Het is intussen meer dan drie weken geleden sinds Mahsa Amini, een Koerdisch-Iraanse vrouw van 22 jaar, stierf nadat ze gearresteerd werd door de islamitische zedenpolitie. Na haar dood is in Iran een protestgolf uitgebarsten. Intussen laten de demonstranten zich bij hun protest inspireren door steeds meer Iraanse celebrity’s, die de sociale media benutten om kritiek op het theocratische regime te spuien.

Het wijdverbreide protest naar aanleiding van de dood van de jonge vrouw – het voorbije weekend trokken zelfs 2.000 mensen door de straten van Brussel om te protesteren tegen het Iraanse regime – wordt nu ook gekruid door de eis voor de aanstelling van een seculiere, democratische regering.

De mysterieuze verdwijning en dood van Nika Shakarami, een 17-jarige demonstrant die volgens de autoriteiten van een gebouw is gevallen, heeft de woede van de activisten nog vergroot.

Daarbovenop is de maatschappelijke gisting geïntensiveerd door de sociale media en, in sommige gevallen, door beroemdheden met een grote online aanhang.

Hymne van een generatie

Wat ging hieraan vooraf? Een video op de Instagrampagina van de Iraanse muzikant Shervin Hajipour werd in twee dagen tijd meer dan 40 miljoen keer bekeken. Ze leverde de 25-jarige artiest een week hechtenis in een Iraanse gevangenis op voordat hij op borgtocht werd vrijgelaten.

Toen hij de clip van zijn song over het verlangen van jonge Iraniërs “naar een normaal leven” en “naar vrijheid” online gooide, wist de jongeman echter niet dat zijn woorden een intentieverklaring zouden worden voor protesteerders die het theocratische regime willen zien verdwijnen. Baraye, zoals het lied heet, wordt nu alom beschouwd als de hymne van de jongere generatie in Iran, die een moderne levensstijl wil en zich niet identificeert met de heersende islamitische dictatuur.

“Bij gebrek aan normale politieke partijen kondigde deze jongeman aan wat jonge demonstranten willen”, zegt Hamid-Reza Jalaeipour, een socioloog, aan de Financial Times (FT). In de afgelopen drie decennia is er verandering gekomen in de Iraanse samenleving, zij het langzaam, stelt hij. Maar nu is er een “sociale revolutie in de maak”.

Voetballer en actrices

Het gebruik van sociale media om de situatie in Iran onder de aandacht te brengen, is al snel wijdverbreid geworden onder entertainers, weet de Britse zakenkrant FT.

Zo moedigt Ali Karimi, een voormalige voetbalster met 13,3 miljoen volgers op Instagram, die Iran onlangs heeft verlaten, mensen actief aan om voor hun rechten op te komen. “Mijn lieve Nika! Alle Iraniërs schamen zich voor de manier waarop je bent vermoord. Rust in vrede mijn dochter”, klinkt het in een van zijn recente posts.

Nu ook video’s van jongeren die slaags raken met de oproerpolitie viral gaan, heeft het Iraanse leiderschap echter de toegang tot Instagram en WhatsApp beperkt.

Mahtab Keramati, een actrice en Goodwill Ambassador van Unicef Iran, deelde recent foto’s van negen tieners die tijdens de protesten waren gedood, gewond of gearresteerd. Zij verwijderde vorige week vrijdag echter deze post, wat de verdenking voedt dat zij dit deed onder druk van de veiligheidstroepen.

Hedieh Tehrani, een andere populaire actrice, zei op haar Instagramaccount dat ze een waarschuwing had gekregen van de veiligheidsdiensten van de mollahs, de sjiitische geestelijken die een hoge rang in de theocratie bekleden. De veiligheidsfunctionarissen opperden dat ze voorzichtig moest zijn met wat ze post op haar account met 967.000 volgers.

“Stem van de vijand”

Volgens de Iraanse autoriteiten zijn het buitenlandse regeringen die de protesten aanwakkeren. En zouden de Iraanse celebrity’s die nu “olie op het vuur gooien”, beter moeten weten. Dat laatste stelt Gholam-Hossein Mohseni-Ejei, hoofd van de Iraanse rechterlijke macht. Volgens hem laten “degenen die beroemd zijn geworden met de steun van dit systeem nu de stem van de vijand horen”. 

Grootayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider binnen het mohammedaanse regime, zei dat de woorden van “een paar sport- en kunstfiguren” die de kant van de demonstranten kozen “geen aandacht waard zijn” en “geen betekenis hebben”.

Recent werd door antiregimeactivisten nog een live-uitzending op de staatstelevisie gehackt. Bij hun operatie hebben de hackers een nietsvermoedend televisiepubliek een bewerkte afbeelding van de grootayatollah laten zien. In de beeltenis was hij omringd door vlammen, en werd hij in verband gebracht met de dood van Amini. 

(as)