De Gentse burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld) houdt een hartstochtelijk pleidooi voor paars-groen.
In het nieuws: In een opiniestuk in De Standaard komt De Clercq met een paginagrote argumentatie die moet onderbouwen waarom zijn partij Open Vld voor paars-groen moet kiezen. De Gentse burgemeester brandt paars-geel, een combinatie met N-VA in de regering, stevig af: “De coalitie van machteloosheid, wantrouwen en gekibbel”. “In die constellatie zijn volgens hem CD&V en Open VLD “de bumpers in de politieke flipperkast, die mee de stoten zullen incasseren. (…) De rode loper voor extreemrechts zou nooit eerder zo vlot uitgerold zijn.”
De details: Tegelijk houdt De Clercq een hartstochtelijk pleidooi voor paars-groen, een combinatie van PS, sp.a, MR, Open Vld, Ecolo en Groen. “Eindelijk zouden we opnieuw een positief, wervend en optimistisch verhaal kunnen schrijven. Heel veel burgers snakken naar een verhaal dat ingaat tegen politiek doemdenken en niet teert op angst en onzekerheid. Als we erin slagen om het beste uit de diverse standpunten te verenigen in een nieuw, hoopvol, toekomstgericht programma, dan kunnen we de spiraal van het negativisme doorbreken. Dit is geen luchtspiegeling.”
Tussen de regels: Verrassend zijn de uitspraken van De Clercq niet: hij is in Gent burgemeester van zo’n coalitie, mét socialisten en mét groenen. En die functioneert prima voor hem. Bovendien kan hij, met een progressief electoraat in Gent, niet anders dan scoren met zo’n oproep: applaus van z’n coalitiepartners, applaus van z’n potentiële kiezers. Bovendien zit De Clercq al heel z’n carrière in het anti-nationalistische kamp binnen Open Vld: de N-VA was op geen enkel moment een bondgenoot voor hem.
Waarom dit gebeurt: De Clercq staat lang niet alleen met z’n pleidooi. Binnen de Open Vld zijn weinig liefhebbers van de N-VA, en met name haar communautaire eisen. Op het goedkeuringscongres van Open Vld om in de Vlaamse regering te stappen, klonk het applaus veruit het hardst, telkens er uitgevaren werd tegen de “nationalisten”. Dat sentiment broeit al jaren: in 2014 schrapte de liberale partij ‘confederalisme’ uit haar programma, en zette ze koers om net een aantal bevoegdheden terug naar het federale niveau te tillen. Bovendien leeft het gevoel dat zij, als enige soms, de federale belangen ook binnen de Zweedse coalitie zijn blijven verdedigen.
Om rekening mee te houden? De waarheid is dus dat de absolute top van Open Vld al langer dit zag aankomen: niemand is verrast over de demarche van De Clercq. Van een schisma is geen sprake. Integendeel: het komt de top niet slecht uit dat De Clercq en straks mogelijks anderen dit doen. Nu is meteen luid en duidelijk gesteld dat er binnen Open Vld ook andere stemmen leven, en dat naast het sociaal-economische programma ook het communautaire een rol speelt. Met name, om niet weer in avonturen rond staatshervorming te stappen. Dat N-VA en PS daarover alleen onder hun tweetjes gingen samenzitten, en zelf een mogelijke verdere stap richting confederalisme bespraken, dat ligt bij Open Vld zwaar op de lever.
De grote vraag? Wat is de bewegingsvrijheid van Open Vld? Kunnen ze het maken om hun Vlaamse coalitiepartner N-VA te lossen? De oproep van De Clercq is dan wel vooral symbolisch, het helpt om straks de Rubicon richting paars-groen over te steken. Maar de top van Open Vld is altijd duidelijk geweest: liever paars-geel, maar paars-groen is niet uitgesloten. Als Magnette maar genoeg water bij de wijn doet, en een deftig inhoudelijk regeerakkoord op tafel kan leggen, dan moet paars-groen, of een regenboogcoalitie ook bespreekbaar zijn voor Open Vld.
De essentie: De moeilijkheid voor paars-groen ligt niet bij de PS, zo stellen alle waarnemers die dicht bij de onderhandelingen staan. De echte factor van onzekerheid is Ecolo. In hoeverre zijn de Franstalige groenen, binnen een paars-groen project, bereid om zich redelijk op te stellen en als stabiele partner vijf jaar te gaan besturen?