De drie coronavaccins doorgelicht: Moderna beschermt het best, Pfizer werkt het snelst en Oxford is het goedkoopst

door Ruben Van Lent
gepubliceerd op dinsdag 17 november 2020 om 08:14 •
4 min lezen

Drie vaccins zijn nu al onderweg naar de geneesmiddelenautoriteiten. Het vaccin van Moderna beschermt voor 94,5 procent tegen het coronavirus, dat van Pfizer en BioNTech voor 90 procent en dat van AstraZeneca en de universiteit van Oxford is “bijna klaar”. Het eerste en het laatste hebben een groot logistiek voordeel.

De race naar een coronavaccin nadert zijn ontknoping. Nog geen week nadat Pfizer en BioNTech aankondigden dat hun vaccin 90 procent effectiviteit biedt tegen het coronavirus, liet Bruno Holthof, de CEO van de universiteit van Oxford, zondag in De zevende dag weten dat zijn vaccin in samenwerking met AstraZeneca in de laatste momenten voor de goedkeuringsaanvraag zit. In Gazet van Antwerpen belooft hij ‘nog voor Kerstmis’ meer nieuws. En maandag zegt Moderna dat zijn vaccin 94,5 procent bescherming biedt tegen Covid-19.

Alle drie de vaccins zitten aan het einde van hun laatste testfase en kunnen dus bijna naar de markt. Maar, waarschuwt Holthof, “er is geen vaccin voor de autoriteiten er markttoelating voor geven”.

Boodschapper

Om het verschil te duiden tussen de drie vaccins moeten we even technisch worden. Zowel Moderna als Pfizer gebruikt het zogenaamde boodschapper-RNA. Daarbij wordt een stukje genetisch materiaal van het coronavirus in ons lichaam gepompt en in een cel geïnjecteerd. Die cel gaat zich dan gedragen als het coronavirus, met de bekende stekels, waarop andere cellen die zien als gevaarlijk en meteen antistoffen aanmaken. Daardoor kan het virus ons lichaam niet meer binnendringen.

De universiteit van Oxford en AstraZeneca doen het anders. Die injecteren een onschuldig virus, in hun geval een verkoudheidsvirus bij chimpansees, in ons lichaam dat een klein stukje coronavirus meeneemt op zijn reis. De andere cellen herkennen dat meteen en reageren op dezelfde manier.

Alle drie de vaccins richten zich op het zogenaamde stekeleiwit, dat cellen infecteert met het virus. “De resultaten van Pfizer tonen aan dat we daarmee op de goede weg zitten”, zei Holthof zondag in unisono met vele andere experten. Ook het Duitse CureVac richt zich op dat stekeleiwit, maar die zit nog maar in de eerste fase van zijn proeven. Een deel daarvan verloopt in het UZ Gent.

Logistieke nachtmerrie

Er is één groot verschil tussen het Pfizer-vaccin en de twee anderen: de manier waarop het bewaard moet worden. Het Pfizer-vaccin is een logistieke nachtmerrie. Het moet constant op -70 tot -80 graden bewaard worden, ook tijdens het vervoer.

Voor België valt dat nog mee, omdat het vaccin deels in Puurs wordt ontwikkeld, maar in derdewereldlanden kan dat voor een hoop problemen zorgen. Bovendien heeft niet elke huisarts of zelfs ziekenhuis zomaar diepvriezers op -80 graden staan. De meeste Belgische ziekenhuizen zijn nog maar net met het aankoopproces daarvan begonnen.

Temperatuur

Daar hebben de twee anderen een groot voordeel. Het vaccin van Moderna moet tijdens het vervoer maar bewaard worden op -20 graden, de temperatuur van een normale diepvries en achteraf zelfs op 2 tot 8 graden. In de gewone koelkast dus.

Normaal is boodschapper-RNA erg onstabiel in hoge temperaturen, maar Moderna maakt zich sterk dat het door investeringen in zijn technologie een manier heeft gevonden om dat op minder lage temperaturen te bewaren. Het bedrijf is dan ook al tien jaar alleen maar bezig met onderzoek naar boodschapper-RNA. Zijn naam is zelfs afkomstig van de Engelse afkorting mRNA.

De zogenaamde virale vector van AstraZeneca, het andere virus dus, is zeker veel minder onderhevig aan temperatuur. Het brengt wel andere moeilijkheden met zich mee – zo moet AstraZeneca het virus zelf ontwikkelen om het in het lichaam te krijgen – maar kan gewoon in de koelkast bewaard worden. Dat opent dus deuren voor de verdeling ervan.

Goedkoper

Ook is het vaccin van AstraZeneca voor een prikje te krijgen. Het zou maar 3 euro per dosis kosten, terwijl dat van Pfizer 30 euro kost en volgens de laatste berichten zou Moderna maar liefst 40 tot 50 euro vragen. Alle drie de vaccins moeten in twee dosissen toegediend worden, maar de periode ertussen verschilt. Bij Pfizer zit er drie weken tussen, bij AstraZeneca en Moderna vier weken.

Moderna heeft dus het voordeel van de logistiek, AstraZeneca van de logistiek én de prijs en met een Pfizer-vaccin zijn mensen dan weer sneller immuun. Overheden zullen moeten kijken waar ze hun prioriteiten leggen.