De blauwe familie roert zich. Terwijl vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) met een slecht begrotingsrapport zwaait, komen uit de Zestien zeer kritische geluiden over de formatie.

Wat gebeurt er precies? De Europese Commissie komt met een tussentijds rapport over de Europese begrotingen. België, dat met voorlopige twaalfden werkt, een soort noodbegroting, waarop geen enkele verdere inspanning gebeurt, krijgt slechte punten van Europa. Vicepremier Alexander De Croo greep dat aan om een felle tweet te sturen: “Dit leidt tot ontsporing en is in strijd met de EU-regels. Dit moet iedereen aanmanen tot spoed bij de regeringsvorming.”

De harde cijfers: Het gaat financieel absoluut niet goed met de federale overheid. Door de val van Michel I, raakte de begroting van 2019 niet meer gestemd. Dat heeft een serieuze verslechtering van de budgettaire situatie met zich meegebracht. Eind december zat België op een tekort van 1 procent van het BNP, met haar begroting. Nu is België weggezakt naar 1,8 procent, een verslechtering van liefst 0,8 procent.

De lastige waarheid: In kringen rond premier Charles Michel wordt een harde analyse gemaakt. “Het getalm van de politieke verantwoordelijken, om een regering te maken, leidt tot een collectieve verarming”, zo verwijst men naar de cijfers.

De zenuwachtigheid bij de premier: Binnenskamers maakt Michel, die op 1 december vertrekt naar de Europese Unie, zich duidelijk druk. Hij heeft geen zin om nu schoonmoeder te spelen, maar hij kijkt volgens insiders “echt geshockeerd naar de permanente weigering om tot serieuze onderhandelingen over te gaan”. Hij heeft het over “des caprices politiques“, politieke grillen, en “permanente spelletjes”, “terwijl de verkiezingen wel voorbij zijn”. “Is het cynisme of onverantwoordelijkheidszin?”, zo klinkt de harde vraag. En ook de vaststelling dat er blijkbaar een soort gelatenheid, een acceptatie is, dat België geen regering heeft, “dat het bijna als folklore wordt aanvaard”.

Waarom dit gebeurt? De twee hoofdrolspelers komen vandaag niet uit de liberale familie.

• Aan Vlaamse kant is er de N-VA, die de grootste is en naar wie de anderen kijken. Maar zij zijn ultiem niet aan zet: de PS is de enige die mathematisch in zowat alle combinaties nodig is. En bovendien: de N-VA heeft er alle belang bij om aan te tonen dat het federale niveau echt niet meer functioneert. Dat bevestigt namelijk de basisthese van de partij: dat dit land in huidige vorm op de schop moet.
• In Franstalig België deelt de PS de lakens uit. Zij tonen op geen enkel moment haast, laten de zaak maar aanslepen. Wie bovendien dacht dat Rudy Demotte (PS) en Geert Bourgeois (N-VA) rondjes lopen om dan straks de zware kanonnen in stelling te brengen, lijkt zich te vergissen: zowel Bart De Wever (N-VA), maar al zeker Paul Magnette (PS), maken geen aanstalten om straks op het toneel te komen. Het enige wat die laatste heeft geforceerd, is net om de zaak weer uit te breiden: de groenen zitten plots weer aan tafel.

Om rekening mee te houden? Er is weinig wat de liberalen kunnen doen om een versnelling te forceren. Het is een publiek geheim dat zeker Open Vld liever met de N-VA een centrumregering maakt, dan op zoek te moeten naar paars-groene avonturen.

Wat nu? Wel de sclerose doet sommigen nadenken over alternatieve scenario’s. Moet er nagedacht worden om ad hoc steun te zoeken op bepaalde dossiers? Een timing is evenwel niet meteen, maar vroeg of laat zou een dergelijke maatregel zich opdringen. Dan moeten de drie huidige partijen, MR, Open Vld en CD&V, op zoek naar genoeg stemmen in de Kamer om een meerderheid achter bijvoorbeeld een plan van aanpak rond de foreign fighters in Syrië te krijgen. Met de huidige ‘onderhandelende partijen’, komen ze er zeker: met de socialisten (PS, 20 zetels, sp.a, 9 zetels) en met N-VA (25 zetels) is er een werkbare meerderheid. Maar evident zal dat niet worden: in elke maatregel zitten ook ideologische keuzes.