De zomer uitwijven, dat is voorlopig nog niet aan de orde. En daarom trekken we met De Patrick naar een naaktstrand. Niet dat het daar zo’n vrolijke bedoening is, want de Patrick in kwestie is zijn favoriete hamer kwijt. De Patrick komt op woensdag 28 augustus in de zalen.

We hebben ‘De Patrick’ gezien en geloof ons maar op ons woord als we zeggen dat dit een grote kanshebber is voor de prijs van “Beste Vlaamse film van het jaar.” Regisseur van dienst was dan ook Tim Mielants die eerder zijn strepen al verdiende bij internationale televisiereeksen van topniveau zoals Peaky Blinders en Legion. Onze openingsvraag: waarom moest het verhaal zich per se op een naaktstrand afspelen?

Tim Mielants: Totale vrijheid. Eén zijn met de natuur. Dat zijn de ideeën die mensen krijgen bij naaktheid. Maar wat ik dan interessant vind is dat er ook een hek staat rond die camping: aan de ene kant van dat hek mag je naakt zijn, aan de andere kant niet. Daar sta je dan met je totale vrijheid. Mensen zitten heel vaak vast in een soort gevangenis: een dorp of een gemeenschap waarin ze leven. Dat vond ik zo interessant aan dat naaktstrand in ‘De Patrick’: die beslotenheid van die gemeenschap.

Kevin Janssens: Dat beginshot vertelt wel heel veel over de leefwereld van Patrick: hij is naakt, vrij en gelukkig. Hij is tevreden met wie hij is.

Niet op hun mooist

De mensen die we zien zijn niet op hun mooist, letterlijk. De naaktheid in de film is confronterend, maar ook eerlijk.

Mielants: Ik was op geen enkele manier geïnteresseerd in naaktheid in een seksuele context. Eerder wat jij zegt.

Janssens: De naaktheid zorgt ervoor dat de personages zich nergens achter kunnen verbergen: je ziet iedereens tekortkomingen, de imperfectie.

Mielants: Ik wou eerlijk zijn ten opzichte van een jeugdervaring die ik heb gehad. Ik ben in 1985 zelf met mijn ouders naar een nudistencamping geweest en sindsdien is bij mij het idee beginnen rijpen om iets met die ervaring te doen. Ik vond alles daar toen mysterieus en vreemd, maar dat is natuurlijk ook de waarneming van het zesjarige kind.

In een review in The Hollywood Reporter wordt De Patrick een tragikomedie genoemd. Ik vind dat een niet zo passend hokje eigenlijk.

Mielants: Ik heb moeite met er iets op te kleven. De film is in verschillende fases ontwikkeld met grote tussenpauzes. Soms was ik een jaar of twee met iets anders bezig. Volgens mij is het daardoor dat er verschillende genres in deze film gekropen zijn, omdat er telkens nieuwe inspiratiebronnen kwamen die de film dan weer een nieuwe richting uitstuurden. De film flirt zelfs met thriller en horror, maar tegelijkertijd zit er mysterie in, drama en toch ook wel een komisch element. Ik denk dat het afhangt van het soort persoon die je zelf bent welk element voor jou doorweegt.

Kevin, jij bent 17 kilogram bijgekomen op zeven weken, naar verluidt. Is dat dan puur door te zetelhangen en ongezond te eten?

Janssens: Ik ben iemand die altijd heel gezond heeft geleefd. Ik sportte nagenoeg elke dag. En ineens moest ik die levenswijze omgooien naar iets dat ronduit bacchanaal werd. ’s Morgens, ’s middags, ’s avonds en tussendoor rommel van de zuiverste soort eten en helemaal niet meer sporten. Ik merkte dat mijn gemoedstoestand daar heel erg door op de proef werd gesteld. Na vier weken begon ik mezelf echt af te vragen wat ik aan het doen was. Het fysiek en mentaal best intens. Je ademt anders, beweegt anders en begint anders te denken.

Escapisme

Laten we even duidelijk zijn: de film gaat niet over een hamer. De hamer is een grote metafoor voor de orde die chaos wordt voor Patrick.

Mielants: Voor zijn vader sterft gaat Patrick zelfs niet op zoek naar zijn hamer. Maar als zijn vader sterft verandert alles en ik denk dat we dat wel herkennen. Als iemand dicht bij ons sterft durven we al eens ons leven evalueren: “Waar sta ik?” “Ga ik dit heel mijn leven doen?” Dat soort existentiële vragen. Vaak ontwijken we die soort confrontaties. Patrick probeert van die vragen weg te vluchten. Het is een soort escapisme.

Janssens: Stel dat een sterrenchef zijn favoriete mes verliest. Ik kan me voorstellen dat die chef dan heel neurotisch op zoek kan gaan naar een bepaald, perfect, mes. Iedereen heeft dat wel ergens in zich schuilen. Patrick gelooft ergens dat als hij zijn hamer terug vindt, dat hij dan ook zijn vader terugvindt. Voor mij is De Patrick naast een verhaal over rouw ook een verhaal over loslaten. Iedereen rouwt ook anders: de ene vliegt in de drank, een ander vlucht in zijn werk of stopt zich vol met eten. Patrick gaat op zoek naar zijn hamer.

Mielants: Voor zijn vader sterft is voor Patrick het leven goed zoals het is. Hij is min of meer tevreden. Het zijn de andere mensen die vinden dat Patrick iets met zijn leven moet doen. Terwijl maar één iemand dat kan beslissen en weten en dat ben je zelf.  Ik heb ook niks tegen ambitie, voor de duidelijkheid. Als je zelf tevreden bent met wie je bent en wat je doet, dan maakt het niet echt uit of je nu wel of niet ambitieus bent. Het is wel mijn ervaring geweest dat mensen respect hebben voor ambitie en neerkijken op mensen die geen ambitie hebben.

Stel dat ik iemand ben die niet echt wil werken. Ik wil zoveel mogelijk boeken lezen in mijn leven, dat is mijn doel. Ik heb dan wel een zekere ambitie, maar op een ander niveau dan diegene die in de maatschappij met respect bekeken wordt. Ik ga niet rijk worden en veel mensen gaan me een luiaard vinden.

Mielants: Ja, en dat is jammer hé. Het is ook daarover dat de film voor een stuk gaat: dat je niet echt kan doen wat je eigenlijk zelf wil. Dat is precies wat mij ook altijd gestoord heeft in mijn leven: mensen zeiden mij altijd waar ik van moest dromen en zeiden hoe ik gelukkig moest worden en zeiden dat ik een carrière moest hebben en hoe die moest lopen.

Janssens: Ik ben iemand die die ambitie wel nodig heeft. Moest ik geen ambitie hebben in mijn vak dan zou ik ook niet echt weten wat ik hier op deze planeet zou moeten doen. Mijn werk is mijn zingeving. Vroeger werd ik kwaad van een slechte recensie, maar dat heb ik leren loslaten. Zelfs de grootste acteurs hebben tegenstanders en je kan nooit voor iedereen goed doen. Ik kan je verzekeren: sinds ik dat kan is er een rust over me neergedaald. (lachje)

Vechten in een caravan

Tijdens de vechtscène in de caravan dacht ik: hier heeft Tim het zichzelf lekker moeilijk gemaakt.

Mielants: (lacht) Ja. Bewust misschien wel. Hoe meer je jezelf in een hoek duwt, hoe creatiever je soms wordt. Ik wilde de confrontatie tussen die twee personages niet in beeld brengen door een grote dialoog, want dat is niet wie Patrick is, maar door een filmische confrontatie. Het is een soort visueel conflict. Die scène was overigens vooral lol.

Herman en Nathalie kijken totaal anders naar Patrick: Nathalie heeft oog voor zijn talent, Herman bijt Patrick op een bepaald moment toe dat mensen zoals hij de wereld kapot maken. Voor mij staan die personages diametraal tegenover elkaar.

Mielants: Ik heb het niet bewust gedaan, maar nu ik het je hoor vertellen denk ik wel dat het klopt. Ze zeggen allebei tegen Patrick: “Doe iets met je leven, maar blijf hier niet op de camping.” Nathalie doet dat op de positieve manier, Herman op de negatieve manier. Nathalie zegt zelfs letterlijk: “Die losers verdienen jou niet.” Ik vind je analyse heel hard kloppen.

“Minder tekst! Minder tekst!”

Ik hield van de traagheid van de film, van de trage camerabewegingen en de vele stiltes. De grote worstelingen van Patrick spelen zich vanbinnen af.

Mielants: Ik ben blij dat je dat zegt. De Patrick is geen film die je bij het handje pakt. We proberen de kijker uit te nodigen om zijn eigen ding ermee te doen. En dan denk ik dat tijd noodzakelijk is om de kijker die tijd te geven. Als mensen er hun eigen ding mee doen, dan ben ik een tevreden mens.

Janssens: In de eerste versie van het scenario had Patrick nog meer tekst. En toen zei ik tegen Tim “Minder tekst! Minder tekst!” (lacht) Je moet als kijker een soort projectie kunnen hebben van wat er in hem omgaat. Sociaal en emotioneel heeft hij ook moeite om zich open te stellen. Iedereen om hem heen is voortdurend aan het praten, Patrick laat alles maar over zich heen komen terwijl hij in zijn eigen wereldje zit.

Ik had tijdens het kijken de hele tijd het gevoel dat je Patrick ergens zou kunnen plaatsen op de as van de autismespectrumstoornis. Hij is sociaal onhandig, maar zeer getalenteerd en hij kan zich heel erg focussen op één ding.

Mielants: Dat kan dat jij dat erin ziet, maar wij hebben het nooit zo bedoeld. Patrick is sociaal teruggetrokken, maar ik heb niet de neiging om een etiket op Patrick te kleven. Maar ik kan wel zeggen dat je niet de enige bent die mij er al naar gevraagd heeft. (lacht)

Janssens: We hebben het alleszins nooit zo benaderd. Voor ons zit hij in een existentiële crisis waar hij heel erg moeilijk uitraakt.

Het mooie aan Patrick vind ik ook zijn eerlijkheid: zelfs als hem wordt aangeraden om te zeggen dat het zijn hamer niet is, doet hij het wel.

Janssens: Hij is heel kwetsbaar, puur en eerlijk: dat is ook het schone aan Patrick. Het zijn de mensen rondom hem die hem willen sturen en proberen te beïnvloeden, terwijl hij zelf zo goed zijn weg kent en weet waar hij naartoe wil.

Tim en Jodie Foster

Tim, vorige keer toen we elkaar spraken zei je me: “Mijn agents verklaren me nu gek dat ik nu een film ga draaien in België, maar het is een project dat ik gewoon moet doen.” De film heeft nu al een prijs gewonnen op het Tsjechische Karlovy Vary International Film Festival.

Mielants: Ik ben heel blij en gelukkig dat De Patrick een internationaal parcours gaat afleggen. We hebben een heel mooie lijst van festivals. Ik ben net terug van het draaien van een aflevering voor de Amerikaanse reeks Tales From The Loop dus ik heb nog een buitenlandse carrière, ook na het draaien van een film in België. Maar laat ons zeggen dat het goed is dat ik niet te lang weg ben geweest.

Kan je meer vertellen over die Tales From The Loop?

Mielants: Het is een Amerikaanse sci-fi-reeks van Amazon, geschreven door de schrijver van Legion, Nathaniel Halpern. Het zijn acht films in een reeks. Ik doe er één, Jodie Foster bijvoorbeeld doet een andere. Dat is het eerstvolgende dat uitkomt. De volgende film wordt er één met Bouli Lammers.

En jij, Kevin?

Janssens: Na D’Ardennen heb ik een aantal aanbiedingen van interessante regisseurs uit Frankrijk gehad, waardoor ik daar een tijdje beland ben. The Room moet hier ook nog uitkomen, die wordt vertoond op het Filmfestival van Oostende. En met L’état Sauvage ben ik ook al klaar, maar geen idee wanneer die precies zal uitkomen.

Tot slot: ik had ermee kunnen leven dat de hamer in kwestie nooit gevonden zou zijn geweest.

Mielants: (glimlacht) Dat doet me plezier. Dan heb je de film goed bekeken. \datastore