toekomst aan dit land geven, door samen te werken met de N-VA, kiezen een foute weg.” En ook: “Had de PS niet altijd gezegd dat ze enkel met de N-VA zouden besturen als Open Vld niet meedeed? En nu gaan ze dat toch doen dan?”
De vraag is hoe Magnette met die druk, en met interne spanningen, zal omgaan. Ondertussen zijn we vier dagen na z’n partijbureau waarop hij de bocht nam, en is er in elk geval nog geen uitbarsting geweest.

Ondertussen in de Vlaamse regering: Het dossier van de contacttracing kon niet op een slechter moment komen voor Wouter Beke (CD&V).

Maandag staat een langverwacht politiek moment op de agenda: de Vlaamse minister van Welzijn Wouter Beke komt naar de ad-hoccoronacommissie, die de aanpak van de beleidsmakers onder de loep neemt.
De CD&V-minister heeft het daarbij de afgelopen weken niet onder de markt gehad: vlijmscherpe kritiek vanuit de oppositie, maar ook vanuit de eigen zuil, en zelfs (anoniem) vanuit de eigen partij, het stapelt zich wel op.
Komt daarbij dat Beke het beeld rond zichzelf moeilijk gekeerd krijgt. “Een beke te laat“, is ondertussen een slogan die aan hem kleeft, en steeds maar herhaald wordt door de felle oppositie van sp.a en PVDA.
Daarbij komt nu plots nog een actueel element: de contacttracing. Die regionale materie kwam maar met horten en stoten op gang, laat in de crisis. Maar in mei was het zo ver, en vanaf dan zou het systeem, dat tot 120 miljoen euro kan kosten, volop gaan werken. Tenminste, dat had de minister, en met hem heel de Vlaamse regering, beloofd.
Maar ondertussen zijn we midden juli en spreekt Beke nog steeds, misschien toch wat ongelukkig, van “kinderziektes” voor het systeem. Dat viel zeer slecht in het Vlaams Parlement, waar men wees op het feit dat contacttracers dagenlang naar Netflix zitten kijken, of de krant lezen, omdat er geen werk voor hen is.
In De Standaard haalt professor biostatistiek Niel Hens (UHasselt en Universiteit Antwerpen), die ook lid is van de GEES-expertengroep, keihard uit. Want van echte clusteropsporing is geen sprake blijkbaar: “Als ik dan zie hoe slecht de contactopsporing nog altijd loopt, vraag ik me af wat we als GEES eigenlijk zitten te doen. Waarom we al die moeite doen?”
Ook pijnlijk is dat bij de nieuwe uitbraak, de fameuze ’tweede golf’ waar sommige experts het over hebben, er besmettingen zijn in Antwerpen, maar men niet precies wist waar. De info was niet fijnmazig genoeg.
De vraag blijft of Beke daarbij alle verantwoordelijkheid op zich moet en kan nemen. Het optreden van Frank Robben, de federale ambtenaar die als alleenheerser de IT-systemen van de federale overheid in de hand houdt, op Terzake, moet toch een serieus teken aan de wand geweest zijn voor velen. Daar kwam Robben doodleuk vertellen dat het tracingsysteem pas tegen eind augustus zal klaar zijn. Zo’n vertraging maakt het voor de deelstaten onmogelijk hun werk te doen.
Dat Robben blijkbaar zeer moeilijk is om mee samen te werken, bewijst het ontslag van microbioloog Emmanuel André (KU Leuven) die niet langer baas van het interfederaal comité Testing & Tracing wilde zijn, na aanhoudende conflicten met Robben.
Gisteren nog had Beke in elk geval opnieuw spoedoverleg over de tracing. Want in het Parlement moest hij toegeven dat 40 procent van de besmette personen niet bereikt wordt.
De grote vraag is hoe de Vlaamse minister maandag voor de commissie verschijnt. Tot nu toe koos hij eerder voor de aanval, als beste verdediging, ten opzichte van kritiek van de oppositie. Maar dat is een aanpak met de nodige risico’s: het stilt de honger van kritische Parlementsleden niet bepaald.

Ook op de agenda: Eindelijk benoemt de Vlaamse regering nieuwe gouverneurs.

Jos Lantmeeters (N-VA) voor Limburg, Carina Van Cauter (Open Vld) voor Oost-Vlaanderen, en Jan Spooren (N-VA) voor Vlaams-Brabant, dat zijn de nieuwe namen van drie gouverneurs. Het zat er al een tijdje aan te komen, die benoemingsronde.
Alleen raakte men in de Vlaamse regering het maar niet eens over het dossier, omdat het een broos politiek evenwicht was. CD&V wilde daarbij de gouverneurspost van Limburg eigenlijk niet lossen, maar kon uiteindelijk niet om het feit heen dat ze al de gouverneurs van West-Vlaanderen, Carl Decaluwé, én Antwerpen, Cathy Berx, leveren. Nog een post was niet realistisch.
Met de drie benoemen zowel N-VA als Open Vld oude getrouwen, verdienstelijke parlementsleden, eerder dan kopstukken. Nochtans was er allerlei wilde speculatie over onder meer Wouter Beke én ook Ben Weyts (N-VA) in de carrousel benoemingen. Maar die scenario’s blijken nu toch vooral onzin geweest te zijn. Niet onlogisch, want gouverneurs hebben een grotendeels symbolische functie.
In de Belgische staatsstructuur is het overigens nog moeilijk verdedigbaar om ook nog een provinciale structuur aan te houden. Maar omdat elke instelling nu eenmaal de reflex heeft voor z’n eigen overleving te vechten, duurt de doodsreutel van het provinciale niveau al meer dan 20 jaar.

Op vakantie: De Kamer is in reces.

Blijkbaar is het nog altijd normaal, een parlement dat anderhalve maand op vakantie gaat. Tenminste, voorzitter Patrick Dewael (Open Vld) kwam deze ochtend op Radio 1 een slotakkoord zetten op het parlementaire jaar, en kreeg niet één kritische vraag over dergelijk lange pauze in de werkzaamheden.
Met een tweede golf die eraan komt, blijft het een hoogst verbazend signaal: de democratie die zichzelf op verlof stuurt.
Overigens was Dewael wel scherp voor z’n eigen parlement, en dan met name voor hoe de procedure van de Raad van State, om te filibusteren, is ‘misbruikt’ geweest.
“Wel, op dit ogenblik zie je dat dit gebeurt inzake abortus, maar het zou ook op andere thema’s kunnen gebeuren: dat een minderheid van 50 leden kan volstaan om een procedure te gaan tegenhouden. Die minderheid belet zo een meerderheid zich uit te spreken”, zo stelde Dewael.
De Kamervoorzitter wil daarom het reglement laten wijzigen, zodat dit niet meer misbruikt kan worden. “Als je telkens een paar amendementjes indient, en dan zo de boel stillegt, wel in juridische termen heet dat tergend en roekeloos. Dit is een belangrijk precedent, dat niet verder mag gaan. Anders zou je constant gaan zien dat een parlement niet kan beslissen.”
Tot slot nog samenvattend, na een dolle periode van een Kamer die eigenlijk ‘vrij is’, zonder een meerderheid, een paar vaststellingen:
- Meer dan ooit is er wantrouwen in de Kamer tussen de partijen, gelijk wie in feite, waarbij zelfs tussen fractievoorzitters deals niet standhouden. Dat gaat dan echt niet enkel over de afspraken zoals rond abortus, in een pak van dossiers is het ‘woord’ niet gehouden.
- De regering doet ondertussen gretig door, en lijkt eigenlijk het Parlement grotendeels te negeren: echte zoektochten om een werkbare meerderheid te vinden per dossier zijn er eigenlijk niet meer. Eerder kan je zeggen dat het ook bij sommige ministers zichtbaar ‘op’ is, dat ze gewoon geen zin meer hebben in heel het circus.

Om te volgen: De Waalse regering exporteert weer wapens naar Saudi-Arabië.

Een mens zou zich afvragen of Ecolo ook echt in de Waalse regering zit. Want een hele reeks ngo’s die vechten voor mensenrechten en voor vrede, trekt aan de alarmbel. Zij starten een spoedprocedure op om de Waalse regering te verhinderen opnieuw wapens uit te voeren naar Saudi-Arabië.
Dat land zit verwikkeld in een bloedige oorlog in Jemen, waarbij al vele duizenden burgerslachtoffers vielen.
In maart schorste de Raad van State de vergunningen van het Waals Gewest voor de uitvoer van wapens naar het Midden-Oosten, na een rechtszaak die was aangespannen door de Liga voor Mensenrechten, Vredesactie en de Coordination Nationale d’Action pour la Paix et la Démocratie.
Maar nu zijn er dus opnieuw wapens die een vergunning krijgen. Dat gebeurde in alle stilte, waardoor de ngo’s nu verbolgen reageren. Het Waals Gewest is overigens de eigenaar van één van ’s werelds meest gekende wapenfabrieken: FN Herstal in Luik.

Boos, boos, boos: De Luxemburgse premier Xavier Bettel haalt uit naar België.

Een goede buur is een goede vriend. En dat kan je Bettel wel noemen: de flamboyante liberaal is goede maatjes met onder meer Alexander De Croo (Open Vld) en zeker met Charles Michel (MR). Maar met Sophie Wilmès (MR) loopt het precies minder lekker.
Immers, de premier en haar regering hebben het lumineuze idee gehad een kleurcode in te voeren voor de rest van Europa, om te reizen. En daarbij veranderen regio’s nog al eens van kleurcode, maar vooral, daarbij worden ook landen wel degelijk geviseerd. Dat leverde al boze telefoons op uit Portugal en Zweden, maar nu spreekt de Luxemburgse premier ook openlijk.
In Le Soir haalt hij uit: “Ik begrijp België niet”, zo zegt hij. Luxemburg kreeg immers code ‘oranje’ en Bettel voelt z’n land “gestigmatiseerd”. “We vallen terug op nationalistische reflexen. En daarbij worden wij als land gestraft, omdat we transparant zijn geweest?“
Luxemburg test gemiddeld veel meer mensen dan België, maar op die testen komen wel veel minder ‘besmette’ gevallen terug. Alleen, daardoor sporen ze ook meer gevallen op, en lijkt het alsof ze een ‘gevaarlijke zone’ zijn. Dat die logische strategie, van testen op grote schaal, nu in hun gezicht terugkeert, gaat er maar moeilijk in.
Overigens kan de vraag gesteld worden, met de fors stijgende cijfers, of België straks aan de reizende Belgen niet het advies zal moeten geven best even weg te blijven, als België zichzelf ‘oranje’ inkleurt?