Buitenlandse kopers die Russisch gas willen kopen, moeten daarvoor voortaan roebels op tafel leggen. Wie dat niet doet, krijgt simpelweg geen gas. De Russische dictator Poetin dreigt op die manier opnieuw met het afsnijden van een derde van Europa’s gasimport. Kan dit een probleem vormen voor het Westen?
Energie blijft het belangrijkste wapen van Poetin om te reageren op de westerse sancties. Moskou heeft zijn dreigement herhaald de kraan dicht te draaien als buitenlandse kopers de rekening niet in roebels betalen. De Europese Unie en de G7 weigeren daarmee akkoord te gaan en spreken van “chantage” en “contractbreuk”.
Poetin heeft donderdag zijn bedoelingen duidelijk gemaakt: kopers van Russisch gas moeten rekeningen in roebels openen bij Russische banken. Betalingen voor gas dat vanaf 1 april, vandaag dus, wordt geleverd, zullen via deze rekeningen worden verricht.
“Indien deze betalingen niet worden verricht, zullen wij dit als een verzuim van de kopers beschouwen, met alle gevolgen van dien. Niemand verkoopt ons iets gratis, en wij gaan ook niet aan liefdadigheid doen – dat wil zeggen, bestaande contracten zullen worden stopgezet”, zei hij tegen de Russische televisie.
Blufpoker?
Volgens het plan van de Russische president moeten buitenlandse kopers speciale rekeningen bij de Russische bank Gazprombank gebruiken om voor gas te betalen. Gazprombank zou namens de gaskoper roebels kopen en deze overmaken op een andere rekening. Kortom, de betalingen in euro’s zouden blijven doorgaan, maar zouden automatisch via de Russische bank moeten lopen, die de omzetting zou uitvoeren.
Jack Sharpes, een professor aan het Oxford Institute for Energy Studies, spreekt in een reactie aan het persagentschap Reuters van “een storm in een glas water.” “Door de bank de belangrijkste ontvanger van gasgeld te maken, legt Rusland een extra sanctieschild rond Gazprombank. Een manier om een van de banken te beschermen die nog niet getroffen is door westerse sancties. Zelfs de Russische Centrale Bank heeft gisteren erkend dat Rusland voor 38 miljard dollar in zijn deviezen- en goudreserves is getroffen”, aldus Sharpes.
Toch zijn de meeste gascontracten al gehonoreerd, zodat eventuele bezuinigingen niet voor half april, begin mei zouden plaatsvinden. Bovendien zouden mogelijke roebelbetalingen maanden in beslag nemen om te regelen en opnieuw te onderhandelen, denken kopers.
Verschillende landen, zoals Italië, hebben aangegeven dat hun strategische reserves toereikend zijn tot de volgende winter. Duitsland is voorzichtiger en heeft de eerste fase van zijn noodplan in werking gesteld. Als de voorraden opraken, geeft de regering zichzelf de autoriteit om het gas af te sluiten voor delen van de Duitse industrie en zal zij huishoudens een voorkeursbehandeling geven.
Intussen hebben er al besprekingen plaatsgevonden tussen Rusland en Duitsland. En deze verplichting om in roebels te betalen lijkt voor het ogenblik een goocheltruc en een PR-stunt van Poetin te zijn.
(lp)