Over de hele wereld zijn gezondheidsexperts in de ban van een nieuwe variant van het coronavirus dat begin december voor het eerst opdook in de Chinese stad Wuhan. Al meer dan 800 mensen zijn besmet en er is al sprake van 26 sterfgevallen. De meerderheid van de besmettingen zijn in China opgedoken, maar ook in Zuid-Korea, Japan, Taiwan, Thailand, Macau, Hongkong en de VS zijn er mensen getroffen door het virus. Wat is het coronavirus precies en hoe gevaarlijk is het?

Eind december brachten de Chinese autoriteiten de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties, op de hoogte van het onrustwekkende nieuws. In de stad Wuhan deed er een nieuw, onbekend virus de ronde dat mensen zwaar ziek maakte met symptomen die vergelijkbaar zijn met een longontsteking. Het virus verspreidde zich snel, ook buiten Wuhan.

Coronavirussen zijn in feite niets echt iets nieuws. Ze komen voor bij allerlei diersoorten en kunnen op termijn zo evolueren dat ze ook mensen kunnen besmetten, wat nu gebeurd is. Eerdere voorbeelden van zo’n virussen zijn het SARS-virus in 2002 en het MERS-virus in 2012.

Vleermuizen of slangen

Het coronavirus, waarrond vandaag veel te doen is, is naar alle waarschijnlijkheid mensen beginnen besmetten op de vismarkt in Wuhan. Toch zijn wetenschappers er nog niet uit van welk dier dit virus afkomstig is. Een team van Chinese onderzoekers beweert op basis van de genetische informatie van het virus dat het virus afkomstig is van slangen. Een andere paper spreekt dat tegen en stelt dat de genetische informatie van het nieuwe virus voor 96 procent overeenstemt met dat van een virus bij vleermuizen. Zowel het SARS- als het MERS-virus vond zijn oorsprong bij vleermuizen.

Dit nieuwe virus is helemaal niet hetzelfde als SARS, dat ook in China zijn oorsprong kende. Toch zijn er gelijkenissen met het SARS-virus. Wetenschappers en beleidsmakers kunnen dus lessen trekken uit de vorige epidemie om de huidige zoveel mogelijk in te perken.

Transparantie van Peking?

Ten tijde van de SARS-epidemie hielden de Chinese autoriteiten informatie achter voor de WHO. China is vandaag de dag nog steeds een autoritaire staat die internationale en westerse organisaties wantrouwt. Dit keer was Peking er echter als de kippen bij om de WHO te verwittigen.

Toch blijven heel wat critici en Chinese burgers sceptisch. Zo wordt er gevreesd dat Peking het aantal slachtoffers van het virus minimaliseert en sommige besmettingen en overlijdens classificeert als longontsteking.

China is trouwens lang niet het enige land dat dit soort informatie achterhoudt voor de internationale gemeenschap. Zo logen heel wat Amerikaanse steden al over de hoeveelheid lood in hun kraantjeswater.

Weinig kans op sterven

De hamvraag is natuurlijk hoe gevaarlijk dit coronavirus precies is. Momenteel is dat moeilijk in te schatten. Zo variëren de symptomen bij besmette mensen sterk. Sommige patiënten hebben slechts milde klachten, terwijl er ook een aantal overlijdens gemeld zijn. Volgens de WHO valt een kwart van de besmettingen te categoriseren als “ernstig”. Momenteel staat het overlijdenspercentage op 4 procent, maar dat aandeel zou nog kunnen veranderen naarmate de epidemie verder uitbreidt.

Bij SARS stond het overlijdenspercentage op 14 tot 15 procent. Dit keer zijn het vooral oudere mensen die aan de gevolgen van het coronavirus overlijden. Ze hebben steeds ook andere gezondheidsproblemen, zoals hartproblemen, diabetes en hoge bloeddruk.

Besmetting door intiem contact

Hoe snel en gemakkelijk het virus van de ene naar de andere persoon verspreidt, is niet geweten. Vooral familieleden en verplegers van besmette personen zouden het virus zelf opgelopen hebben. Experts zijn er dus zo goed als zeker van dat het virus enkel doorgegeven kan worden bij mensen die van dichtbij contact met elkaar hebben. Wellicht vindt besmetting plaats door te niezen of te hoesten.

De WHO meldde op 23 januari 2020 dat het virus al minstens in vier generaties doorgegeven is. Dat wil zeggen dat één persoon ziek geworden is (wellicht besmet door een dier) en het virus doorgegeven heeft aan iemand anders, die persoon gaf het virus dan weer door aan iemand anders.

Quarantaines en andere maatregelen

De WHO schat momenteel dat elke besmette persoon tussen 1,4 en 2,5 mensen zal besmetten. Op het hoogtepunt van SARS waren dat 2 tot 5 besmettingen. De WHO wijst er ook op dat het aantal besmettingen beperkt kan worden door quarantaines en andere maatregelen. China speelt daarop in en heeft intussen tientallen miljoenen mensen in quarantaine gezet. Dertien grote Chinese steden zijn vrijwel volledig van de buitenwereld afgesloten. Het toerisme naar acht grote steden werd stilgelegd en sites zoals de Grote Muur en de Verboden Stad zijn voorlopig niet meer toegankelijk voor het publiek.

Geen gevaar voor België

Moet je de jongste tijd veel hoesten en heb je schrik dat je zelf het virus opgelopen hebt? Als je recent niet naar de Chinese stad Wuhan geweest bent en niet in contact geweest bent met iemand die Wuhan bezocht, is de kans enorm klein dat je het virus opgelopen hebt. De overgrote meerderheid van de besmettingen zijn in die stad te situeren. Wellicht heb je dus een verkoudheid of de griep. Als je hoest aanhoudt, kan je best eens langsgaan bij je huisdokter.

Tot nu toe is er nog niets over Belgische besmettingen bekend. Als je echt paranoïde bent, kan je best dezelfde technieken toepassen, die je ook tegen griep kunnen beschermen: was je handen, hoest op je hand en blijf weg van mensen die ziek lijken.

Bovendien benadrukt de FOD Volksgezondheid dat er in België geen reden tot grote ongerustheid over het coronavirus is. Dat melden de kranten van De Persgroep. Er is momenteel zelfs geen negatief reisadvies voor China van kracht. Toch werd een uitwisselingsproject van de KU Leuven met China onlangs afgeblazen. Wie toch naar de stad Wuhan reist, wordt afgeraden om dierenmarkten te vermijden, rauw vlees te eten en contact met zieke mensen te hebben.