Het Europese emissierechtensysteem, dat als een belasting op CO2-uitstoot moet werken, levert sommige energie-intensieve bedrijven juist honderden miljoenen op. In heel Europa gaat het om een “meevaller” van 24 miljard euro. De bedrijven verkopen kosteloos verstrekte CO2-emissierechten door of rekenen ze door aan hun klanten. In België verdienden bedrijven zo meer dan 2 miljard euro in de periode 2008-2014.

Het staat in een analyse van het onafhankelijke milieu-onderzoeksbureau CE Delft. Bij sommige industrieën is de uitstoot van CO2 een zo belangrijk onderdeel van het productieproces dat ze, naar eigen zeggen, niet meer zouden kunnen concurreren met het buitenland als ze ook daadwerkelijk voor alle CO2-emissies rechten moeten kopen. Overheden geven die industriële bedrijven gratis uitstootrechten om dat te compenseren. Als ze te veel krijgen kunnen ze deze rechten weer verkopen.

Nu blijkt dat de Europese industrie (19 van de 28 EU-lidstaten zijn onderzocht) in de periode 2008-2014 minstens 24 miljard euro verdiend heeft aan die door overheden gratis verstrekte emissierechten. Het gaat vooral om bedrijven in de staalindustrie, de cementindustrie, de olieraffinage en de petrochemie.

Meer dan 2 miljard in België

In ons land hebben bedrijven samen meer dan 2 miljard euro opgestreken. Volgens het rapport profiteerden de bedrijven op drie manieren. Ze ontvingen te veel gratis emissierechten en verkochten die aan andere bedrijven door. Ze compenseerden hun emissierechten goedkoper in andere landen (offsetting) en verkochten de rest. En ze lieten klanten betalen voor niet-bestaande emissiekosten.

Waar het op neerkomt is dat het idee van het systeem – de verbruiker betaalt – uitgedraaid is voor deze bedrijven op een systeem waarbij de vervuiler betaald krijgt.