Liefde, wat kan ze mooi zijn. Maar scheiden doet altijd lijden. Dat is waar Marriage Story in het kort over gaat, de nieuwe Netflix-film van de hand van Noah Baumbach. Ook in Cleo – het langspeeldebuut van Eva Cools – gaat het over afscheid, maar dan een gedwongen en bruut afscheid ten gevolge van een auto-ongeluk.
Marriage Story: het portret van de mens langs zijn minder mooie kant
Het is nu al een vaststaand feit: in de nacht van 8 op 9 februari zullen wij ons bed niet zien. Dan worden immers de Oscars uitgereikt en naast een jaarlijkse traditie (sakkeren dan wel juichen voor de al dan niet juiste winnaars) zouden het dit jaar ook wel eens historische Oscars kunnen worden. Want met The Irishman van Martin Scorsese en Marriage Story heeft Netflix dit jaar twee films met serieuze Oscarkansen. The Irishman namen we een paar weken geleden al onder de loep, nu is het de beurt aan Marriage Story. De film komt op 6 december op Netflix, maar is nu te bekijken in een select aantal bioscopen. Toen wij gingen kijken in Cinema Cartoon’s in Antwerpen zat de zaal daar overigens van de eerste tot de laatste stoel vol, hét bewijs dat niet iedereen zomaar wacht tot de film op Netflix verschijnt en dat Netflix en cinema elkaar niet hoeven uit te sluiten.
In Marriage Story spelen Adam Driver en Scarlett Johansson het ooit gelukkig getrouwde kunstenaarskoppel Charlie en Nicole. Hij is een gerespecteerd theaterregisseur in New York, zij stond ooit op het randje van de doorbraak in Hollywood, maar koos uiteindelijk voor een carrière in het theater onder de hoede van haar echtgenoot. Samen hebben ze een zoontje van acht, Henry (Azhy Robertson).
Marriage Story opent met een knappe sequentie waarin we de twee hoofdpersonages voorgesteld krijgen aan de hand van wat de ander leuk aan hen vindt. Wat we op dat moment nog niet weten, is dat het kalf op dat moment al bijna verdronken is en dat de fijnbesnaarde observaties die ons hebben doen glimlachen het resultaat was van een opdracht van een relatiebemiddelaar.
Van daaruit gaat het van kwaad naar erger. Waar Charlie niet overtuigd is van het nut van een scheiding wordt Nicole net meer en meer in haar beslissing gesteund naarmate de film vordert. Zij heeft het gevoel geen enkele bepalende keuze in haar leven zelf te hebben genomen en ze wil nu eindelijk graag eens in handen nemen. Charlie, ietwat naïef, heeft het eerst over een andere bemiddelaar, dan over een pauze en beseft eigenlijk pas hoe ernstig de zaak is als hij de echtscheidingspapieren in zijn handen geduwd krijgt.
Die scène is één van de voorbeelden van hoe ingenieus Marriage Story in elkaar zit. Waar het ene moment de toeschouwer nog schatert van het lachen met een scène die bol staat van de kolder tussen Charlie, de moeder van Nicole (Julie Hagerty) en haar zus Cassie (fijn om Merrit Weaver nog eens terug te zien), kon je een speld horen vallen in de cinemazaal op het moment dat Charlie die bruine enveloppe in zijn handen gedrukt krijgt. Dat is het moment waarop iedereen weet: hier is geen weg terug meer.
Het is het moment waarop de toon van de film een verandering lijkt te ondergaan. Er kan nog wel sporadisch gelachen worden met het kafkaiaans gebakkelei van de advocaten en Charlie is er nog altijd enigszins van overtuigd dat hij en Nicole alles wel als volwassenen en zelfs als vrienden zullen kunnen afhandelen, maar van dan af stapelen de indrukwekkende scènes zich wel op.
De eerste speelt zich af in de rechtbank waar de advocaten (Laura Dern en Ray Liotta) de controle over de zaak overnemen. Ze proberen de andere partij zoveel mogelijk zwart te maken. Het is interessant om daar naar Driver en Johansson te kijken die zitten te zwijgen, beschaamd voor zich uit kijken en vooral krampachtig niet naar elkaar proberen te kijken. Omdat ook de rechter geen beslissing kan vormen beslist die om de hulp in te roepen van een observatiebeambte die de twee ouders thuis gaat observeren, alsook de omgang met hun kind, om daarna een beslissing te kunnen nemen over de voogdij over het kind.
Beide beschaamd over het verloop in de rechtbank proberen Charlie en Nicole bij Charlie thuis nog eens het gesprek aan te gaan, maar dat escaleert al helemaal. Het is tekenend voor vele van de scheidingen: twee mensen die elkaar ooit graag gezien hebben, die voor elkaar gekozen hebben en jarenlang lief en leed hebben gedeeld, blijken plots niet meer in staat om een gesprek te voeren. Lopen over van de haat voor de ander. Worden iemand anders.
Marriage Story is een erg subtiel en fijngevoelig document die het kleine op een mooie en vaak ook confronterende manier groter weet te maken. We moesten aan Boyhood denken – de film die het alledaagse bijzonder maakte – maar we hebben ook meer dan ooit gedacht: Woody Allen mag plaats beginnen ruimen. Noah Baumbach evenaart en overtreft hier immers diens beste films op zowat alle vlakken.
Oscars mogen worden klaargezet, niet alleen voor het scenario (ook van Noah Baumbach), maar ook voor de acteerprestaties van Adam Driver, Scarlet Johansson én Laura Dern die weer in Big Little Lies-modus staat voor haar rol als gehaaide advocate. Dit zou zo een topjaar kunnen worden voor Netflix dat The Irishman en Marriage Story weleens beide in vele van dezelfde categorieën genomineerd zouden kunnen worden. Nog even afwachten tot 13 januari wanneer de genomineerden worden aangekondigd. Daarop hopen we trouwens voor een eerbewijs aan Randy Newman die de knappe soundtrack bij elkaar schreef.
Wie niet geraakt wordt door Marriage Story is geen mens. Ieder mens is immers al wel eens iemand kwijtgeraakt, heeft de pijn van een scheiding moeten doormaken en heeft zich in dat proces misschien ook wel eens van een minder mooie kant laten zien. Want net dat maakt ons ook menselijk. En precies daarover gaat deze film.
Score: 9/10
Cleo: Anna Franziska Jäger is niets minder dan een revelatie
Cleo doet het goed, ook internationaal. De debuutfilm van Eva Cools over een zeventienjarig meisje dat haar beide ouders verloor in een auto-ongeluk won de prijs voor het beste speelfilmdebuut op het filmfestival van Rome en ook de jonge opkomende actrice Anna Franziska Jäger viel daar in de prijzen. Het is vooral zij die van Cleo zo’n indringende kijkervaring heeft gemaakt.
Iedereen praat dezer dagen over de acteerprestatie van Anna Franziska Jäger. Een mens zou zich gaan afvragen waar zo’n talent zich al die jaren verscholen heeft. Wel, op haar 12e – in 2009 – speelde ze Karo in My Queen Karo, de film waarin het leven in een commune door de ogen van een meisje wordt bekeken. Sindsdien heeft ze hier en daar nog wel eens haar hoofd boven het maaiveld gestopt, maar het is pas nu tien jaar later dat haar doorbraak onafwendbaar lijkt.
Anna Franziska speelt hier een intense rol waarin ze zich door de meest intense emoties moet worstelen en ze doet dat met verve. Want een tiener spelen die sowieso al een puberteit doormaakt en daar bovenop de dood van haar twee ouders – waarbij ze ook nog eens gelooft dat het allemaal haar schuld was – probeert te verwerken, dat is alles behalve evident. “Ik heb m’n buien” antwoordt Cleo wanneer de mysterieuze Leos (Roy Aernouts) haar vraagt of ze “altijd zo is”. Het is een heel eerlijke uiting van een tiener die zich doorheen een depressie en een knoert van een trauma met schuldgevoel probeert door te werken en die zich in tussentijd zoveel mogelijk staande probeert te houden.
In die context is ook het personage van de oma (Yolande Moreau) heel erg mooi, want ook zij heeft een dochter verloren en probeert zich staande te houden, maar tegelijkertijd is ze nu ook voogd van twee kinderen, iets waar ze, maakt ze in een discussie met Cleo duidelijk, zelf ook niet om gevraagd heeft. Ze is liefdevol, maar kordaat naar de kinderen toe, maar wanneer iemand van buitenaf het waagt om hen onrechtvaardig te behandelen – zoals de schooldirectrice (Marijke Pinoy) – dan neemt ook zij het als een ware moederkloek voor haar kleinkinderen op, ook al hoeven zij dat zelf niet meteen te weten.
De meest kwetsbare momenten zien we Cleo beleven in het zwembad, onder de douche en in de auto: de plekken waarin ze op de meest onverwachte momenten haar trauma herbeleeft. Dat de film zo waarachtig aanvoelt, is omdat regisseur Eva Cools in deze prent een tragedie die haar eigen familie trof, heeft verwerkt. Een regisseur die écht weet waarover het gaat, is altijd een meerwaarde voor een film. En net zoals bij Cleo in de film was het in de familie van Cools des te zwaar omdat er nooit duidelijkheid was over de dader. Het maakt haar keuze voor het ietwat abrupte en moeilijk verteerbare einde een stuk meer verklaarbaar.
Daarbovenop speelt Jäger ook écht piano en moest ze het stuk van Rachmaniov inoefenen van haar strenge regisseur, het enige waar Cleo nog een beetje kracht uit lijkt te kunnen halen omdat ze zich daardoor kan verbinden met haar vader, die concertpianist was. Als we Cleo dus daarmee zien worstelen, zien we ook voor een stuk de worsteling van Anna Franziska. De grootse concertscène – het grote orgelpunt – aan het einde is tot stand gekomen als gevolg van een crowdfundingcampagne, één van de manieren waarop Eva Cools gedwongen werd tot creativiteit om haar film tot een goed einde te brengen. Nu er fameus gesnoeid is in de subsidies zal dit soort films – Cleo is het debuut van Cools – nog moeilijker om maken worden en dat is jammer, want het is net vaak in debuutfilms dat een regisseur nog net over dat beetje meer durf en rauwheid beschikt.
Eva Cools werkt momenteel samen met de schrijver Ivo Victoria aan een scenario van Billie & Seb, het vierde, vorige, boek van de schrijver. Na Cleo zijn we heel benieuwd geworden naar wat deze regisseur nog meer in haar mars heeft. En verder is er maar één verplichting in deze wereld: een Ensor in januari 2021 voor Anna Franziska Jäger.
Score: 7/10