Bioscoopgangers begrijpen het wel: de warme gloed die over je heen valt wanneer je de bioscoop binnen wandelt, vol verwachting naar een nieuw avontuur. Het is die warmte die Sam Mendes in zijn nieuwe film heeft proberen stoppen. De nieuwe film van de regisseur van onder andere American Beauty, Revolutionary Road, Jarhead en 1917 is er en hoewel het geen perfecte prent is, wist Empire Of Light ons wel emotioneel te raken.

Score: 8/10

De openingsscène is prachtig: in een donkere bioscoop floepen één voor één de lichten aan. Langzaam maar zeker komt de inkomhal tot leven. Buiten dwarrelen sneeuwvlokjes, kerst hangt in de lucht, maar in de bioscoop gaat de magie door zoals op elke andere dag en worden All That Jazz en The Blues Brothers vertoond. De zachte pianotonen zoals ze gecomponeerd zijn door Trent Reznor en Atticus Ross dwarrelen even zachtjes op de soundtrack als de sneeuwvlokjes buiten doen.

We maken kennis met Hilary (Olivia Colman), de dutymanager van de Empire, een klein cinemaatje met twee zalen. Hilary kwijt zich al jaren zo goed en zo kwaad ze kan van haar taak, maar ze heeft zelf nog nooit een film gezien. Dat is het privilege van het publiek. Ze beweegt zich door de gangen, verkoopt de snacks, delegeert de taken en ruimt de gemorste popcorn op. Ze doet stilzwijgend wat er van haar gevraagd wordt, elke dag opnieuw, en dan gaat ze naar huis, waar ze een eerder eenzaam leven leidt.

Wanneer Stephen (Micheal Ward) de Empire binnen wandelt, vindt Hilary in hem een onverwachte vriend. Stephen wil eigenlijk architectuur gaan studeren, maar raakt maar niet geaccepteerd door een universiteit en dus heeft hij besloten om vrede te nemen met een baantje in de Empire.

Prachtig naïef

Wat er precies tussen Hilary en Stephen ontstaat blijft in Empire Of Light eerder vaag, maar feit is dat ze zich op hun gemak voelen bij elkaar. Veilig. Het is een gevoel dat Hilary niet echt kent, het is een ander gegeven dan wat Mr. Ellis (Colin Firth) doet, in het duister, wanneer hij haar naar zijn bureau sommeert.

Sam Mendes – die voor het eerst ook helemaal zelfstandig het script schreef – plaats ons in het Engeland van de vroege jaren 80, een plek en tijdstip waar het niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Thatcher zwaait de plak, werkloosheid viert hoogtij, boze skinheads komen de straat op en racisme steekt steeds vaker de kop op. Maar binnen in de Empire merk je daar niets van, want daar draait het om de liefde voor de films. De twee engste scènes zijn dan ook diegene waarin de enge buitenwereld die veilige binnenwereld binnen komt dringen.

De grote kritiek op Empire Of Light is dat het een naïeve film is en dat klopt. Maar hoe prachtig naïef is deze film! Er bestaan zeker films die meer genuanceerd verhalen over bipolariteit en er bestaan sterkere films over racisme, maar emotioneel raakt Empire Of Light precies de juiste snaren.

Mendes schetst de bioscoop als een veilige plek waarbinnen je kan ontsnappen aan de buitenwereld. Waarin je samen met andere mensen die je niet kent en die je zelfs niet ziet, kan genieten van een film. Eenzelfde veilig toevluchtsoord vormt de Empire voor de personeelsleden, die elk om hun eigen redenen het gevoel hebben dat ze niet helemaal hun plekje vinden in de buitenwereld: de cinema als toevlucht voor de misfits.

Mantel der liefde

De beelden die Roger Deakins op het scherm tovert sluiten helemaal aan bij de warmte die over Empire Of Light hangt en het personage van projector Norman (Toby Jones) is de verpersoonlijking van de liefde die iemand voor cinema kan voelen.

De score die Trent Reznor en Atticus Ross schreven is even melancholisch als troostend en sluit dan weer perfect aan bij de manier waarop Olivia Colman haar personage heeft ingevuld. Hilary worstelt met bipolariteit en heeft last van stemmingswisselingen. Soms wordt de wereld haar te veel en moet ze voor zich laten zorgen in een psychiatrisch ziekenhuis. De eenzaam en het verdriet dat Hilary over haar leven voelt hangen, heeft Colman op een prachtige stilzwijgende manier vormgegeven.

Existentieel is Empire Of Light niet, het kon en mocht allemaal wat dieper gaan en waar die schaar plots vandaan kwam in de scène met de duif is ons helemaal een raadsel, maar dat zijn elementen die we graag met de mantel der liefde bedekken. Empire Of Light is het mooiste warme dekentje dat we in enige tijd in de bioscoop – die prachtige plek ver weg van de boze buitenwereld – hebben gezien.