Deze week moet er toch wat duidelijkheid komen over hoeveel levensvatbaarheid de Arizona-coalitie heeft, waar Georges-Louis Bouchez (MR), Egbert Lachaert (Open Vld) en Joachim Coens (CD&V) aan werken. Een nieuwe meeting met Conner Rousseau (sp.a) leverde afgelopen weekend opnieuw vooral een bewijs van wantrouwen. Een ‘plenaire ontmoeting’, met alle zes de partijvoorzitters, moest de volgende stap zijn. Maar komt het zover?

In het nieuws: Deze week moet het vooruit met Arizona, een zichtbare stap moet gezet.

De details: Lukken de drie erin om hun collega’s Bart De Wever (N-VA), Conner Rousseau (sp.a) en Maxime Prévot (cdH) bijeen te brengen, zonder dat het knapt?

• Het staat al dagen op de agenda, als hét doel van de drie onderhandelaars: een plenaire vergadering. Want dat zou meteen aangeven dat de onderhandelingen naar een volgende fase gaan, dat een Arizona echt levenskansen krijgt.
• Bedoeling is dat het trio vandaag of morgen die ontmoeting organiseert met de voorzitters van sp.a, N-VA en cdH. Maar de vraag is of er eerst nog onderonsjes, bilaterales, zijn. De sp.a werd zaterdag gezien.
• En meteen werd ‘vertrouwen’ weer een groot thema: tijdstip en lokale van de meeting tussen MR, Open Vld en CD&V enerzijds en sp.a anderzijds waren op voorhand al gelekt. De drie legden dat op het bord van Rousseau, en zetten hem flink onder druk, als zou hij het ‘lek’ geweest zijn. De meeting werd op het allerlaatst verzet naar een andere locatie aan de kust.
• Lachaert, maar vooral Bouchez, die al eerder gebeten reageerde op de sp.a-voorzitter over een ‘gebrek aan discretie’, voer zaterdag hard uit tegen Rousseau. Maar de vraag over loslippigheid, die steeds terugkomt in deze formatiepoging, is niet zwart-wit te beantwoorden: ook van binnen de ‘drie koningen’ werden in het verleden regelmatig boodschappen de wereld uitgestuurd, waarbij niemand vrijuit gaat. Informatie over de plaats en locatie van het gesprek zaterdag kwam ook deze keer vanuit het trio zelf.
• Het zegt iets over de sfeer van wantrouwen: het is en blijft ongemakkelijk, om dergelijke gevoelige vergaderingen haast publiek te voeren. Op die manier is het voor Rousseau bijzonder moeilijk “te springen”. Maar door te kiezen om de sp.a-voorzitter via de media onder druk te zetten, werkte het trio sinds begin vorige week die situatie in de hand.
• In tegenstelling tot wat in de media lekte, was de meeting afgelopen zaterdag toch helemaal niet zo positief: het trio kreeg niet de indruk dat de sp.a echt van plan is de PS te lossen.
• Vraag is nu of begin deze week ergens de zes voorzitters van Arizona elkaar onderling gaan zien, en vooral, of daar dan eindelijk de ondertussen al beruchte onderhandelingsnota op tafel komt, om als starttekst voor gesprekken te kunnen fungeren. Indien dat lukt, dan kan het trio de resterende twee weken tot 21 juli, de deadline van hun opdracht, gebruiken om op deze coalitie te werken. Indien niet, dan moet een plan B afgestoft worden: meer dan vermoedelijk een constructie van een minderheidsregering.

Belangrijk om te noteren: Nooit eerder in meer dan een jaar regeringsonderhandelingen raakten gesprekken naar die zogenaamde ’tweede fase’, waarin een meerderheid rond de tafel écht inhoudelijk ging onderhandelen.

• Het moet van de periode van koninklijk opdrachthouder Koen Geens (CD&V) geleden zijn, dat er nog zo veel gewerkt is op teksten, en er zo veel “inhoudelijk gepraat is”. Tenminste, dat is wat gezegd wordt in kringen rond de drie koningen, de drie partijvoorzitters van CD&V, MR, en Open Vld. De vraag is of zij drie onderling vooral praten, eerder dan met de cruciale partijen cdH, N-VA en vooral sp.a.
• Bij opdrachthouder Geens waren er bovendien cruciale begrotingstabellen klaar: zonder cijfers is het moeilijk om concreet te zien wat een toekomstige regering van plan is. Pikant detail: op moment dat dergelijke cijfers ook écht op tafel kwamen, besliste de PS destijds om de deur dicht te slaan, en de onderhandelingen met N-VA te verlaten. “J’en ai marre“, stelde Paul Magnette (PS) toen.
• In deze fase heeft de cruciale speler in deze wankele constructie, Conner Rousseau, nog steeds geen teksten of cijfers gezien. Ook een ontmoeting zaterdag aan de kust leverde op dat vlak niets op. Het trio hoorde Rousseau nog eens netjes uit over zijn eigen voorstel, een lijst met 50 proposities voor een sociaal beleid. Zelf legden ze hun kaarten niet op tafel: er was geen sprake van ‘garanties’ of zelfs duidelijkheid van wat de sp.a straks moet verwachten van Arizona.
• Dat gebrek aan duidelijkheid moet wel weggenomen worden: de Vlaamse socialisten moeten in deze oefening de PS lossen, en met een hele reeks rechtse partijen in een coalitie kruipen. “Die trein vertrekt niet zonder dat we duidelijk weten waar hij naartoe rijdt“, zo was de boodschap die het trio zaterdag meekreeg.
• Maar dat blijft dus een uiterst delicaat moment: wordt de nota die de basis zal vormen voor gesprekken eerst nog bilateraal besproken met sp.a, N-VA en cdH? Daarover zijn er gemengde signalen gegeven van bij de drie. Maar zowel voor sp.a, en ook wel cdH lijkt het toch moeilijk denkbaar dat het kader niet eerst helder is, vooraleer men symbolisch aan tafel schuift met zes. Zij lijken aan te sturen op eerst nog een bilateraal contact, in plaats van met z’n allen rond de tafel te gaan. Al zou het cdH voor dat laatste wel al toegezegd hebben, zo is te horen in kringen rond de drie.
• Vanmorgen op La Première en VRT geeft Maxime Prévot (cdH) toch een duidelijk signaal: “In de drie weken dat het trio nu bezig is, heb ik ze welgeteld één keer gezien. Selfies maken, dat is allemaal goed en wel, maar op deze manier gaan de onderhandelingen wel niet vooruit.” Net als bij de sp.a is er irritatie bij de kleine Franstalige partij dat er maar niets op tafel komt.
• “Ik heb nog niet genoeg tijd gehad om onze eisen over te maken aan de drie musketiers. Het is misschien toch te vroeg om een plenaire vergadering te organiseren? Ik heb sommige twijfels en vragen over de methodologie”, zo stelt Prévot. “Als je onderhandelingen wil beginnen, is het niet normaal om één vergadering te hebben, twee weken geleden?” We moeten toch eerst bilaterales hebben. Ik heb een uitnodiging gekregen (voor een plenaire vergadering, red.) maar ik ben er niet zeker van dat de sp.a helemaal mee is. Arizona heeft maar een meerderheid in de Kamer als de sp.a ook aanwezig is.”
• Zo signaleert Prévot toch een belangrijke kanttekening, die het idee van een plenaire meeting ondergraaft: “Ik heb de indruk dat de voorzitters van MR, CD&V en Open Vld samen het voorgerecht en hoofdgerecht al klaargemaakt hebben, en wij mee mogen aanschuiven voor het dessert.”
• Bij het trio werd die ‘sortie‘ van Prévot op hoofdschudden onthaald: net op moment dat de cdH-voorzitter een afspraak heeft om de nota te gaan inkijken, trekt hij naar de studio’s van RTBF en VRT, om daar te gaan klagen dat hij geen inzage krijgt? “Geen spelletjes meer“, zo is vanuit het trio te horen. “We gaan die nota nu presenteren aan de zes en ze moeten dan maar eens duidelijkheid geven of een gesprek erover mogelijk is.”

En nu? Een versnelling dus, waarbij het kan buigen of barsten.

• Het gebrek aan snelheid, en zo het verliezen van ‘momentum’, valt iedere deelnemer op. Zeker het feit dat het onderling vorige week zwaar clashte rond de abortuskwestie, maakt dat de energie gekanaliseerd moest worden in een zaak die niets te maken heeft met de échte uitdaging van Arizona: een relancebeleid maken waarin zowel de N-VA op rechts als cdH en sp.a op links zich kunnen vinden.
• Dat het bovendien op zich al een bijzonder krappe meerderheid is, met aan Franstalige kant een bijzonder pijnlijke minderheid van 19 zetels, is niemand ontgaan. Als de MR dan bokkensprongen maakt, nu al, en medeonderhandelaar CD&V plots de gordijnen injaagt, hoe kan je daarop dan bouwen voor een solide coalitie?
• Die vraag wordt dan ook vanuit de andere partijen gesteld: is de abortuskwestie van de baan? Maar het lijkt erop dat het trio dit “met zes” wil gaan bespreken, dus ook met cdH en N-VA erbij. Maar de vraag is of dit de zaak niet meteen nog complexer maakt.
• Door zowel cdH en sp.a nu een wat vreemde methodologie op te leggen, waarbij ze moeten komen aanschuiven, zonder de nota op voorhand te zien, maken de drie het in elk geval lastig om een ‘sprong’ te maken.
• Bij de N-VA blijft men zeer voorzichtig en eerder sceptisch over de kans op slagen. Maar inhoudelijk legt de grootste partij in het spel alvast de drie geen strobreed in de weg.
• Als zij de forcing voeren, en absoluut een plenaire meeting willen, kan het meteen tot een breuk komen: een meeting met vijf, in plaats van zes voorzitters, is meteen het einde van Arizona. Vraag is wie dan bluft en wie z’n kaarten toont. De vraag van vandaag dus: blijft Rousseau ‘neen’ zeggen op zo’n plenaire vraag, en duwt het trio door, of niet?

Ondertussen in de Wetstraat: Daar zijn de virologen weer. “Vakantie in het buitenland?” Neen, dat mag plots niet meer.

• “Als je op reis gaat, riskeer je vast te zitten en zelf op te draaien voor de kosten.” Marc Van Ranst, viroloog aan de KU Leuven en voltijds mediafiguur, werkt zichzelf opnieuw op het voorplan met doemberichten over verlof nemen in de rest van Europa. “Ik besef dat het voor de overheid heel moeilijk is om reizen te verbieden, maar ik zou niet reizen. Iedereen was klaar voor een vakantie in eigen land. Het is een stuk veiliger én je vermijdt problemen”, zo stelde Van Ranst.
• Waar de stelling dat “iedereen klaar was voor een vakantie in eigen land” precies op gebaseerd is, is onduidelijk. Maar Van Ranst schetst een stevig angstbeeld, en kondigt meteen ook aan wat hij veronderstelt dat beleidsmakers zullen doen: “De overheid zal geen repatriëringsvluchten sturen en zelf het vliegtuig nemen, wordt ook zeer moeilijk. Een verlengd verblijf zal je bovendien zelf moeten betalen. Wie nu reist, bouwt veel onzekerheid in.” De vraag blijft op welke data de viroloog zich precies baseert om te stellen dat het vliegtuig nemen dan moeilijk wordt, en wie voor de kosten zal opdraaien.
• Ook z’n collega’s Erika Vlieghe, die dit weekend ook de beslissing om dansen op trouwfeesten toe te laten in vraag stelde, deed er een schepje bovenop. Ze wil een “wettelijk kader” om mensen verplicht in quarantaine te zetten. Dat is niet meteen op een-twee-drie te regelen: mensen van hun vrijheid beroven, gaat in een rechtsstaat immers niet zo makkelijk als in pakweg China of een andere dictatuur.
• Ook Herman Goossens bleef gas geven. “Besef dat het geen gewone vakantie zal zijn. Je moet je gedragen, je moet handgel en mondmaskers meenemen, en gesloten ruimtes vermijden. (…) En je moet aanvaarden dat als je toch een vakantie zou plannen in een gebied dat besmet is, dat je testen moet ondergaan en mogelijk in quarantaine moet gaan”, zo schetste ook die een zeer donker beeld.
• Na de mondmaskers in winkels, is het een nieuw offensief dat de virologen lanceren, om toch maar druk te zetten op beleidsmakers.
• De experten kwamen zondag bijeen in de Risk Management Group. Maar daarin zetelen lang niet alleen medici, maar ook mensen die naar het economisch belang kijken.
• Eerder dan al te strikte maatregelen opleggen, kwam men overeen om vrijwillige quarantaine aan te bevelen. Wie met het vliegtuig uit een besmette regio terugkeert, moet dan een lijst met contactpersonen invullen en een test ondergaan. Tot de uitslag er is, moet dan een vrijwillige quarantaine gelden, zoals nu ook gebeurt bij mensen die ziek zijn hier en twijfelen of ze besmet zijn of niet.
• De vraag is of dit nieuwste front van de virologen, na de mondmaskers, leidt tot stevigere besluitvorming. Maar een opbod tussen de virologen, die bijzonder vlot en zonder veel kritische vragen toegang krijgen tot de media, en de politiek, die toch bijzonder voorzichtig is de heropstart van de economie nog in gevaar te brengen en geboden op te leggen, lijkt zich de komende maanden alvast te gaan herhalen.
• Opvallend, in elk geval, is de compleet andere boodschap die de officiële woordvoerder van corona-aanpak, Yves Van Laethem, vandaag geeft in La Libre: hij is helemaal niet zo pessimistisch.
• “De signalen in Europa tonen aan dat het om bepaalde haarden gaat in het sociaal-economisch systeem. In Duitsland ging het om arbeiders uit het oosten in een slachthuis, in Lissabon ging het om een uitbraak in enkele zeer arme wijken. En in Lerida gaat het om een aantal rusthuizen. Als het om uitbraken in de wijk van de Sagrada Familia in Barcelona ging, of aan de Costa Brava of in Benidorm, ja, dan had ik meer reden gehad om ongerust te zijn. Maar die uitbraken hebben allemaal plaatsgevonden in plaatsen waar massatoerisme niet bestaat.”
• Van Laethem geeft wel aan dat het protocol van wie terugkeert van reis, om mogelijke uitbraken op te volgen, kan verbeterd worden. “Dit moet op het hoogste niveau een oefening zijn”, zegt hij.

Opvallend: Koning ontvangt straks ‘helden van corona’ na marketingactie.

• Komende 21 juli, de nationale feestdag, moet helemaal in het teken van de coronahelden staan: diegenen die de afgelopen maanden het beste van zichzelf gaven in de strijd tegen het virus.
• Daarom lanceren de ‘Coronadenktank’ en ‘CommunicatiePro’s tegen COVID-19′ een grote marketingactie: #hoopdoetleven, of #PleinDEspoir in het Frans. De Coronadenktank is naar eigen zeggen “een burgerbeweging die alternatieve oplossingen bedenkt en bouwt om het leed van COVID-19 te verzachten”.
• Zij zetten nu een actie op om de ‘helden’ te eren: ze willen dat iedereen zijn of haar verhaal deelt, op hun site www.hoopdoetleven.be , die de ‘heldenverhalen’ gaat bundelen.
• Bedoeling is dat het Paleis daar de vier beste verhalen uit haalt, en die mensen meteen ook een audiëntie krijgen bij de koning, die dan persoonlijk naar hun insteek zal luisteren.
• De hele actie wordt ondersteund door Will Tura aan Vlaamse kant en David Antoine aan Franstalige kant.