Spotify is dé muziekstreamingdienst bij uitstek. Het is veruit de grootste dienstverleners in de sector, met maandelijks zo’n 550 miljoen actieve gebruikers. De app is populair over de hele wereld. En zo ook bij criminele organisaties.

De context: Spotify wordt alsmaar belangrijker: voor gebruiker, creator als crimineel.

• De artiesten wiens muziek of podcasts via Spotify te beluisteren zijn, verdienen daar natuurlijk ook graag geld aan. In de tijd dat cd’s en platen tot het verleden behoren, en streaming veruit de populairste manier van muziek luisteren is, is dit misschien zelfs de belangrijkste inkomst voor muzikanten.
• Het Zweedse Svenska Dagbladet onthult nu dat ook criminelen gebruik maken van de streamingdienst. Waarschijnlijk ook om te luisteren, maar vooral om geld wit te wassen. Journalisten van de krant spraken met enkele van hen, en met de politiediensten.

Honderd zalmen

Hoe werkt het? Hoe slagen criminelen erin hun geld wit te wassen?

• Hoe criminele bendes hun geld verdienen is ondertussen wel bekend: afpersing, diefstallen, drugs- en wapenhandel, prostitutie; noem het maar op. Maar wat doe je vervolgens met dat geld?
• De eerste stap is het geld omzetten in cryptomunten, zoals bitcoin. Dit is voor overheden veel moeilijker te traceren dan cash geld of bankrekeningen. Vervolgens kopen de criminelen ‘nep-luisterbeurten’ op Spotify. Een hoop bots luisteren naar muziek van enkele artiesten die deel uitmaken van de criminele bendes. Die muzikanten worden betaald voor de luisterbeurten: dat geld wordt vervolgens verdeeld onder artiest en platenlabel. Alleen, die platenlabels werden opgezet door de criminele bendes zelf, die dus zo hun cryptomunten kunnen omzetten in ‘legitiem’ geld.
• Een van de criminelen geeft aan dat het enkel de moeite is met grote bedragen: “Dit doe je niet als je honderd zalmen (Zweedse kronen) wilt wassen, want dan verlies je onderweg te veel. Maar als je een paar konijnen (miljoenen) wilt witwassen, is dat natuurlijk prima.”
• Een miljoen streams levert ongeveer 40.000 tot 60.000 Zweedse kroon op, of omgerekend 3.450 tot 5.180 euro. Je moet dus al heel wat geld pompen in luisterbots voor je een degelijke hoeveelheid geld (in de vorm van royalty’s) uit het systeem haalt.
• In een reactie aan de Zweedse krant laat Spotify weten “geen bewijs te hebben dat het witwassen van geld via Spotify heeft plaatsgevonden”. Volgens het bedrijf heeft het systemen die afwijkingen detecteren en op zoek gaan naar kunstmatig gecreëerde luistercijfers.

Daniel’s 30-second Jam

Niet voor het eerst: Spelen met luistercijfers, het gebeurt regelmatig op Spotify.

• Uit onderzoek van de Amerikaanse bank JP Morgan blijkt dat zo’n tien procent van alle streams gegenereerd wordt door geautomatiseerde luisterbeurten. “Als iemand zijn eigen nummer van 30 seconden uploadt, zijn gsm programmeert om het nummer 24 uur per dag af te spelen, verdient die aan het einde van de maand 1.200 dollar in royalty’s”, zo schreef Julian Klymochko, de CEO van investeringsfonds Accelerate op X.
• Klymochko’s tweet (of X) kreeg snel een antwoord van Daniel Ek, de CEO van Spotify: “Als dat waar was, zou mijn eigen afspeellijst ‘Daniel’s 30-second Jam’ op repeat zijn. Maar even serieus, dat is niet hoe ons royaltysysteem werkt”.
• Hetzelfde staat, in iets officiëlere woorden, op de website van Spotify: “In tegenstelling tot wat je misschien hebt gehoord, betaalt Spotify artiesten geen royalty’s op basis van hun afspeel- of streamratio. De betalingen die ze krijgen kunnen variëren, afhankelijk van verschillen in hoe hun muziek wordt afgespeeld of welke akkoorden ze hebben met labels of verdelers.”

(nd)