Terwijl de energiecrisis voor velen eerder op maandelijkse basis een onaangename werkelijkheid is (denken we aan de facturen), heeft zij in Duitsland nu ook invloed op het dagelijks leven. Duitse overheden over het gehele land roepen namelijk op om minder te consumeren; en de burgers geven hieraan gehoor. Het doel is niets minder dan de volgende winter in een warme omgeving door te komen.

Van alle landen in West-Europa is Duitsland, samen met Italië, het meest afhankelijk van Russisch gas. De gasleveringen via de pijpleiding die onze buren met Rusland verbindt – Nord Stream 1 – zijn reeds met 60 procent afgenomen “om technische redenen” – althans volgens Moskou.

Rusland heeft bovendien laten weten onderhoudswerkzaamheden te plannen voor tien dagen, tussen 11 en 21 juli. Berlijn denkt intussen dat de pijpleiding hierna nooit meer zal worden opgestart. Daarom slaan onze oosterburen al enige tijd alarm; zo hebben ze onlangs hun 2e alarmfase van 3 geactiveerd, waarbij niveau 3 de staat de mogelijkheid geeft om zelf energie van bedrijven en particulieren te rantsoeneren (wat het ten koste van alles wil vermijden).

Maar in werkelijkheid zijn de Duitsers al begonnen te bezuinigen om de gasreserves te sparen. Het doel van Duitsland en andere Europese landen is de strategische reserves te vullen tot 80 à 90 procent, om een warme winter te verzekeren. Volgens het Britse energieconsultancybureau Wood Mackenzie kunnen, met de voortijdige “storingen” van Nord Stream 1, de reserves op Europees niveau slechts tot 60 procent gevuld worden tegen de herfst. Als Rusland zijn gas helemaal zou afsluiten, zouden deze reserves eind januari al uitgeput kunnen zijn.

“Sociale vrede in groot gevaar”

“De situatie is meer dan dramatisch”, zo wordt Axel Gedaschko, hoofd van GdW, de vereniging van Duitse huizen- en vastgoedmaatschappijen, geciteerd door de Financial Times. “De sociale vrede van Duitsland is in groot gevaar.”

Naar aanleiding van een eerdere oproep van economieminister Robert Habeck, die nu ook zegt kortere douches te nemen, geven veel Duitsers er intussen de voorkeur aan vooruit te denken. Zo worden de volgende maatregelen genomen:

• Gemeenten doen ’s nachts meer de verlichting uit en sluiten warm water af in gemeentelijke gebouwen, musea en sportcentra.
• Huiseigenaars zetten de verwarming ’s nachts lager wanneer dat kan.
  • Een grote woningstichting in het oosten van het land heeft zelfs het warm water gerantsoeneerd: zo is het beschikbaar tussen 4 uur en 8 uur ’s morgens, en dan weer tussen 11 uur ’s morgens en 13 uur ’s middags.
• Sommige particulieren zetten zich in om de temperatuur van hun zwembaden te verlagen; hetzelfde geldt voor veel gemeentelijke zwembaden.

Collectief faillissement vermijden

Zelfs als al deze maatregelen worden nageleefd, stevenen energiebedrijven die gas importeren nog af op een faillissement. In de Bundestag (het parlement) wordt wetgeving aangenomen om een nieuwe belasting op het energieverbruik te heffen, om de prijsstijging beter te spreiden en een noodlijdende sector te redden.

De vrees van de regering is dat een hele sector zal instorten, met het risico van een domino-effect op andere delen van de Duitse economie. Uniper, de grootste importeur van Russische brandstof in Duitsland, is reeds in gesprek met de autoriteiten voor een reddingsoperatie die zou kunnen oplopen tot 9 miljard euro.

In Duitsland bedraagt de prijsstijging als gevolg van het conflict in Oekraïne tussen 71 en 200 procent. De jaarlijkse stijging per persoon ligt tussen de 1.000 en 2.700 euro. Voor een huishouden van vier personen zou de rekening kunnen oplopen tot 3.800 euro in vergelijking met de cijfers van 2021.

(lb/fjc)