De PTB is dé politieke sensatie van het moment in Wallonië: ze zijn tweede partij, met meer dan 20 procent in de peilingen. Daardoor duikt in Franstalig België een felle discussie op: moet er een cordon sanitaire komen tegen de communisten? De liberalen van MR zegden al niet met de PTB in zee te willen, ook het cdH doet dat nu. Maar de PS wil geen kleur bekennen.

Krijgen we communisten in de regering of niet, na 2019? In Vlaanderen is dat een wat abstracte vraag, in de peilingen haalt de PVDA op dit moment net iets meer dan 5 procent. Dat betekent hooguit een paar zeteltjes, geen regeringspartij dus.

Maar in Wallonië is het andere koek: daar is Raoul Hedebouw een gigantisch politiek fenomeen, en stoomt de partij in de peilingen door. Zeker na de Publifin-affaire heeft de PS een geweldig oplawaai gekregen en is ze in Wallonië ondertussen nipt kleiner dan de PTB. Beide partijen zitten rond de 20 procent in de peilingen.

Wie wil ermee in bed?

Daarmee duikt een interessant debat op: wie wil er straks eventueel gaan regeren met die PTB en Hedebouw in Franstalig België? De MR heeft al heel duidelijk aangegeven dat zij een veto stellen: net zoals ze met extreemrechts niets te maken willen hebben, is dat met extreemlinks ook geen optie.

Opvallend is dat cdH-voorzitter Benoît Lutgen zich daar nu bij aansluit. Voor hem kan een coalitie met de PTB nooit, zo zei hij op La Première. “Akkoorden sluiten met de PVDA? Dan zeg ik duidelijk nee. Ook al kregen wij in het verleden meer met extreemrechts te maken, heb ik wegens al zijn mogelijke afwijkingen niet meer sympathie voor het radicale extreemlinks.”

“Er rest ons nog anderhalf à twee jaar de tijd om te voorkomen dat deze extreme en radicale formatie, extreemlinks en marxistisch, de peilingen waarmaakt bij de verkiezingen. Dat zou een economische ramp zijn, vooral in Wallonië”, zo zei Lutgen.

In Vlaanderen raakte Vlaams Belang nooit in één enkele coalitie

De stelling van Lutgen is wel belangrijk: ondanks het feit dat het cdH is weggezakt naar een schamele 10 procent in de peilingen, liggen de christendemocraten wel in het midden van het bed in Wallonië. En ook opvallend: Lutgen trekt de gelijkenis met extreemrechts. Tegen Vlaams Belang en Front National werd in de jaren ’90 daarvoor het concept ‘cordon sanitaire’ geïntroduceerd: de formele belofte om nooit met die partijen te gaan regeren. Alle andere partijen sloten zich daarbij aan. Ondertussen is dat in Vlaanderen niet meer het geval, op papier doet N-VA niet mee aan dat cordon. In praktijk sluiten ze geen coalities met Vlaams Belang, ook niet op gemeentelijk niveau.

Het is vooral de PS die nu kleur moet bekennen. Maar die zitten heel moeilijk: de PTB is vooral voor hen bedreigend. Hen mee in het bad van het beleid nemen is meteen de beste garantie om ze opnieuw kleiner te krijgen. Een cordon sanitair tegen een partij die boven de 20 procent uitkomt, dat ligt politiek al niet meer zo makkelijk. “Over coalities spreken we pas na de verkiezingen”, was de droge reactie van de PS.

De grote vraag ligt in 2018 al op tafel: lukt de PTB of PVDA erin om in een paar steden en gemeenten in coalities op te duiken? In Vlaanderen sloten N-VA en Open Vld al expliciet zo’n coalities uit. Bart De Wever (N-VA) en Gwendolyn Rutten (Open Vld) riepen ook de linkse partijen in Vlaanderen op kleur te bekennen.

Maar bij sp.a en Groen hoor je zo’n veto niet. Beide partijen zitten in Borgerhout al samen in de meerderheid met PVDA, het zou dus wat vreemd zijn om nu plots de communisten af te vallen. Maar 2018 wordt deze keer wel veel bepalender: als de PTB in Wallonië en PVDA in Vlaanderen kunnen inbreken in coalities in de grote steden, dan ligt de weg wagenwijd open voor een deelname aan de macht in 2019.