De verspreiding of het “uitzaaien” van borstkanker wordt steeds nadrukkelijker gekoppeld aan asparagine, een stof die in asperges maar ook een pak andere voedingsmiddelen zit, tot aardappelen toe. Het gebruik van medicijnen of een dieet om dat asparaginegehalte te verlagen, kan patiënten ten goede komen zeggen onderzoekers. Maar, simpel is dat niet, want omdat het zo vaak voorkomt in onze voedingsmiddelen, lijkt zo’n dieet niet de ideale aanpak.

Wetenschappers onderzoeken of een verandering in dieet patiënten met borsttumoren zou kunnen helpen nadat studies bij muizen hebben aangetoond dat asparagine, een stof die voor het eerst werd geïdentificeerd in asperges maar aanwezig is in veel andere voedingsmiddelen, de verspreiding van de ziekte naar andere organen – of het zogenaamde “uitzaaien” – versnelt.

Als wetenschappers de inname van asparagine bij dieren met borstkanker verminderden, ontdekten ze dat het aantal secundaire tumoren in andere weefsels dramatisch daalde. De verspreiding van kwaadaardige cellen, vaak naar de botten, de longen en de hersenen, is nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak bij patiënten bij wie een diagnose van borstkanker is gesteld.

Asparagine is een aminozuur dat van nature in het lichaam wordt gemaakt als een bouwsteen voor eiwitten. Maar het zit ook in onze voeding. Asparagine zit niet alleen in asperges, maar in veel groenten, waaronder aardappelen, noten, peulvruchten en soja. Je vindt het ook in dierlijke bronnen, waaronder rundvlees, gevogelte, eieren, vis en zeevruchten. En in de meeste zuivelproducten.

Hoe werd de link trouwens gelegd?

Hoe werd de link trouwens gelegd? Een internationaal team van kankerspecialisten uit Groot-Brittannië, de VS en Canada bestudeerde muizen met een agressieve vorm van borstkanker. De muizen ontwikkelden in een paar weken tijd secundaire tumoren en de meeste stierven na enkele maanden aan de gevolgen daarvan.

In het tijdschrift Nature beschrijven de onderzoekers hoe ze het vermogen van borstkanker om zich te verspreiden in de dieren hebben verminderd door asparagine te blokkeren met een medicijn dat L-asparaginase heet. Ze zetten de dieren ook op een laag asparagine dieet.

Geïnspireerd door de resultaten, onderzochten de wetenschappers gevallen van kankers bij mensen en ze ontdekten dat borsttumoren die de meeste asparagine “produceerden” zich het meest verspreidden, waardoor patiënten eerder stierven. Hetzelfde werd gezien in kankers in het hoofd, de nek en de nieren.

Asparagine lijkt dus kankercellen te helpen veranderen in een vorm die zich gemakkelijk verspreidt van de borst, via de bloedbaan, naar andere organen waar ze uitgroeien tot secundaire tumoren. Belangrijk om weten is wel dit: terwijl het onderdrukken van niveaus van asparagine de verspreiding van borstkanker rond het lichaam verminderde, deed het niets om te voorkomen dat borsttumoren zich in de eerste plaats vormden. Of: asparagine speelt geen rol (of ten minste, niet aantoonbaar) in het feit of je al dan niet kanker krijgt.

Dieet?

Borstkankerpatiënten zouden dus op een laag asparaginedieet kunnen worden gezet terwijl ze conventionele behandelingen, zoals chemotherapie, krijgen. Maar omdat asparagine zo alomtegenwoordig is in voedsel, zal een strategie met geneesmiddelen die gericht zijn op het onderdrukken van het aminozuur wellicht effectiever zijn. L-asparagine bijvoorbeeld breekt het aminozuur af in de bloedbaan, maar meer gerichte geneesmiddelen zouden de productie ervan volledig kunnen blokkeren straks.

Medicijnbehandelingen houden dus meer belofte in dan veranderingen in het dieet van patiënten.