De brexit, het Verenigd Koninkrijk is officieel uit de Europese Unie gestapt. De Britten zitten nu in een soort overgangsfase waarbij er eigenlijk nog niet veel veranderd is. De onderhandelingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk die er écht toe doen, moeten echter nog beginnen. Zo hebben beide partijen een jaar de tijd om een (voorlopige) handelsovereenkomst te sluiten. 

Voorlopig verandert er zeer weinig in deze overgangsfase. Je zal nog steeds naar Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland kunnen reizen vanuit ons land met enkel een identiteitskaart of een paspoort. Ook zal je nog steeds met een Belgisch rijbewijs kunnen rondrijden in deze landen. Bovendien verandert er voorlopig niets voor Europeanen die in het VK wonen, werken of studeren en Britten die in Europa wonen. Het Verenigd Koninkrijk heeft de Europese douane-unie verlaten, maar er komen pas na de overgangsperiode douanecontroles tussen de EU en het VK. Ook veranderen de invoertarieven op Britse producten die de Europese Unie binnenkomen, voorlopig niet.

Onderhandelingen in Brussel én Londen

EU-onderhandelaar Michel Barnier is al druk bezig met de voorbereidingen voor de gesprekken die niet langer enkel in Brussel maar ook in Londen zullen plaatsvinden. Dat is nieuws. Wanneer de EU over handelsrelaties onderhandelt, worden de Europese ambtenaren vaak naar die landen in kwestie gestuurd.

Barnier wil eerst een week onderhandelen met de Britten. Daarna wil hij een week om alle parlementen hun zegje te laten doen over wat er op tafel ligt. Hierna wil Barnier nog een week om een nieuwe onderhandelingsfase voor te bereiden.

Onhaalbare deadline

Het blijft nog afwachten wat voor een handelsovereenkomst de Britten in de toekomst met de EU willen. Willen ze dezelfde regels en standaarden die van kracht waren, behouden of gaan ze voor andere afspraken? In dat laatste geval zouden de onderhandelingen wel eens moeizaam kunnen verkopen.

Op 31 december 2020 zouden de onderhandelingen rond moeten zijn, maar Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen liet al weten dat die deadline wellicht niet gehaald wordt. Daarom koos de EU ervoor om de onderdelen waarover een akkoord bereikt wordt, alvast vanaf 1 januari 2021 te laten ingaan.

Visserij, veiligheid en Ierse grens

Eén van de eerste onderwerpen waarover onderhandeld wordt, is de visserij. Het is de bedoeling om daarrond al voor de zomer een akkoord te vinden. Ook de externe veiligheid zal snel op de agenda staan. Er zal gesproken worden over de eventuele samenwerking bij grote aanslagen, militaire operaties en oplopende spanning in Iran en Irak.

Een ander heikel punt wordt de discussie over het vrij verkeer van personen tussen de EU en het VK. Zo willen sommige Britse hardliners dat er een harde grens met controles komt tussen de EU en het VK. Dit zou echter ook een harde grens betekenen tussen Noord-Ierland (dat bij het VK hoort) en de Ierse republiek (dat bij de EU blijft). Heel wat analisten en opiniemakers vrezen dat zo’n harde grens de aloude spanningen tussen unionisten en republikeinen in Noord-Ierland weer zal aanwakkeren.

Meerderheid van Johnson

Langs de Britse zijde belooft alles vlotter te verlopen dan de voorbije jaren. Zo heeft de Britse premier Boris Johnson in het Lagerhuis een meerderheid van meer dan tachtig zetels.

Vooral de hoofdonderhandelaars van de EU en het VK zullen elkaar naar verwachting het leven zwaar maken.