Een film waar je weinig van verwacht had, maar die zo hard raakt dat je lang naar de juiste woorden moet zoeken. En een film waar je veel van verwacht had die teleurstelt. Moraal van het verhaal: verwachtingen zijn ook niet alles.

Capharnaüm: Iedereen met een hart zal stevig getroffen worden door deze beenharde, maar diepmenselijke film.

Het heeft even geduurd voor we wat konden schrijven over Capharnaüm, want nog maar zelden hadden ze ons zo bij elkaar kunnen vegen na een film. Capharnaüm vertelt een verhaal van kinderverwaarlozing en doet dat op zo een confronterende, maar tegelijkertijd menselijke manier dat je niet anders kan dan beginnen wenen wanneer de aftiteling over het scherm begint te rollen.

Capharnaüm is niet de grootste of bekendste productie van het jaar, maar deze film uit Libanon is zonder twijfel directe concurrentie voor Girl van Lukas Dhondt wanneer de Oscarnominaties in de categorie Beste Buitenlandse Film zullen worden uitgereikt. Met ook al Cold War in diezelfde competitie wordt het daar naast overbevolkt ook stilaan razend interessant.

Hoofdfiguur in Capharnaüm is Zain (Zain Al Rafeea), een jongen van een jaar of twaalf die wanneer de film begint gehandboeid vanuit de jeugdgevangenis de rechtbank wordt binnen geleid. Onze haren gaan al recht overeind staan, op dat moment, zonder dat we het verhaal van Zain kennen, want zo’n kleine jongen boeien, dat doe je niet. “Een zware jongen”, denken we wanneer we vernemen dat Zain iemand neergestoken heeft en wanneer hij blijft volhouden dat hij het deed “omdat het een klootzak was”.

Zain is in de rechtbank omdat hij zijn ouders (Fadi Yousef & Kawsar Al Haddad) wil aanklagen omdat ze hem op de wereld hebben gezet. Hij heeft daar nooit om gevraagd, vertelt hij. Pas daarna krijgen we in flashbacks het volledige verhaal te zien. Van Zain die in armoedige omstandigheden leeft tussen veel te veel broers en zussen die geen ruimte hebben om te leven, geen deken hebben om onder te slapen en amper voldoende te eten hebben. Voor Zain is de grens bereikt wanneer zijn lievelingszusje Sahar (Haita ‘Cedra’ Izzam) wordt uitgehuwelijkt op haar elfde aan hun huisbaas, Assaad (Nour El Housseini).

Zain trekt de straat op, wordt onder de hoede genomen door de Ethiopische vluchtelinge Rahil (Yordanos Shiferaw) en wanneer Rahil verdwijnt neemt Zain de zorg voor haar kleintje Yonas (Boluwatife Treasure Bankole) zo goed en zo kwaad als hij kan onder zijn hoede.

Het lijkt alsof we al veel weggegeven hebben nu, maar niets bereidt je voor op de beenharde beelden die je in deze film te zien zal krijgen. Of het nu gaat om kinderen die zich al vanaf veel te vroege leeftijd moeten afvragen hoe ze vanavond weer aan eten gaan raken, om ouderen die moeten bijklussen als nep Spider-Man in een attractiepark of om mensenhandelaars die profiteren van de miserie van anderen, maar dat ook maar gewoon doen om zelf te kunnen overleven: het raakt allemaal.

“Het is maar fictie”, kan je dan denken om het allemaal wat verder van je af te schuiven, maar dat is het niet. Er zit niets in de film dat regisseur Nadine Labaki niet met eigen ogen gezien heeft. Ze heeft uitgebreide research uitgevoerd door in haar eentje door achtergestelde buurten te wandelen, jeugdgevangenissen en tuchthuizen.

Daarnaast vertolken alle acteurs in de film mensen met gelijkaardige levens dan die van hun personage. Zain is een jonge vluchteling uit Syrië, Rahil had geen papieren en kon elk moment het land waar ze verbleef worden uitgezet en het personage van Zains moeder werd geïnspireerd door een vrouw die Nadine Labaki op haar research ontmoette die 16 kinderen had waarvan er al zes overleden waren en anderen in een weeshuis werden opgenomen wegens te schrijnende verwaarlozing.

Het is zo’n film die je doet beseffen hoe fucking goed we het hier hebben. Zo’n film die ons doet beseffen dat je kans op geluk toch nog vooral bepaald wordt door waar je wieg staat. En ook een film die moet doen nadenken over de verantwoordelijkheid van ouders: is het écht verantwoord dat elke idioot – ook als je er de financiën noch de omstandigheden noch de kunde voor hebt? – zoveel kinderen op deze wereld mag zetten als hij wil.

Capharnaüm is zo een zeldzame film die je mee naar huis neemt en in je rugzak stopt voor (hopelijk) de rest van je leven en lijkt zelfs meer op een levenservaring dan op een film.

Score: 9/10

Widows: zeer degelijk maar met een stuk minder impact dan de vorige films van Steve McQueen.

We keken ontzettend uit naar Widows, want als Steve McQueen een film draait weten we ondertussen dat dat eentje is waar je naartoe moet. McQueen maakte met Shame en 12 Years A Slave twee van onze favoriete films uit het recente verleden. Precies daarom doet het zo’n pijn om te schrijven dat hij met Widows gewoon een degelijke film gemaakt heeft, maar dus wel onder die hoogte blijft waar hij zijn eigen lat met zijn eerdere films zelf gelegd heeft.

Widows vertelt het verhaal van vier weduwen die tot over hun oren in de schulden terecht komen wanneer hun echtgenoten – beroepscriminelen – om het leven komen bij een klus. Veronica (Viola Davis), Alice (Elizabeth Debicki), Linda (Michelle Rodriguez) en Belle (Cynthia Erivo) kennen elkaar in eerste instantie niet, maar wanneer Veronica het notaboekje van haar man (Liam Neeson) vindt waarin ook de volgende klus beschreven staat, worden de vrouwen bij elkaar gebracht en besluiten ze om hun lot in eigen handen te nemen.

Is het het ontbreken van Michael Fassbender dat we missen aan Widows? Nee, het is helaas veel meer dan dat. Het is de gewonigheid van de film. De plottwist die we al van ver zien aankomen. En de bij- en tussenplots die er soms met de haren bij gesleurd lijken om toch nog iets echt te vertellen te hebben.

Het is Gillian “Gone Girl” Flynn die samen met Steve McQueen het scenario bij elkaar heeft gepend en het is diens stempel die in de film wordt doorgedrukt, meer dan die van Steve McQueen zelf. Deze film heeft niets van de diepgang van Shame of 12 Years A Slave en zou uit het brein en het oog van een dozijn andere regisseurs kunnen komen. De eigenheid van Steve McQueen, zijn traagheid en zijn esthetiek: dat zijn dingen die we missen in Widows.

Wat deze film redt van de vergetelheid is de uitstekende cast. Viola Davis kan eens echt laten zien wat ze in haar mars heeft, maar ondanks al de vrouwen in de cast zijn het toch weer de mannen die met de meeste pluimen gaan lopen. Deze intiem acterende Liam Neeson willen we vaker zien, zeker, maar het zijn Colin Farrell en Robert Duvall (als vader en zoon Mulligan) en Daniel Kaluuya, die de psychopaat Jatemme Manning speelt, die hier de show stelen. Volgens McQueen hebben Farrell en Duvall het grootste gedeelte van hun dialogen bij elkaar geïmproviseerd. Als dat waar is is het meteen ook ontzettend straf, want het zijn de scènes tussen die twee klasbakken die ons toch het advies doen geven om de film twee uur van je levenstijd te geven.

Als deze film een Oscarsucces zal worden dan zal dat toch vooral bij de cast liggen. Het is voor eens en voor altijd bewezen: Steve McQueen kan ook gewoon een degelijke film draaien.

Score: 7/10