Uittredend premier Elio Di Rupo (PS) moet er toch een klein beetje zijn plezier in hebben: wie wordt de nieuwe Belgische eurocommissaris? De premier heeft de nieuwe formateurs Kris Peeters (CD&V) en Charles Michel (MR) officieel gevraagd om een naam door te geven. En kijk, die Zweedse coalitie moet meteen al een lastige knoop doorhakken.
Eigenlijk zou het logisch moeten zijn: die eurocommissaris komt op papier toe aan de grootste Vlaamse partij. De N-VA zou dus perfect iemand kunnen sturen. Alleen, de partij heeft weinig tot geen ambitie op dat vlak. N-VA zit in een eurosceptische fractie in het Europees parlement, en lijkt niet meteen veel energie te willen steken in het versterken van haar Europees profiel. Johan van Overtveldt, de Europese lijsttrekker en dus een logische kandidaat, zit in de federale onderhandelingsdelegatie. Hij lijkt eerder een ministerpost te gaan krijgen dan dat hij naar Europa trekt.
En, nog belangrijker, de partij heeft een simpele baseline als houding in de onderhandelingen: wij mogen niet de hinderpaal van een akkoord worden. Als een post als eurocommissaris de smeerolie kan zijn om een coalitie te maken, zoveel te beter. Dus past de N-VA zonder veel problemen.
Wie dan wel? Di Rupo heeft, omdat hij nog steeds officieel de leider van de Belgische regering is, de taak om Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, de Belgische naam te bezorgen. En Di Rupo voelt dat de Zweedse partners het niet meteen eens zijn. Want zowel CD&V als MR willen de post. En ook Open Vld is niet kansloos. En de premier wil nu dus de naam kennen die hij moet doorgeven aan Juncker. Een briefje naar de formateurs moet die vraag even officieel maken. Daarmee is niet gezegd dat die holderdebolder een naam moeten doorgeven. De kwestie is “dringend”, maar een harde deadline is er niet.
Wie zijn de kandidaten?
Wie zit er allemaal in de race? De namen zijn ondertussen wel bekend. CD&V heeft met Marianne Thyssen een topkandidate. Dankzij haar goede band met Juncker zou ze bovendien een heel zware portefeuille kunnen binnenhalen. En, Thyssen heeft nog een gigantische troefkaart: ze is een vrouw. De Commissie is koortsachtig op zoek naar vrouwelijke leden om de genderbalans toch correct te houden. En voorlopig heeft Juncker nog maar één vrouwelijke commissaris binnen.
De MR denkt aan Didier Reynders. Charles Michel zou het vast geen slecht idee vinden als hij zijn grote rivaal zou kunnen parkeren in Europa. En Reynders zelf ziet het ook helemaal zitten, het is een van de weinige politieke topfuncties die hij nog niet gehad heeft.
En Karel De Gucht denkt aan Karel De Gucht. De huidige eurocommissaris reed helemaal geen slecht parcours volgens de kenners, en hij heeft momenteel de belangrijke portefeuille van Handel. Hij wil die taak graag verderzetten, en dat cruciale handelsakkoord sluiten met de Verenigde Staten. Zijn droom is dus zichzelf opvolgen. Open Vld is niet echt wild van dat plan, maar het zou een oplossing kunnen zijn.
Punten tellen!
Waar ligt dan het kalf gebonden? Wel, die post van eurocommissaris is deel van de totale regeringspuzzel die moet gelegd worden. Die loopt volgens de electorale sterkte van de partijen en volgens bepaalde regels. Kort samengevat komt het neer op een verdeling met punten: een premier is 1,5 punten, net zoals een vicepremier en een eurocommissaris. Een minister is 1 punt, een staatssecretaris 0,5.
CD&V heeft met haar 18 Kamerzetels simpelweg niet genoeg punten voor én de premier (Kris Peeters) én een vicepremier (Koen Geens) én de eurocommissaris. Vandaar dat de christendemocraten suggereren om een paar namen aan Juncker door te geven, en hem te laten kiezen. Dan maakt Thyssen bijzonder veel kans, en kan CD&V zeggen: niet onze keuze.
Bij MR is er een soortgelijk probleem: de partij zal als enige Franstalige partij maar liefst 7 ministerposten binnenhalen. Ook een gigantische oogst punten dus. Kan daar dan nog een post van eurocommissaris bij? Dat zou meteen disproportioneel zijn.
En ook Open Vld kampt met dezelfde uitdaging: als Karel De Gucht zichzelf opvolgt, dan “kost” dat de partij 1,5 punten. En dan wordt het moeilijk om in de federale regering nog mooie posten te krijgen.
“Goed, al die oude regels, die moeten we toch hoe dan ook overboord gooien bij deze regeringsvorming. Zoveel is wel duidelijk”, zegt een betrokkene. “We gaan hier wel vrij snel uit geraken”, sust een andere. “Di Rupo mag brieven schrijven zoveel hij wil. Geen enkel probleem.”