Doorgaans is, als een groep hun veertiende album uitbrengt, de grote interesse weg en het vuur bij de groep zelf uitgeblust. Niet zo bij Depeche Mode die op ‘Spirit’ hun stem verheffen en hun eerste expliciet politieke album maken. 

Al sinds 1993 zit er tussen twee platen van Depeche Mode telkens een interval van vier jaar. Vier jaar geleden was het de beurt aan ‘Delta Machine’, nu is er ‘Spirit’, een plaat die muzikaal geen grenzen verlegd en mooi aansluit bij wat we al kennen van Depeche Mode, maar vooral in de eerste helft van de plaat gaat de band wel voor het eerst de politieke toer op en bijten ze flink van zich af. Het is dan ook die eerste helft die het sterkst blijft hangen.

Kennen we al: Where’s The Revolutiion, de single die het album vooraf ging en waarbij Dave Gahan zich luidop afvraagt waarom er niet meer proteststemmen klinken tegen de Trumps en de Le Pens van deze wereld. Hij spreekt daarin duidelijk in de “you”-vorm(“you’ve been kept down/you’ve been pushed round/you’ve been lied to”), aangevende dat zijn generatie hun werk heeft gedaan in de jaren 70 en 80, maar dat het nu aan de jongere generatie is om de wereld – en daarmee hun toekomst – te proberen veranderen.

Martin Gore, de voornaamste tekstschrijver van Depeche Mode, was het duidelijk beu. Gahan is de megafoon die de boodschap de wereld in moet sturen.

Werk voor de boeg

In de openingsregels van de openingstrack Going Backwards klinkt het ook al duidelijk: “We are not there yet/we are not evolved.” Het feit dat de stem van de 54-jarige Gahan nog altijd klinkt als een megafoon maakt dat hij niet mis te verstaan is: we hebben nog werk voor de boeg als mensheid. We blijven niet eens ter plaatste trappelen, we gaan achteruit: “We’re going backwards/armed with new technology.”

Dat Going Backwards niet alleen prekerig klinkt, maar ook lekker wegdanst, is een voordeel. Dat is niet overal zo, ‘Spirit’ is geen album waar je blij van wat gaat worden. Wie naar The Worst Crime luistert bijvoorbeeld, houdt nog maar weinig hoop over, maar het hakt er wel in. De teneur van het nummer: we hebben zo veel tijd verloren. En hoe dat komt? “Blame misinformation/Misguided readers/Apathetic hesitation/Uneducated readers.” Denk daarbij pakweg aan de klimaatopwarming en je weet: Gahan legt de vinger op de wonde.

In Poorman – diep in de tweede helft van de plaat – trekken ze ook nog eens flink van leer, waarbij vooral het zinnetje “Corporations get the breaks/keeping almost everything they make” opvalt. Met de Panama Papers in het recente geheugen is dat misschien het nummer dat het best aansluit bij Where’s The Revolution: hoe lang blijven we het nog allemaal pikken?

Trek je eigen conclusies

Als Depeche Mode in mei naar het Sportpaleis komt (dat concert is overigens uitverkocht), verwachten we echter geen politieke show zoals U2 die uit hun mouw weet te schudden. Wel een “Hier zijn de nummers en trek je eigen conclusies”-show en een Dave Gahan die zijn indrukwekkende stem en zijn minstens even indrukwekkende heupwiegerij komt demonstreren. Ideaal voor dat laatste: You Move, waaruit vooral het zinnetje “I like the way you move” blijft nazinderen.”

Op eerdere platen gingen de nummers van Depeche Mode vooral over de eigen zielsroerselen en dat is er nu ook weer bij. Cover Me, bijvoorbeeld, is één van die mooie en intieme nummers waar Depeche Mode vaak te weinig voor geroemd wordt, zie ook Somebody, Only When I Lose Myself of Condemnation. Dichterbij dan “I pictured us in another life/one we’ve never reached” komt de desillusie niet meer.

Poison Heart heeft het dan weer meer over ontgoocheling in een vriendschap, een thematiek waar iedereen zich vroeg of laat in een mensenleven wel zal in herkennen.

Nog niet onder tafel gespeeld

‘Spirit’ is niet geheel politiek. Net als op ‘Vigilant’ van Meuris een aantal weken geleden valt de plaat in tweeën te splitsen: een politiek gedeelte en een gedeelte waarop de artiest in kwestie ‘gewone’ popliedjes heeft geschreven.

Wie afgeschrikt wordt door de politieke dimensie van de plaat, heeft dus nog altijd de tweede helft. Die is een tikkeltje minder sterk, het is geen toeval dat de nummers met een Boodschap vooraan staan, maar Depeche Mode heeft met ‘Spirit’ wel weer een plaat afgeleverd die laat horen dat ze best nog een aantal jaren en platen meekunnen en dat ze (nog) niet onder de tafel gespeeld worden door de jongere generatie artiesten.